Ský - 01.04.2003, Page 6

4
2 2003 6. árg.
GefiS út onnan hvern mónuS fyrir farþega Flugfélags Islands og aSra Islendinga.
Útgefandi:
Heimur hf.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
Jón Kaldal
NÝR FJÖLMIÐLAlfERULEIKI
Á síðustu rúmlega þremur árum hefur orðið svo mikil breyting á íslenskri fjölmiðlun
að hæglega má líkja því við byltinguna sem varð þegar einkaréttur ríkisins á útvarps-
og sjónvarpsútsendingum var afnuminn 1986. Aðalleikararnir í þessari fjölmiðlabylt-
ingu hinni síðari eru Skjár 1 og Fréttablaðið, hvort tveggja ókeypis miðlar sem hafa
náð fádæma útbreiöslu á skömmum tíma. Sérstaklega er rétt að taka ofan fyrir
Gunnari Smára Egilssyni og hans liði á Fréttablaðinw, það er ekkert annaó en þrek-
virki að hafa skákað Morgunblaðinu af stalli sem mest lesna blaði landsins á aðeins
tveimur árum. Fréttablaðsmenn bera sig enda vel og tilkynntu á dögunum um tólf
milljón króna hagnað fyrstu þrjá mánuði ársins og sögðu þann árangur og útbreiðsl-
una sanna, svo ekki verði um villst, að efasemdarmenn um lífslíkur blaðsins hafi haft
rangt fyrir sér. Gott og vel, en mikið væri huggulegra að sjá örlítið meiri hógværð á
þessum bæ því ef skyggnst er aðeins lengra aftur í útgáfusögu blaðsins blasa við
öllu dapurlegri tölur. Fréttablaðið fór nefnilega á hausinn í fyrrasumar þótt lesendur
hafi ef til vill ekki orðið varir við það nema sem stutt sumarfrí í útgáfu þess. Gjald-
þrotið hljóðaði upp á 537 milljónir og þar af var 102 milljónum vísað til Ábyrgðasjóðs
launa. Þegar þetta gerðist var Fréttablaðið búið að koma út í um eitt ár og hafði far-
ið inn á 75.000 heimili á landinu. Ókeypis? Ekki aldeilis. Hver áskrift kostaði um
7.200 krónur á tímabilinu, nema hvað viðtakendur blaðsins borguðu ekki neitt held-
ur fengu skattgreiðendur og kröfuhafar reikninginn. Það má kalla þetta einhverja
dýrustu markaðsrannsókn sem gerð hefur verið hér á landi; að henni lokinni sáu
helstu aðstandendur blaðsins að hugmyndin væri frábær þótt þeir hefðu aldrei átt
fyrir henni til að byrja með.
Aftur að byltingunni. Það sem hefurfyrst og fremst breyst með tilkomu Fréttablaðs-
ins og Skjás 1 er að þarna eru komnir stórir fjölmiólar sem fjármagna sig að öllu leyti
með sölu auglýsinga, en ekki einnig með áskrift og lausasölu eins og hinir stóru
miðlarnir (sjá úttekt bls. 46). Fyrir vikið hefur baráttan um auglýsingar harðnað veru-
lega milli allra fjölmiðla landsins. Það hefur aftur ýtt undir þróun sem var komin af
stað fyrir tíma þessara tveggja miðla, í þá átt að mörk ritstjórnarefnis og auglýsinga
hafa orðið óskýrari í íslensku fjölmiðlaumhverfi. Það er auðvelt að tfna til dæmi úr
flestum miólum landsins þar sem umfjöllun um ákveðna
þjónustu og verslanir er tilkomin vegna þess að viðkom-
andi auglýsa í miðlinum. Og þar með vaknar spurning-
in: Hvenær er verið aó fjalla um eitthvað vegna þess að
blaðamaðurinn/sjónvarpsmaðurinn getur mælt með því
af bestu samvisku? Og hvenær ráða hagsmunir og pen-
ingar auglýsandans ferðinni?
Annað atriði er hin innri og á stundum ómeðvitaða rit-
skoðun sem blaðamenn geta lent f gagnvart stórum
viðskiptavinum eða eigendum. Ef til dæmis meira en
þriðjungur af auglýsingatekjunum koma frá einu fyrir-
tæki, þarf þá ekki að stfga varlega til jarðar í frétta-
skrifum um það?
Það er gott fyrir okkur fjölmiðlafólk að vera meðvitað
um þennan breytta veruleika og beinlínis nauðsyn-
legt fyrir lesendur, hlustendur og áhorfendur.
Forsíðumyndina af Baltasar Kormáki tók Páll Stefánsson. Sjá bls. 30.
Myndritstjóri:
Páll Stefánsson
Útlitshónnun:
Bergdís Sigurðardóttir
Ritstjórnarfulltrúi:
Þórdís Lilja Gunnarsdóttir
Ljósmyndarar:
David La Chapelle
Guðrún Gunnarsdóttir
Oddur Þórisson
Páll Stefánsson
Pennar:
Anna Margrét Björnsson
Henrik Baldvin Björnsson
Jón Kaldal
Páll Stefánsson
Tinna Gunnarsdóttir
Þórdís Lilja Gunnarsdóttir
Ævar Örn Jósepsson
Auglýsingastjóri:
Árni Þór Sævarsson
Prófarkalestur:
Pétur Ástvaldsson
Prentun:
Oddi hf.
Ritstjórn:
Borgartúni 23,
105 Reykjavfk.
S. 512 7575
Auglýsingaskrifstofa:
Borgartúni 23,
105 Reykjavík.
S. 512 7575
Dreifing:
Heimur hf.
S. 512 7575
Verð:
790 krónur
Áskrift:
590 kr. hvert tölublað.
Upplýsingar í s. 512 7575