FLE blaðið - 01.01.2018, Blaðsíða 14

14 FLE BLAÐIÐ JANÚAR 2018
við um gögn á pappírsformi og rafræn gögn, þ. á. m. haldlagða
tölvupósta. Heimilt er að bera haldlagningu og aðrar rannsóknar-
aðgerðir skattrannsóknarstjóra undir dóm, en kæra frestar að
jafnaði ekki framkvæmd. Heimild er til kyrrsetningar eigna,
vegna rannsóknar máls hjá skattrannsóknarstjóra, til tryggingar
skattkröfu og fésekt. Tollstjóri annast framkvæmd kyrrsetningar
og haldlagningar í kjölfar tilkynningar frá skattrannsóknarstjóra.
Skattrannsóknarstjóri fer ekki með lögregluvald og leitar til lög-
regluyfirvalda þegar þess þarf með. Þá má nefna að ekki er hefð
fyrir tálbeitum við rannsóknir efnahags- og skattalagabrota.
Með vísan til framangreinds má halda því fram að víðtækar rann-
sóknarheimildir séu fyrir hendi að því er varðar rannsóknir efna-
hags- og skattalagabrota.
2.1.4
tillaga 4: skilVirkar heimildir til kyrrsetningar,
haldlagningar og upptöku eigna.
Skýrsluhöfundar leggja til að stjórnvöld hafi heimildir til að kyrr-
setja/haldleggja eignir í þágu rannsóknar á skattsvikum svo og
heimildir til upptöku eigna. Lagt er til að þessi heimild taki jafnt til
eigna innanlands sem utanlands.
Eins og að framan greinir er heimild fyrir skattrannsóknarstjóra til
að beita umræddum úrræðum, s.s. kyrrsetningu og haldlagningu
gagna samhliða leit. Þá er jafnframt í 69. gr. almennra hegninga-
laga fyrir hendi heimild til upptöku ólögmæts ávinnings. Velta má
því upp hvort sameina mætti enn frekar krafta stofnanna varð-
andi þessar valdheimildir eins og þekkist erlendis þar sem um
nokkuð sérhæft og umfangsmikið verkefni er að ræða.
2.1.5
tillaga 5: stjórnskipulag með skilgreindri ábyrgð.
Skýrsluhöfundar leggja til að stjórnvöld komi sér upp skipulagi
með skilgreindri ábyrgð í þeirri viðleitni sinni að berjast gegn
skattsvikum og öðrum fjármuna afbrotum. Misjafnt er eftir lönd-
um hvernig þessu er háttað. Hér á landi fer skattrannsóknarstjóri
með rannsóknir skattsvika og annarra skattalagabrota. Markmið
þeirrar rannsóknar er tvíþætt: Að niðurstöður hennar verði grund-
völlur að álagningu skatta og grundvöllur refsimeðferðar. Þegar
rannsókn máls er lokið tekur skattrannsóknarstjóri ákvörðun um
refsimeðferð málsins. Telji skattrannsóknarstjóri efni til refsimeð-
ferðar getur hann hlutast til um refsimeðferð með þrenns konar
hætti; með sektarboði þ.e. með því að ljúka refsimeðferð máls
með sektargerð hjá skattrannsóknarstjóra, með sektarkröfu fyrir
yfirskattanefnd eða með því að vísa máli til frekari meðferðar hjá
lögreglu, þ.e. nú til héraðssaksóknara. Hvaða leið er farin ræðst
einkum af alvarleika ætlaðra brota. Eins og áður hefur komið fram
getur skattrannsóknarstjóri leitað atbeina annarra stofnanna,
einkum lögreglu, til að sinna sínu lögbundna hlutverki.
Hér má velta því upp hvort ekki þurfi að auka á skýrleika um það
hvenær rétt sé að fara með mál sem refsimál og hvenær því verði
lokið innan stjórnsýslunnar með álagi einvörðungu. Er æskilegt að
skýr viðmið séu í þeim efnum ekki síst í ljósi jafnræðis.
2.1.6
tillaga 6: Fullnægjandi Úrræði til rannsóknar á
skattsVikum.
Skýrsluhöfundar leggja til að stjórnvöld geti á fullnægjandi hátt
sinnt rannsóknum á skattsvikamálum. Hér er átt við að fyrir hendi
sé nægt fjármagn, mannafli og búnaður til nauðsynlegra rann-
sóknaraðgerða, sem og viðhlítandi samstarf þeirra stofnana sem
að málaflokknum komi auk nægjanlegs aðgangs að upplýsingum
í gagnasöfnum hins opinbera.
Telja verður að Ísland standi hér nokkuð vel að vígi. Þó má auka á
skilvirkni í samstarfi stofnanna sem að málaflokknum koma, enda
þótt samstarf hafi þar almennt verið með ágætum.
Skattrannsóknarstjóri hefur víðtækan aðgang að opinberum
gagnabönkum í þágu rannsóknar. Víða erlendis er samstarf stofn-
ana í formlegri og fastari búningi en hér er raunin og er skoðunar-
vert hvort vert sé að gefa þessu meiri gaum hérlendis.
2.1.7
tillaga 7: skattsVik sem Frumbrot peningaþVættis
Skýrsluhöfundar leggja til að skoða beri skattsvikamál með það
fyrir augum að það geti leitt af sér peningaþvætti. Líta beri á
skattsvikamál sem frumbrot sem leitt getur af sér ólöglegan
ávinning eða annan ágóða sem reynt er að þvætta.
Á íslandi er peningaþvætti sjálfstætt refsivert brot og er fjallað um
peningaþvætti í 1. mgr. 264. gr. almennra hegningalaga auk þess
sem í lögum nr. 64/2006, um peningaþvætti og fjármögnun
hryðjuverka, er skilgreining á peningaþvætti og tilgreindir aðilar
sem undir lögin falla.
Í 2. mgr. 264. gr. er svokallað „sjálfþvætti“ gert refsivert, er þar
segir að sá sem framið hefur frumbrot og fremur jafnframt brot
samkvæmt fyrstu málsgreininni skuli sæta sömu refsingu og þar
greinir eða allt að sex ára fangelsi. Peningaþvættisskrifstofa hér-
aðssaksóknara annast móttöku tilkynninga á grundvelli laga um
aðgerðir gegn peningaþvætti og fjármögnun hryðjuverka. Þar eru
upplýsingar greindar og miðlað til hlutaðeigandi yfirvalda til frek-
ari meðferðar, s.s. rannsóknar og saksóknar.
Aukin áhersla er nú lögð á rannsókn á peningaþvætti sem afleið-
ingu af refsiverðri háttsemi á alþjóðlegum vettvangi og er sama
þróun hér á landi. Til upplýsingar um vakningu á þessu sviði má
nefna nýlegt dómafordæmi þar sem ákært var og dæmt fyrir