Heima er bezt - 01.07.2001, Qupperneq 16

Sesselja Guömundsdóttir:
Norður
^hálendið
sumarið 1937
Bæjarnafnið Grafarbakki í Hrunamannahreppi varð
kveikjan að skemmtilegu grúski sem hófst 1. okt.
árið 2000 og endar með þessari frásögn.
Forsagan er í stuttu máli þessi: Sumarið 1937 tóku ijór-
ir ungir menn sig til og gengu þvert yfir hálendið, byrj-
uðu á Bláfellshálsi, komu við í Hvítárnesi, gengu um
Kerlingaríjöll og síðan Hofsjökul að hluta og um suður-
jaðar hans, svo yfir Sprengisand og enduðu í Bárðardal á
áttunda degi.
Frumkvöðlar að gönguferðinni voru þeir bræður Guð-
mundur Björgvin faðir minn (f. 1913, d. 1998) og Jón
Dan rithöfundur (f. 1915, d. 2000) Jónssynir. Á meðan
bræðurnir lifðu spurðum við börnin lítið út í afrekið þrátt
fyrir að „útivistargenin“ væru til staðar. Sem lítil stúlka
skoðaði ég oft þvældar myndir af mönnunr á jökli, af-
mynduðum andlitum af sólbruna, ógnvænlegum jökul-
sprungum og það sem heillaði mest: Mönnum sitjandi
uppi á hvítri ísbungu, maulandi súkkulaði og einn þeirra
með stórt Petit suðusúkkulaðistykki frá Freyju í hægri
hendi, sem hann hélt hátt yfir höfði sér. í minningunni
voru það sérstaklega tvær myndir sem vöktu athygli
mína, önnur var af Petit „auglýsingunni“ en hin af ævin-
týralegri jökulsprungu.
Eitthvað spurði ég föður minn út í ferðalagið og fékk
alltaf sömu söguna af síðasta degi göngunnar: Þeir
höfðu, jú, þrammað alla nóttina rennblautir. Svo þegar
sást heim að Mýri í Bárðardal, settust þeir örþreyttir í
móann, helltu síðustu hafragrjónunum í prímuspottinn -
og sofnuðu svo allir sem einn. Þegar þeir vöknuðu loks
var grauturinn soðinn upp úr og aðeins brunnar skófir
eftir í pottinum.
Þann 1. október árið 2000, á fæðingardegi föður míns,
sitja ekkjur bræðranna, þær Halldóra Elíasdóttir (f. 1925)
og Guðrún Lovísa Magnúsdóttir (f. 1922), á spjalli um
gamla tíð og þá kemur fyrrnefnd öræfaferð til tals og það
rifjast upp að einn ferðafélaginn (nafn hans var gleymt)
hafi verið frá Grafarbakka í Hrunamannahreppi en hann
væri víst látinn eins og hinir þrír. Þar með kviknaði áhug-
Guðmundur A. Jónsson frá Grafarbakka og kona hans
Herdís Guðmundsdóttir.
inn og við Þórir Dan frændi minn, hófum leitina að ferða-
sögunni sem aldrei hafði verið sögð í okkar eyru.
Á Hellu á Rangárvöllum býr grúskarinn Gunnar Guð-
mundsson frá Heiðarbrún og til hans var leitað með
spurninguna: Getur þú fundið út hvaða Hreppabúi fór
þessa ferð og þá einnig hvort einhverjir niðja hans eru á
lífi? Eftir tvo daga kom svarið: Eldra fólk á Grafarbakka
mundi vel eftir þessari ferð yfir hálendið og sá ættingi
þeirra sem tók þátt í henni var enn í fullu fjöri og bjó í
Kópavogi. Eitthvað minntust viðmælendur Gunnars á það
að þar í sveitinni hafi ferðin verið talin óþarfa flækingur
enda nóg að gera við bústörfin.
Hreppamaðurinn og núverandi Kópavogsbúi, heitir
Guðmundur Ámundi Jónsson (f. 1917) en kona hans er
Herdís Guðmundsdóttir (f. 1920). Við Þórir Dan heim-
sóttum þau hjónin til þess að forvitnast um ferðina og að-
draganda hennar og yfir skemmtilegum myndum, kaffi
og kökum rifjaði Guðmundur upp ferðasöguna. Við Þórir
veltum því fyrir okkur af hverju Jón Dan hefði ekki skrif-
að neitt um ferðina á sínum tíma. Þá segir Guðmundur:
,,Jú, ferðasagan er til, ég á hana skrifaða af Jóni árið
1938 og hún endar á þessari fallegu setningu: „Guð blessi
fólkið á Mýri.”
Hér á eftir fer frásögn Guðmundar en inn í hana eru
fléttuð brot úr skrifum Jóns Dan:
256 Heima er bezt