AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.12.1998, Síða 65

og oft þjóna þeir enn einhverjum tilgangi í atvinnu-
lífi þjóðarinnar, þótt ekki sé nóg til að standa undir
atvinnu, verslun og þjónustu fyrir heilt bæjarfélag.
Ég tel það gott að við eigum nokkuð sterka
höfuðborg, sem reyndar er ekki stór á alþjóða-
mælikvarða. En við íslendingar erum ekki fjölmenn
þjóð og við verðum að gæta þess að höfuðborgar-
svæðið stækki ekki um of á kostnað landsbyggð-
arinnar.
Þótt byggðavandinn sé hér meiri en á hinum Norð-
urlöndunum, verjum við hlutfallslega minna fé til
byggðamála en þau lönd. í fyrirliggjandi þings-
ályktunartillögu um stefnu í byggðamálum fyrir árin
1998 - 2001 er hins vegar stefnt að því að fólks-
fjölgun á landsbyggðinni verði ekki undir lands-
meðaltali og nemi 10% fram til ársins 2010.
aðgangur að stofnvegakerfi, flugvöllum, höfnum
og fjarskiptakerfum.
3) Rekstrarþættir: aðgangur að fjármagni,
þjónustu og starfsmenntuðu vinnuafli.
4) Samskiptaþættir: nálægð eða tengsl við
fyrirtæki með svipaða starfsemi, nálægð við
þjónustufyrirtæki.
5) Þekking: aðgangur að rannsóknarstofnunum
og háskólum.
6) Stjórnunarumhverfi: velviljuð og virk opinber
stjórnvöld og embættismenn, skýr lög og reglur,
skýr skipulagsákvæði sem taka tillit til þarfa
fyrirtækjanna.
7) Ytri ímynd: gott umhverfi, heimilisfang á vel
metnum stað/svæði/hverfi, götunafn sem hljómar-
vel o.fl.
ÞARFIR ÍBÚA:
NÝTT HLUTVERK FYRIR BÆINA
Ein leiðin til að ná þessu marki er að reyna að
finna nýtt hlutverk fyrir bæina, þ.e. að finna
nýjar atvinnugreinar og reyna að laða ný
fyrirtæki til þeirra. Áður fyrr var oft hægt að
gera þetta með opinberum reglum og
styrkjum, sem notuð voru til að stjórna staðar-
vali fyrirtækjanna. Nú eru breyttir tímar og
fyrirtæki framleiða oft háþróaðar vörur og
þjónustu, sem krefjast mikillar starfsþekkingar.
Framboð á starfsmenntuðu vinnuafli er meðal
þeirra þátta, sem mikilvægir eru fyrir staðarval
fyrirtækja. Þetta vinnuafl sækir þangað sem
bestir möguleikar bjóðast og þar sem búsetu-
skilyrði eru best. Búsetuval hins starfsmennt-
aða vinnuafls ræður því oft miklu um staðarval
fyrirtækja. Bætt lífsgæði eru því liður í eflingu
atvinnuþróunar. Það sem nú á dögum ræður
búsetu fólks er einkum öryggi, tekjur, heilsug-
æsla, verslun, þjónusta, samgöngur, menntu-
narmöguleikar, gott umhverfi og möguleikar á
frístundaiðju, skemmtunum og menningar-
starfsemi. Hér hefur höfuðborgarsvæðið for-
skot á landsbyggðina, og er þar eflaust að
leita ýmissa orsaka á fólksflutningum þangað.
Það eru því einkum tveir meginþættir, sem
leggja ber áherslu á við þróunarstarf í því
skyni að stuðla að jafnvægi í byggðum lands-
ins.
ÞARFIR FYRIRTÆKJA
1) Staðbundnir þættir: framboð á húsnæði
og/eða lóðum til nýbygginga, orkuframboð,
gæði gatnakerfis, veitukerfa o.þ.h.
2) Samgöngur: á landsbyggðinni, einkum
Mynd 2. Hlutfallsleg breyting ársverka 1985-1995.
Mynd 3. Hlutfall ársverka í landbúnaði og sjávarútvegi 1995.