Heima er bezt - 01.07.2001, Qupperneq 4

w

Agœtít Tesendur.

Mikil er sú blíða, sem við Frónbúar höfum fengið að búa
við þetta árið, og er næstum hægt að segja að varla hafi
hreyft vind í allt sumar, víðast hvar á landinu. Frekar er það
óvenjulegt á okkar slóðum, því heldur hefur það nú verið á
þann veginn að vindurinn hafi strokið fólki um vanga heldur
en ekki. Enda mun það vera svo að við búum á einu vinda-
samasta svæði jarðarinnar. Fieyrði ég einhvern tíma sagt að
erlendir veðurfræðingar, t.d. hjá ameríska hernum, sæktust
nokkuð eftir að fá að vinna hér um tíma, vegna þess hversu
erfitt er oft á tíðum, að spá fyrir um veður. Mun það vera
öllu auðveldara þegar sunnar dregur á hnettinum, þar sem
vindar loftsins eru stilltari og veðrabrigði sjaldgæfari.
Ýmsar sagnir eru til um snögg veðrabrigði á Islandi, og
margur ferðalangurinn hefúr orðið illa úti vegna illviðris,
sem ekki varð séð fyrir. Höfum við m.a. birt ýmsar frásagnir
fólks af slíku, hér í Heima er bezt.
Nú er svo komið að þekking mannsins er orðin svo yfir-
gripsmikil að hann getur haft áhrif á ótrúlegustu hluti með
henni og þeirri tækni sem hann ræður yfir, og verður þess
sjálfsagt ekki mjög langt að bíða, að hagræðing á veðurlagi
einstakra svæða, verður honum mögulegt.
Það hefur jafnan verið tilhneiging mannsins, og dýranna
líka að sjálfsögðu, þó í öðrum mæli sé, að búa sér jafnan
sem best í haginn á öllum sviðunr. Það hefur maðurinn svo
sannarlega gert, og það svo mikið að vandséð kann að vera
hverju hann getur bætt við í því efni. Ekki er þó að efa að
margt á hann eftir að finna upp enn, sér til þæginda, og er
sjálfsagt hægt að plægja þann akur endalaust.
Hver man ekki eftir forstöðumanni einkaleyfisskrifstof-
unnar í Bandaríkjunum, sem lýsti því yfir á seinni hluta átj-
ándu aldar, að nú væri búið að finna upp allt sem hægt væri,
skrifstofunnar væri því ekki lengur þörf, og rétt að loka
henni.
Svona getur mönnum skjátlast hrapallega, en hvernig gat
blessaður maðurinn svo sem vitað, að þarna, á hans tíma,
var ballið rétt að byrja. Þau einkaleyfi sem hann geymdi í
skúffum á skrifstofu sinni, hafa sjálfsagt varla verið mælan-
legt brotabrot af því, sem nú er komið á daginn, svo ekki sé
nú talað um það sem enn á eftir að koma. En svona er nú
erfitt að spá, og sérstaklega um framtíðina, eins og spakur
maður sagði eitt sinn.
Og stöðugt færast út þau svið sem vísindamenn eru farnir
að hugleiða og vinna að, sem er eitt dæmið um hversu óend-
anlegur þessi akur er. Þegar hlutum og tækjum sleppir, þá
fara menn að fást við sjálfa náttúruna, og vilja breyta henni í
þeim atriðum sem þeim finnst hún ekki haga sér rétt gagn-
vart þeim.

lll
Allir kannast við umræðuna um klónun lífvera, og þó um
hana séu afskaplega skiptar skoðanir, m.a. um siðferðilegan
rétt mannsins til þess að fást við slíkt, þá verður sjálfsagt
ekki við það ráðið að þetta er hluti af þróuninni, partur af
því sem koma skal, hvort sem okkur líkar betur eða verr.
Einnig hafa menn um langa hríð gert tilraunir með að
stýra veðurfari, reyndar einna helst í hernaðarlegum tilgangi,
þó ekki alltaf, en hingað til með misjöfnum árangri. Hafa
þeir reyndar rekið sig á þar, sem kannski verður líka raunin
víðar, að vistkerfi jarðarinnar er afar viðkvæmt, og röskun á
einum stað kemur af stað truflun á öðrum.
En stöðugt teygja menn sig lengra, og það sem maður
heyrði síðast, er reyndar á svo risastórum skala, að fólk rek-
ur í rogastans í fyrstu. Á ég þar við þær hugmyndir sem vís-
indamenn hafa látið frá sér fara um að færa til jarðarkúluna,
já, segi og skrifa, færa til jarðarkúluna, rétt si svona, ef svo
kynni að fara að hitastig tæki að hækka á henni fyrir áhrif
breytinga frá sólinni.
Þó hugmyndin sé sérdeilis ótrúleg, þá skyldu menn nú
aldrei segja aldrei, því hefði fólki t.d. ekki þótt það frekar
ólíklegt fyrir svo senr hundrað árum, að jarðneskir menn
ættu eftir að skjótast til tunglsins og fá sér göngutúr þar?
Það hugsa ég að margur hefði átt erfitt með að gera sér í
hugarlund á þeim tíma, nema þá í ævintýrum og skáldsög-
um.
Samkvæmt frásögnum af þessum hugmyndum vísinda-
mannanna munu þeir vera farnir að huga að því í alvöru að
færa jörðina fjær sólinni, vegna þess að talið er að hún muni
fara stækkandi í framtíðinni. Þetta hugsa menn sér að gera
með þeim hætti að virkja halastjörnu og nýta þyngdar- eða
aðdráttarafl hennar til að mjaka jörðinni íjær. Reyndar telja
þessir vísu menn að þá muni þurfa að huga að öðru smotteríi
líka, svo sem því að færa tunglið og Mars, því ekki er vitað
hvaða áhrif tilfærsla jarðarinnar muni hafa á þá hnetti. Full-
yrt er að þetta sé langt frá því að vera hugarórar eða
skemmtiatriði hjá hugmyndasmiðum þessa möguleika, en
mönnum til huggunar er sagt að ekki þurfi að fara í þessa
framkvæmd fyrr en eftir um milljarð ára, því stækkun sólar-
innar verði ekki farin að hafa áhrif fyrr en eftir þann tíma.
Kenningin er sú að sólin muni smám saman verða að rauð-
um risa og deyja síðan út.
En, eins og segir í einum okkar mörgu og prýðilegu máls-
hátta:
„Ekki er ráð, nema í tíma sé tekið.“
Með bestu kveðjum,
Guðjón Baldvinsson.
244 Heima er bezt