Iðjuþjálfinn - 2022, Side 30

Iðjuþjálfinn I Fagblað iðjuþjálfa30
Iðjuþjálfun hefur á síðustu tveimur áratugum fest rætur
sínar í skólum landsins. Vítt og breitt um landið vinna iðju-
þjálfar í leik-, grunn- og framhaldsskólum. Áhersla iðjuþjálfa
innan skólakerfisins hefur verið að styðja við þátttöku nem-
enda með sérþarfir þannig að þeir nýti sér til fulls tækifærin
sem sérkennsla býður upp á. Eins og fræðigreinar, lög og
reglugerðir benda á býður skólakerfið upp á atvinnutæki-
færi fyrir iðjuþjálfa. Með innleiðingu skóla án aðgreiningar
hefur álagið á kennara aukist. Það er ekki hægt að bjóða
nemendum með fjölbreyttar sérþarfir upp á skóla fyrir alla
ef þjónusta og skilningur á vanda þeirra er ekki til staðar.
Tilgangurinn með greininni er að vekja athygli á stöðu iðju-
þjálfa sem vinna í grunnskólum og að benda á mikilvægi
þess að löggilda iðjuþjálfun sem faggrein til þess að enn
fleiri iðjuþjálfar fái tækifæri að vinna með börnum og ung-
lingum í nærumhverfi þeirra.
Iris Waitz heiti ég og ég hef verið starfandi iðjuþjálfi í grunn-
skóla á Húsavík í 19 ár. Einnig er ég meistaranemi í fötlunarfræði
við Háskóla Íslands. Mér þykir vænt um vinnustaðinn minn og
mér finnst mjög gaman að vinna með börnum. Staðan er því
miður líka þannig að ég þarf enn þann dag í dag að „sanna“
tilveru mína í grunnskólanum, og heyri setningar eins og: „Ég
myndi nú helst vilja ráða þroskaþjálfa“ eða „þú ert hér af því
skólastjórinn sér þörf á því“ eða „iðjuþjálfun er ekki löggilt
starf í lögum um grunnskóla“. Eftir öll árin er ég orðin mjög
leið á að þurfa enn að hlusta á slíkar athugasemdir.
Skólastjórnendur hafa víðsýni til að ráða iðjuþjálfa inn í skóla,
en í rauninni mega þeir það ekki. Skólastjórnendur þurfa alltaf
að rökstyðja ráðningu iðjuþjálfa. Þar fyrir utan hefur höfundur á
tilfinningunni að iðjuþjálfun hafi verið efst á lista sparnaðarað-
gerða þar sem enginn lagalegur stuðningur er á bak við okkur.
Fleiri iðjuþjálfar í grunnskólum
– öflugra skólastarf
Mig langar samt ekki að hætta að vinna með nemendum í
grunnskóla! Ég hef mikla trú á að starf iðjuþjálfa gegni lykil-
hlutverki innan skóla landsins. Víðsýni í okkar starfi gerir okkur
kleift að þjóna ekki aðeins nemendum og foreldrum þeirra
heldur líka starfsfólki skóla. Við iðjuþjálfar erum færir um að
miðla milli þessara ólíku hópa.
Áhersla iðjuþjálfa innan skólakerfisins hefur verið að styðja við
þátttöku nemenda með sérþarfir þannig að þeir nýti sér til fulls
tækifærin sem sérkennslan býður upp á. Michelle Villeneuve
skilgreinir hlutverk iðjuþjálfa innan skóla enn frekar:
a) Að bæta færni nemenda til að auka skólaþátttöku.
b) Ráðgjöf fyrir starfsfólk skólans varðandi skólafærni
nemenda og aðferðir til að auka getu nemenda.
c) Að vinna með hugarfarsbreytingar sem koma í veg
fyrir fulla þátttöku nemenda.
d) Að finna leiðir, aðferðir og tækni sem ýta undir aukna
skólagetu þrátt fyrir skerðingar (Villeneuve, 2009). 
Fyrir utan það aðlaga iðjuþjálfar þjónustu sína að þörfum
skólanna og veita öllum nemendum aðstoð við þátttöku í
skólastarfi. Rannsókn Eve Hutton sem hún lýsir í greininni
„Occupational Therapy in Mainstream Primary School: An
Evaluation of a Pilot Project“ sýnir fram á að aðstoð og
þjálfun iðjuþjálfa nýtist fleiri nemendum innan grunnskól-
ans ef iðjuþjálfi er staðsettur innan skóla (Hutton, 2009).
Starf iðjuþjálfa innan skólans byggir á að vera í stöðugu
samtali við kennara, stuðningsfulltrúa og sérfræðinga
sem koma að málefnum nemenda. Hlutverk iðjuþjálfa
innan grunnskóla er augljóst í grein Anitu N. Niehues
og félaga þar sem stendur að eitt af lykilhlutverkum
iðjuþjálfa sé að lýsa og útskýra eiginleika nemenda fyrir
samstarfsfélögum sem leiði til aukins skilnings á hegðun
og skólafærni nemenda (Niehues o.fl., 1991).
Iris Myriam Waitz
iðjuþjálfi
Aðsend grein: