Heima er bezt - 01.11.2005, Page 68

Reykhólabœrinn í kringum árið 1925.
Upphitun og venjuleg eldun
Sauðatað og mór var notað jöfnum höndum til
upphitunar og eldunar. A vorin var sauðataðið stungið
út úr fjárhúsunum. Það var hlutverk okkar krakkanna að
bera hnausana í fanginu til dyra og út í kerru. Síðan var
þeim ekið út á túnið. Hnausunum var þar flett í þunnar
flögur og þær reistar upp til þurrkunar á túninu. Þegar
taóið var orðið þurrt, var því hlaóið saman í hrauka en
síðar flutt heim í hlóðaeldhúsið. Mótekja var sæmileg
á Reykhólum. Fyrst varð að ryðja burt jarðvegi ofan af
mónum, sem var um metri á þykkt, en þar fyrir neðan
var komið niður á jafn þykkt lag af mó, sem var 3 til 4
skóflustungur. Sami háttur var hafður með móhnausana.
Þeir voru klofnir í tvö þrjá köggla og þurrkaðir og síóan
hreykt upp og geymdir í sérstakri mótóft skammt frá
mógröfunum. Við krakkarnir fengum það hlutverk að
sækja móinn og bera hann í poka á bakinu heim þar sem
hann var geymdur í hlóðaeldhúsinu.
Gamalt örnefni á Reykhólum, Kjarrbólsgarður, er nefnt
í Sturlungu. Þegar Kolbeinn Arnórsson ungi gerði aðför
að Tuma Sighvatssyni 19. apríl 1244, reið herflokkur
hans þarna yfir og framhjá Kjarrbólsgarði áður en þeir
komu út á Skeiðið. Þetta örnefni kemur heim og saman
við allar aðstæður og það svæði þar sem mótekja var
stunduð. Þarna fundum við væna birkilurka, sem gáfu
góða samsvörun við þetta horfna örnefni á Reykhólum.
Kol voru sjaldan notuð. Allt heimilisrusl, svo sem
pappír, blöó ofl. sem brunnið gat, var sett í eldavélina.
Kveikt var upp í eldavélinni strax á morgnana svo
kulnaði út í henni á kvöldin. I mestu kuldum var kveikt á
Hlóðaeldhúsið á Reykhólum, frá 1898. Ljósm.:J. c. Kieín.
500 Heima er bezt