Heima er bezt - 01.11.2005, Page 70

var þurr mómylsna höfð með kartöflunum í tunnunum.
Mjölvara var geymd uppi á lofti í skemmunni. Skyrgerðin
fór fram að sumri til í útiskemmunni. Rimlaskyrgrindin
lá ofan á mysutunnunni, grisja úr þunnu lérefti var undir
skyrinu. Önnur matvara var geymd í hinu litla matar- og
mjólkurbúri. Þar voru að sjálfsögðu bæði skilvindan og
strokkurinn.
Reykhólasmjörið var ávallt í miklum gæðaflokki.
Móðir mín lagði mikla áherslu á allt hreinlæti. Þar hefur
daglegur uppþvottur allra mjólkuríláta í heimalauginni átt
sinn þátt í að ná þeim árangri.
Matargerð
Öll matargerð var langmest heimaunnin. Mesta
annríkið var á haustin. Þá var metið hversu mikið kjöt
þyrfti að leggja til heimilis og hve mikið væri hægt að
leggja inn í kaupstaðinn. Heimaslátrun var gerð á hverju
hausti. Kjötið fékk að standa uppi nokkum tíma meðan
það var aó meyma. Kjötið var ýmist reykt eða saltað,
en einnig var það soðið niður í glerkrukkur. Mikil vinna
fór í sláturgerðina. Vambir voru hreinsaðar og kalónaðar
í hverunum. Hausar og fætur af kindunum voru sviðnar
og síðan var allt sviðahrím skafíð af og sett í suðu í
hvemum.Sviðavinnan kom mest í hlut okkar krakkanna.
Allur sláturmatur var lagður í súr. Það var blóðmör,
lifrarpylsa, svióasulta, lundabaggar og selhreifar, en
sviðahausar voru saltaðir ofan í tunnu.
Rennandi vatn
Kalt vatn var leitt inn í bæinn og fjósið 1929. Áður hafði
allt kalt neysluvatn í bæinn verið sótt í Biskupsbrunninn
í Hvanngarðabrekkunni Aðeins einn krani var fyrir allan
bæinn og staðsettur í hinni íbúðinni. Daglega sóttum við
sjóðandi vatn niður í Suóurhverina eða í Kraflanda, en
einnig náðum við í vatn í Fjóslaugina, 45 gráðu heitt, sem
gekk síðar undir nafninu Heimalaugin. Mjólkurílátin voru
oftast þvegin þar í lauginni og var þá alltaf tekið vatn
með heim í bæinn. Úr þessari laug mun hafa verið tekið
vatn í fjósið og hún fengið þá þetta nafn. Þar sem margar
kýr voru í fjósi, hafði það verið erfítt verk að flytja vatnió
ýmist í fötum eða í tunnu á hestakerru. Við lentum ekki í
þessu, þar sem rennandi vatn kom í fjósið 10 árum áður. í
fjósinu var vatnið látið standa í tunnu svo það væri aðeins
volgara til drykkjar fyrir kýrnar.
Skolpræsi og frárennsli
Ekkert skolpræsi var frá bænum. Afhýsi með safngryfju
fyrir saur og skólp var fyrir löngu aflagt og ekkert notað.
Saurfata var í hlóðaeldhúsi en skolpfata í eldhúsi. Þær
voru losaðar eftir þörfum út á tún eða í frálagshaug.
Undir hverju rúmi var náttkoppur, sem hægt var að
grípa til, því ekkert salerni var innan bæjar. Aó morgni
var líkamslindinni safnað í tunnu og geymd til vorsins.
Keytutunnan var staðsett í hlóðaeldhúsinu. Þvagsöfnun
var algeng á llestum bæjum og var keytan notuö sem
þvotta- og fegrunarmjöður viö ullarþvottinn á vorin.
Steinarnir í kringum Grettislaugina, sem greint er frá.
Biskupsbrunnurinn, gamla vatnsbólið fram til 1929.
Gamli bærinn að hruni kaminn 1948.
502 Heima er bezt