Læknaneminn - 01.08.1976, Síða 22

Samrœður um endurhœíingu
Umrœðendur: Leifur Bárðarson spyr. Haukur Þórðarson, Kristján T. Ragnarsson
og Páll B. Helgason svara.
Leifur: Er þörf á endurhæfingu sem sérgrein?
Haukur: Læknisfræðileg endurhæfing á sér for-
tíð eins og aðrar sérgreinar. Þegar Læknafélag Is-
lands hóf afskipti sín af sérfræðingsviðurkenning-
um 1923, hét ein sérgrein nuddlækningar í nokkru
samræmi við nafn hennar í öðrum löndum á þeim
tíma. Yerkefni hennar var meðhöndlun kvilla í stoð-
kerfinu. Síðar tók vettvangur sérgreinarinnar að
breytast erlendis og breyttum vettvangi fylgdi breytl
nafn. Svipuð breyting gerðist einnig smátt og smátt
hér á landi, en nafn sérgreinarinnar hér breyttist
ekki fyrr en með reglugerð um sérfræðingsleyfi, sem
kom út árið 1961. Þar hét sérgreinin orkulækningar
og heitir raunar ennþá. Hins vegar hefur verið lagt
til að nafninu verði enn breytt eða réttara sagt
lengt, verði orku- og endurhæfingarlækningar, sem
er í góðu samræmi við nafn hennar í öðrum löndum
og lýsir vel verkefnum og viðfangsefnum sérgreinar-
innar í dag. Gildi hennar er síst minna en fyrir t. d.
53 árum. Hún stendur á gömlum merg en starfs-
hættir og viðfangsefni hafa breyst. Einnig hafa
margar starfsstéttir innan heilbrigðisþjónustunnar
aðrar en læknar komið tii starfa í læknisfræðilegri
endurhæfingu. Það er síður en svo að læknar komi
þar einir við sögu. Nefna má sjúkraþjálfara, iðju-
þjálfa, talkennara, hjúkrunarfræðinga, félagsráð-
gjafa, sálfræðinga o. fl. Starfsgrundvöllur endur-
hæfingar breikkar og eykst, þess vegna er vaxandi
þörf á læknum, sem eru sérfræðingar í greininni.
Kristján: Eg hef verið þeirrar skoðunar að endur-
hæfing sé miklu frekar fílósófía en ákveðin sérgrein.
Þetta má kannski segja um fleiri sérgreinar, en þessi
fílósófía hefur átt einna best við orkulækningar.
Það hefur verið sagt, að endurhæfing sé þriðji þátt-
ur læknisfræðinnar. Fyrsti þátturinn eru fyrirhyggj-
andi lækningar, annar sjúkdómsgreining og eigin-
leg meðferð, þriðji er svo endurhæfing. Hefur endur-
hæfing verið skilgreind sem meðferð, sem miðar að
því að fatlaðir nái að lifa sjálfstæðu og sómasam-
legu lífi, ekki aðeins líkamlega heldur einnig félags-
lega og andlega. Nú á síðustu árum hefur þeirri
skoðun öðlast vaxandi fylgi, að þeir eigi líka að
njóta tómstunda. Það er enginn vafi, að á þessum
þriðja þætti er þörf. Við fáumst aðallega við fólk,
sem er bæklað í hreyfikerfi líkamans, en það er auð-
vitað fjöldi af fólki bæklað í öðrum kerfum, í önd-
unarfærum, hjarta- og æðakerfi og þvagfærum. Allt
á það rétt á endurhæfingu. Sérfræðingar, sem annast
meðferð þessa, hafa lítið kynnst endurhæfingarfíló-
sófíunni í reynd. Þess vegna hafa sjúklingar þeirra
oft orðið svolítið út undan varðandi endurhæfingu.
Endurhæfing eins og velferðarþjóðfélagið krefst að
hún sé er svo umfangsmikil, að það er eiginlega ekki
á færi eins læknis að sjá um alla þætti hennar. Það
þarf hóp af sérmenntuðu fólki, sem vinnur undir
stjórn og leiðsögn læknisins að því marki að sjúk-
lingurinn nái að lifa sjálfstæðu og sómasamlegu lífi
í samræmi við líkamlega getu.
Uaukur: I framhaldi af ummælum Kristjáns gæti
risið önnur spurning, hvort læknar almennt, einnig
sérfræðingar, eigi ekki að ástunda endurhæfingu í
starfi sínu meir en nú tíðkast almennt. Vissulega eru
margir þeirra svo uppteknir af verkefnum, sem til-
heyra sérgreininni, að þeir hafa ekki tíma til að
sinna verkefnum á borð við endurhæfingu. Ef hins
vegar á að takast að uppfylla allar óskir og kröfur
mismunandi hópa sjúklinga um endurhæfingu kann
að orka tvímælis að fámenn stétt orku- og endurhæf-
ingarlækna geti lokið því verkefni, að annast endur-
hæfingu hinna margvíslegu sjúklingahópa. 1 þessu
sambandi má benda á stóran hóp, sem sífellt er í
þörf fyrir endurhæfingu, einkum félagslega, geð-
sjúka. Sá akur er óplægður að mestu hér á landi.
16
LÆKNANEMINN