Ský - 01.04.2003, Qupperneq 44

SMEKKLAUSAR UINKONUR
f suman verður farið yfir skrautlegan sextán ára feril útgáfufyrirtækisins Smekkleysu á viðamikilli
sýningu í Listasafni Reykjavíkur. Smekkleysa hefur getið af sér marga framúrskarandi listamenn. Með
fyrstu hljómsveitunum sem gáfu út hjá fyrirtækinu voru Sykurmolarnir og Risaeðlan. Henrik Baldvin
Björnsson náði tali af söngspírum þessara hljómsveita, vinkonunum Möggu Stínu og Björk.
HENRIK: Hvernig kynntust þið?
MAGGA STÍNA: Var það ekki bara niðrí
bæ? Á Lækjartorgi eða eitthvað?
BJÖRK: Jú, var það ekki?
MS: Það var sko einu sinni gras á Lækjar-
torgi fyrir framan Hressó. Ég veit að sumir
vita ekkert um þetta, en við vorum oft þar.
B: Já. Víð vissum náttúrlega hvor af annar-
ri því við vorum báðar í Barnamúsíkskólan-
um áður. Við lentum saman í hðp sem
frumflutti verk eftir Atla Heimi.
MS: Já, við áttum alltaf að spila öfugu
megin á boganum. Það mátti aldrei spila
með boganum rétt í því verki.
B: Ég var f slagverksdeild og átti að segja
ha ha hæ! Ég man alveg ótrúlega vel eftir
þessu. En við vorum kannski ekki beint
vinkonur þá, við bara vissum hvor af annar-
ri, en það var þarna á grasinu fyrir framan
Hressó sem þetta byrjaði svona aðeins.
H: Og hvernig byrjaði Smekkleysa eigin-
lega?
B: Smekkleysa varð kannski til þegar
hljómsveitin Kukl sprakk í tætlur því að
fólk var með mismunandi hugmyndir um
hluti, held ég, sérstaklega gítarleikarar.
Hún sprakk f loft upp og þá keyptum ég og
Þór [Eldonj fbúð af því að ég var ólétt. Þá
byrjaði fólk að koma alltaf heim til okkar í
kaffi, því við vorum eina fólkið sem átti
íbúð; samt var þetta held ég mjög lítil fbúð,
40 fermetrar eða eitthvað svoleiðis. Þá
byrjaði fólk úr Medúsu, sem Þór var í,
svona aðallega skáld og rithöfundar og
málarar líka, súrrealistar og fólk úr leifun-
um af Kuklinu, að koma heim í kaffi til okk-
ar og hanga þar og halda einhverjar ræður
um hvernig ætti að gera hlutina. Síðan
held ég að það hafi trompað allt að Bragi
Ólafsson, bassaleikari Kuklsins, kom heim
frá Spáni. Það kom einhverju mjög miklu af
stað. Svo held ég að Ólafur Engilbertsson
hafi líka komið frá Spáni og þá var stofnuð
Smekkleysa á einhverju fylliríi í stofunni
eða eitthvað. Þannig byrjaði þetta og síð-
an var ákveðið að allir myndu bara hjálpa
hver öðrum að gefa út hvað sem þeir voru
að gera.
MS: Það var prinsipið sko.
B: Ef einn myndi gefa út bók þá myndu all-
ir hinir fara heim til hans að líma eða eitt-
hvað, og ef annar væri að gefa út plötu þá
myndu allir hinir hengja upp plaköt í búð-
irnar. Það var svona díllinn. Svo hljóp á
snærið hjá okkur þegar Reagan og Gorbat-
sjov komu til íslands þetta haust. Allir í
heiminum komu hingað út af þessu og þá
ákváðum við að gera fyrstu Smekkleysu-
póstkortin. Hann Friórik Erlingsson, gítar-
leikari í Purrknum, vatnslitaði svona friðar-
mynd af Reagan og Gorbatsjov, sem var
náttúrlega kannski öfugt við það sem okk-
ur fannst. Það var svona smekklaust að
gera svona kort en þetta varð að metsölu-
póstkorti og seldist allt upp og við grædd-
um rosapeninga á þessu og þá held ég að
það hafi verið ákveðið að Smekkleysa yrði
formlega til. Og svo sprakk Grammið nátt-
úrlega Itka sama sumar þannig að það var
eiginlega endurstokkun. Allar þessar
hljómsveitir og rithöfundar og allt fólkió
sem vildi gera eitthvað, það endaði ein-
hvern veginn þarna. Sem sagt fólkið sem
vildi ekki fara út í það að taka lán og
kaupa íbúð og eiga börn og svona.
MS: Soldið eins og að vera í partí: Ætla
bara aðeins að vera lengur.
B: Þá varð til Risaeðlan og Ham.
MS: Ég man náttúrlega aldrei neitt, ekki
ártöl, ekki neitt hvenær hvað gerðist, bara
veit ég var þar. Risaeðlan? Ég veit ekki
einu sinni fyrir hvaða tilstilli hún varð til;
þetta var einhvern veginn bara svona. Allir
voru alltaf bara saman og það kom ein-
hvern veginn bara ekkert annað til greina,
úr því það átti að fara að búa til plötu. Það
var aldrei nein spurning. Það var ekkert
verið að fara að tala annaðhvort við Árna
Johnsen eða Jón Ólafsson. Þetta var ekk-
ert þannig. Það voru engar spekúlasjónir í
kringum þetta. Bara gera geðveikt lag og
gefa þaó síðan út og halda áfram að vera
hress sko! Eitthvað svoleiðis.
H: Og hvenær og hvernig var farið út í er-
lenda útgáfu??
B: Árið 1986, á afmælinu mínu, þá kom Af-
mæli út, en það kom bara út á íslensku, og
svo lenti það einhvern veginn óvart hjá ein-
hverjum blaðamanni hjá Melody Maker eða
NME. Við vissum ekki einu sinni að hann
hefði haft það, en það var valið lag vikunn-
ar og þá byrjaði allt. En þessi plata var gef-
in út í fimm hundruð eintökum, þetta var
smáskífa sko, sjö tomma, og ég held að
það hafi selst þrjú eða fjögur eintök hérna
heima. Svo asnaðist einhver með hana út
og þegar hún var valin smáskífa vikunnar
þá kveiktu einhvern veginn allir á þessu
hérna heima.
MS: Ef þetta kemur aftan á Mogganum,
þá! (smellir fingrum)
B: En ég held að Byggingin eftir Jóhamar
hafi verið fyrsta útgáfan. Við héldum nefni-
lega fyrst að við myndum gefa mest út
bækur af því að þetta voru allt rithöfundar:
Jóhamar, Jón Gnarr, Þór, Bragi, Sigurjón,
þetta voru allt meira rithöfundar. Poppið
var meira á kvöldin og um helgar.
MS: Eftir þetta var allt mikið í samkrulli og
þá varð það úr að við gáfum út einhverja
fjögurra laga plötu sem var líka gefin út í
Englandi, held ég, ogjafnvel Ameríku, eða
var það bara stóra platan? En þetta var
einhvern veginn bara óreiðustemning sem
átti upp á pallborðið, en átti það kannski
heldur ekki upp á sama tíma. Þetta var
þröngur hópur einhvers staðar annars stað-
ar sem fannst þetta líka skemmtilegt og
við fórum bara í allsherjar skemmtiferðir út
að spila og svona. Það var aldrei neitt
skipulagt. Allir mega bara gera það sem
þeir vilja og hinir bakka þá upp. Það er
sennilega besta lýsingin á því og þar er
kannski bara allt sem þarf.
B: Og síðan var einhver munnlegur samn-
ingur um að ef það yrði ágóði þá skiptist
hann 50/50. Ég man í den, þegar George
Michael var hjá Sony, þá var hann að reyna
að breyta því úr 6 prósentum.
MS: í sjö kannski...?
B: Og var í margra mánaða málaferlum.
MS: En ég held að þaó væri einhvern veg-
inn aldrei möguleiki á að gera neitt með
42 SKÝ MEÐ MELÓDÍUR í HAUSNUM