Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2022, Side 123

Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2022, Side 123
Í töflu 2 má sjá að hljóðferlin eru að mörgu leyti svipuð milli aldurshópa en einnig eru ákveðin ferli bundin við tiltekin aldursbil. Sjá má að með hækkandi aldri lækkar að jafnaði hlutfall barna sem beita virkum hljóð - ferlum og mörg ferli hverfa smám saman úr tali þeirra (auðir reitir). Enn fremur breytist hljóðferlanotkunin eftir því sem börnin eldast. Hjá yngsta aldurshópnum er brottfall hljóðs úr samhljóðaklasa algeng asta ferlið en með hækkandi aldri hverfur það úr tali barnanna og önnur ferli koma fyrir í meira mæli. Ferlin framstæð tunga (smámæli), bak- hljóðun, framhljóðun, h-hljóðun (samhljóðaklasar), innskot sam hljóðs og lokhljóðun koma hlutfallslega oftar fyrir eftir því sem börnin verða eldri. Eins birtast ferlin hliðarhljóðun og brottfall staks samhljóðs í bakstöðu (stofnorð) aftur eftir að hafa horfið úr tali barnanna. Eftir því sem börnin eldast eru þau líklegri til þess að reyna að mynda tiltekin hljóð í stað þess að fella þau brott, eins og algengt er hjá yngri börnum. Ákveðin hljóðferli sem einfalda myndun þessara málhljóða eru því líkleg til að koma fram í auknum mæli hjá eldri börnum áður en þau ná tökum á tilteknum hljóðum og hljóðasamböndum (Anna Lísa Bene - diktsdóttir o.fl. 2019–2020). Að lokum má nefna að meiri breytileiki ein- kennir hljóðferlanotkun yngri aldurshópanna. Eftir því sem börnin eldast verður meiri regla á notkuninni og þar af leiðandi er auðveldara að sjá fyrir hvaða ferli þau nota. Í rannsókn Önnu Lísu Benediktsdóttur o.fl. (2019–2020) var ekki gerð nákvæm grein fyrir hvað felst í ferlinu sérhljóðabreyting (undir annað í töflu 2), að öðru leyti en því að allar breytingar er vörðuðu sér- hljóð voru flokkaðar saman í eitt ferli. Hátt hlutfall sérhljóðabreytinga meðal yngstu barnanna gefur til kynna að þau hafi ekki verið með eins nákvæma sérhljóðamyndun og eldri börnin. Hér verður þó að hafa í huga að 16 af 17 hljóðferlum í töflu 2 taka til samhljóða en aðeins eitt til sér- hljóða og því er ekki óeðlilegt að eina ferlið sem sérhljóð falla undir skuli sýna háa hlutfallstölu. Engar upplýsingar liggja fyrir um þróun sérhljóða hjá íslenskumælandi börnum en sýnt hefur verið fram á í erlendum rann- sóknum að börn á máltökuskeiði séu fljót að tileinka sér sérhljóð (James o.fl. 2001; Pollock og Berni 2003). Börn með frávik í framburði eru hins vegar lengur að tileinka sér sérhljóð og breytileiki í myndun þeirra er meiri en hjá börnum með dæmigerða máltöku (Pollock og Berni 2003). Fjögur hljóðferli, röddun óraddaðs hljóðs, nefhljóðun, hljóða - víxl og varahljóðun, voru undanskilin ofannefndri kröfu um að koma þrisvar sinnum eða oftar fyrir í tali barns. Þetta stafaði af því að tækifærin Hljóðferli barna með frávik í framburði 123
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164
Side 165
Side 166
Side 167
Side 168
Side 169
Side 170
Side 171
Side 172
Side 173
Side 174
Side 175
Side 176
Side 177
Side 178
Side 179
Side 180
Side 181
Side 182
Side 183
Side 184
Side 185
Side 186
Side 187
Side 188
Side 189
Side 190
Side 191
Side 192
Side 193
Side 194
Side 195
Side 196
Side 197
Side 198
Side 199
Side 200
Side 201
Side 202
Side 203
Side 204
Side 205
Side 206
Side 207
Side 208
Side 209
Side 210
Side 211
Side 212
Side 213
Side 214
Side 215
Side 216
Side 217
Side 218
Side 219
Side 220
Side 221
Side 222
Side 223
Side 224
Side 225
Side 226
Side 227
Side 228
Side 229
Side 230
Side 231
Side 232
Side 233
Side 234
Side 235
Side 236
Side 237
Side 238
Side 239

x

Íslenskt mál og almenn málfræði

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Íslenskt mál og almenn málfræði
https://timarit.is/publication/832

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.