Læknaneminn - 01.06.1965, Side 5

Ólafur Jensson, læknir:
Lœknisfrœðileg erfðafrœði
(Erindi, flutt á fundi í Félagi læknanema í marz 1965, dálítið breytt).
Það er lofsverð framtakssemi
hjá Félagi læknanema að koma í
kring kynningu á því efni, sem
hér er á dagskrá í kvöld, erfða-
fræði og læknisfræði, eða læknis-
fræðilegri erfðafræði (á ensku:
medical genetics).
Ég er viss um, að þetta er mjög
tímabært og í raun og veru bráð-
nauðsynlegt, þar sem ég þykist
vita, að þessum þætti læknisfræð-
innar séu ekki gerð miklu betri
skil í dag í Læknadeild Háskólans
en var á þeim tíma, er ég var í
deildinni 1946—1954. Og satt að
segja er læknadeild okkar ekki
eina háskóladeildin, sem hefur
ekki fylgzt með straumi tímans
og þeim mjög hröðu framförum,
sem orðið hafa á sviði mannlegrar
erfðafræði og læknisfræðilegrar
erfðafræði sérstaklega, heldur er
sú reynsla velflestra lækna, sem
jafnframt fást við erfðafræði, að
þeir hafa orðið að læra flest af
þessum fræðum utan hins kerfis-
bundna náms, utan háskóladeilda
í læknisfræði.
Þessu er öðruvísi farið í há-
skóladeildum í búvísindum ýmis-
konar, svo sem grasafræði og
dýrafræði. Þar hefur erfðafræðin
ekki verið neitt olnbogabarn, enda
löngum gefið mikinn ábata í sam-
bandi við jurta- og dýrakynbætur.
Viðfangsefni erfðafræðinnar
eru víðtæk og margvísleg og ná til
allra lífvera, allt frá veirum, gerl-
um og plöntum til dýra og manna.
Hún skiptist því í marga flokka
eftir því, hvaða viðfangsefni um
er fjallað, og einnig eftir því,
hvaða aðferð er höfð við erfða-
fræðirannsóknir.
Erfðafræði manna fæst við ein-
staklinga, fjölskyldur, ættir og
stundum stærri hópa (populati-
ons).
Á eftir mun ég reyna að lýsa
nokkrum viðfangsefnum og að-
ferðum við erfðafræði manna, og
þá sérstaklega hinum læknisfræði-
lega þætti.
En um stund skulum við leiða
hugann að nokkrum almennum
atriðum þessa máls, þótt ekki verði
það langt né ítarlegt mál, enda
sagt aðeins til að minna á þau
stóru sjónarmið, sem uppi hafa
verið í erfðafræði manna frá síð-
ustu aldamótum.
í byrjun aldarinnar urðu mjög
hraðar framfarir í erfðafræði, eft-
ir að hollenzki grasafræðingurinn
De Vries og fleiri höfðu endur-
fundið Mendelslögmálið. Um þetta