Iðjuþjálfinn - 2022, Blaðsíða 25

1. tölublað 202225
Auðvitað er farið á staðinn ef eitthvað kemur upp á en annars
hægt að spara ferðina og minnka kolefnissporið. Í Austur-
Karelíu í Finnlandi hefur heilbrigðis- og félagslega kerfið verið
samtvinnað, en þar var vilji til að færa heilbrigðisþjónustuna
heim frá sjúkrahúsum. Þeir eru komnir lengst í þessari þróun.
Ekki eru komnar fram margar rannsóknir um þessa tegund
þjónustu en ein þeirra segir að 97% notenda óski þess að vera
heima sem lengst og 61% af þeim vill nota stafræna þjónustu til
að geta verið lengur heima. Hindrunin er að ekki hefur fundist
rétta líkanið til að stækka umfangið á þessari tegund þjónustu.
Það vantar nýja tegund af upplýsingasöfnun, ný forrit sem
oft eru ekki til. Ef hannað er líkan fyrir notanda sem þjáist
t.d. af COPD er erfitt að yfirfæra það á fleiri hópa notenda.
Þessi tækni styður samt einnig við áframhaldandi búsetu á
viðkomandi svæði. Niclas nefndi sérstaklega snjallúrin sem
hægt væri að nýta mun betur í þessu samhengi. Þar væri fullt
af upplýsingum sem enn væru lítt nýttar.
Margar áskoranir á norðurslóðum
Norðurslóðir teljast svæðið norður af sextugustu gráðu. Það
inniheldur fjölda þjóða og samfélaga þó landamærin séu skil-
greind með mismunandi hætti. Mikilvægasta skilgreiningin er
þó fólkið á svæðinu; menningarhópar frumbyggja, samfélögin
og sú heimsmynd og lífshættir sem fólkið býr við. Embla Eir
Oddsdóttir, sem er forstöðumaður Norðurslóðanets, ræddi
um norðurslóðasamfélögin, áskoranir og tækifæri til samvinnu
og samráðs. Mikilvægt væri að þekking íbúa yrði tekin með
í reikninginn, að deila þekkingu samfélaga á milli. Þróunar-
skýrsla um mannvist á norðurslóðum segir um 4 milljónir búa
á þessu svæði, að megninu til í dreifðum byggðum á land-
svæðum sem eru lítt byggileg. Sum samfélögin teljast þess
vegna til jaðarbyggða með öllum þeim skorti á innviðum sem
því fylgja.
Norðurskautsráðið (e. Arctic Council) er helsti samstarfsvett-
vangurinn og afar mikilvægur. Margir áhugaverðir málaflokkar
eru í umræðunni, þ.m.t. velferð samfélaga og heilsa. Upp-
lýsingasöfnun af sumum svæðum hefur reynst erfið og það
skekkir myndina. Mikið er rætt um áhrif breyttrar menningar á
heilbrigði, sem og áhrif félagslegrar og efnahagslegrar stöðu
sem oft á tíðum er ekki eins og best verður á kosið. Umræða
um andlega heilsu er mjög áberandi og ekki síst meðal ungs
fólks. Neysla áfengis og annarra vímuefna er með versta móti.
Vegna mengunar þarf að flytja vistir og fæðu í auknum mæli
til þessara samfélaga, við ótryggar aðstæður.
Lífið á norðurslóðum mótast að mestu leyti af getu og seiglu
samfélaganna (e. optimistic problem solving) sem hefur áhrif
á sjálfsmynd, hæfni og sjálfstraust einstaklinga og samfélaga,
nokkuð sem er lykilatriði til að lifa af á svæði sem þessu. Embla
benti á marga samvinnufleti til verndar heilbrigði eins og
samstarf við gagnasöfnun, uppbyggingu innviða, tengingar,
fjarnám og fjarheilbrigði.
Framtíðin í umsýslu lyfja
Garðar Már Birgisson talaði fyrir hönd Þulu tæknifyrirtækis og
ræddi um samspil fyrirtækja og heilbrigðisstofnana. Starfsmenn
Þulu vinna að því að auka öryggi sjúklinga og stuðla að auknu
hagræði. Hefur fyrirtækið einbeitt sér að því að þróa hugbúnað
tengdan lyfjagjöf og lyfjalager ásamt rafrænum lyfjafyrir-
mælum á heilbrigðisstofnunum með inniliggjandi einstaklinga.
Hann kynnti lyfjatengdar hugbúnaðarlausnir, og sýndi dæmi
um árangursríkt samstarf á Norðurlandi þar sem umsýsla lyfja
var færð af pappír og faxtæki yfir í stafræn viðskipti.
Fjölbreyttar nýjungar reyndar og rannsakaðar
Aðgengi og velferðartækni eru sífellt veigameiri þættir, og sú
nálgun að geta búið áfram heima. Björg Anna Þórðardóttir
hefur tekið þátt í ýmsum verkefnum í þessa veru. Hún er iðju-
Dr. Björg Þórðardóttir,
iðjuþjálfi.
Garðar Már Birgisson,
Thula - Nordic Source Solutions.