FLE blaðið - 01.01.2020, Blaðsíða 14

14 FLE BLAÐIÐ JANÚAR 2020
Yfir vafa virðist hafið að greiðslur til höfunda og rétthafa
á grundvelli samningskvaðaleyfis skuli skattlagðar sem
fjármagnstekjur.
Greiðslur fyrir eftirgerðir til einkanota
Mönnum er samkvæmt höfundalögum heimilt að gera til
einkanota eintök af birtu verki, með vissum takmörkunum þó
(11. gr.). Höfundar eiga rétt á „sanngjörnum bótum“ vegna
eftirgerðar til einkanota. Bæturnar skulu árlega greiddar
til Innheimtumiðstöðvar rétthafa (IHM) með fjárveitingu
samkvæmt fjárheimild í fjárlögum. Greiðslurnar skulu miðast
við ákveðnar hlutfallstölur (1-4%) af tollverði tiltekinna
geymslumiðla, sem taka má upp á hljóð eða mynd, t.d. tölva,
farsíma, USB-minnislykla og SD-korta. IHM úthlutar bótunum
til aðildarfélaga sinna, sem miðla þeim áfram til höfunda og
annarra rétthafa. Ótvírætt verður að telja að í höndum höfunda
og rétthafa skuli bætur þessar skattlagðar sem fjármagnstekjur.
Greiðslur til listflytjenda
Samkvæmt höfundalögum eiga listflytjendur og framleiðendur
útgefins hljóðrits rétt til sameiginlegrar þóknunar fyrir afnot
hljóðritsins til flutnings í útvarpi eða annarrar opinberrar
dreifingar listflutningsins (47. gr.). Krafa til slíkrar þóknunar
verður aðeins gerð af samtökum framleiðenda og listflytjenda
(samtökum rétthafa) á grundvelli samnings samtakanna við
notanda eða samtök sem notandi á aðild að. Ekki verður annað
ráðið en að listflytjendur falli undir orðin „annarra einstaklinga
sem rétthafa“ í hinum nýju ákvæðum. Þessar þóknanir til
listflytjenda eru vegna síðari afnota útgefins verks. Því ætti
að vera ljóst að þessar þóknanir listflytjenda skulu skattlagðar
sem fjármagnstekjur.
Fylgiréttargjald
Höfundur myndverks, listiðnaðarverks eða ljósmyndaverks
á rétt til þóknunar, svonefnds fylgiréttargjalds, við
endursölu upprunalegs eintaks verks í atvinnuskyni eða á
listmunauppboði, skv. 25. gr. b. höfundalaga og ákvæða
reglugerðar nr. 486/2011 um fylgiréttargjald. Fylgiréttargjald
verður aðeins innheimt af viðurkenndum samtökum rétthafa.
Samkvæmt orðanna hljóðan nýju ákvæðanna taka þau til
greiðslna vegna „afnota“ og í nefndaráliti kemur fram að
ætlunin hafi verið að afmarka gildissvið „við tekjur sem
skapast vegna afnota en ekki tekjur af sölu eintaka“. Af þeim
orðum mætti ætla að fylgiréttargjald skuli ekki skattlagt sem
fjármagnstekjur. Í umsögn um drög að nýju reglugerðinni vakti
KPMG athygli fjármála- og efnahagsráðuneytisins á þessu
álitamáli. Ráðuneytið brást við þeirri ábendingu með því að
auka orðunum „þ.m.t. fylgiréttargjald frá samtökum rétthafa
skv. 25. gr. b höfundalaga og reglugerð nr. 486/2001, um
fylgiréttargjald“ við ákvæði 2. mgr. 3. gr. reglugerðarinnar
frá því sem verið hafði í drögunum. Með þeim orðum kvað
ráðuneytið á um að fylgiréttargjald skuli flokkað og skattlagt
sem fjármagnstekjur.
Greiðslur fyrir notkun bóka á bókasöfnum
Samkvæmt ákvæðum III. kafla laga nr. 91/2007, um
bókmenntir, eiga höfundar rétt á greiðslum fyrir notkun bóka
þeirra á bókasöfnum hins opinbera, bæði fyrir útlán og afnot
í lestrarsölum bókasafna. Rétt þennan eiga rithöfundar,
þýðendur, myndhöfundar, tónskáld og aðrir þeir menn sem
átt hafa þátt í ritun bókar. Við andlát höfundar gengur réttur
til hálfrar greiðslu til maka, en til barna höfundar innan
18 ára ef maki er ekki til staðar. Fé til greiðslna þessara
kemur af almannafé samkvæmt fjárlögum hverju sinni og
skal útdeilt af sérstakri úthlutunarnefnd. Um greiðslurnar
gilda reglur nr. 323/2008, settar af menntamálaráðherra.
Úthlutunarnefnd getur falið stofnun eða samtökum að annast
greiðslur og umsýslu umsókna. Í reglunum er sérstaklega
tekið fram að greiðslur samkvæmt þeim séu menningarlegur
stuðningur við bækur á íslenskri tungu, en feli ekki í sér
höfundarréttargreiðslur. Sú skilgreining greiðslnanna girðir ekki
fyrir að þær verði skattlagðar sem fjármagnstekjur samkvæmt
nýju ákvæðunum. Greiðslur þessar uppfylla skilyrði um að þær
gangi til höfundar eða annars rétthafa og jafnframt skilyrði um
að þær séu vegna síðari afnota eftir að verk hefur verið gert
almenningi aðgengilegt. Því má ljóst vera að greiðslurnar skuli
skattlagðar sem fjármagnstekjur.

Greiðslur sem ekki teljast til fjármagnstekna
Í 4. gr. nýju reglugerðarinnar er tiltekið að ekki teljist til
fjármagnstekna sala verka, sem jafna megi til vöru sölu,
svo sem sala á útgáfurétti (þ.m.t. endurútgáfa), bókum,
kvikmyndum, aðgöngumiðum á listviðburði, lagi til afspilunar,
eða aðrar tekjur af seldum eintökum.
Viðtakendur greiðslu
Skattlagning höfundagreiðslu sem fjármagnstekna er bundin
við að viðtakandi hennar sé maður, þ.e. höfundur, flytjandi eða
maður sem tekið hefur við réttindum af höfundi.
Þær breytingar á skattlagningu, sem gerðar voru með nýju
ákvæðunum, ná aðeins til skattlagningar manna sem bera á
Íslandi ótakmarkaða skattskyldu vegna heimilisfestar eða
dvalar hér á landi. Tekjur af höfundarétti þeirra manna og
lögaðila sem á Íslandi bera aðeins takmarkaða skattskyldu
vegna uppruna teknanna hér á landi, skulu einnig sæta 22%
skattlagningu, skv. 6. tölul. 1. mgr. 3. gr. og 6. tölul. 70. gr.
laga nr. 90/2003, um tekjuskatt, og hefur svo verið frá því
skatthlutfallið var hækkað úr 20% í 22% frá og með upphafi árs
2018. Tvísköttunarsamningar sem Ísland hefur gert við önnur
ríki fella þó ýmist niður skattlagningarrétt Íslands eða takmarka
hann við lægra skatthlutfall.