Úrval - 01.06.1963, Qupperneq 59

FANAMÁLIÐ
67
þótt hann sé að vísu blár og
hvítur, — heldur sérfánar, sem
Grikkir vildu leiSa út frá þjóS-
fánanum, eins konar tilbrigSi
af hinu mikla stefi þeirra. Voru
tvö slík: aSmírálafáninn gríski
og sérfáni Krítverja. Fengum við
íslendingar fljótt að kenna á
þessari samkeppni frá þeim (og
er af því mikil saga og flókin).
Tvö atvik meSal annarra
sönnuSu okkur þetta:
FriSrik 8. Danakonungur kom
hingaS i heimsókn áriS 1907. Á
ferS hans um landiS bar á
nokkrum stöSum fyrir hann blá-
hvíta fánann. Ekki mun sú sjón
aS öllu hafa glatt hin konung-
bornu augu, enda grunaSi hann
aS meiri frelsisvilji byggi undir
og þar meS upplausn, í riki hans.
Konungur reyndi þó aS bera sig
mannalega. KvaS hann fánann
gleSja augu sín, en meira myndi
þessi fáni þó hafa glatt Georg
bróSur sinn. Georg var flotafor-
ingi Grikkja.
ÁriS el'tir, 1908, fór flokkur
íslenzkra glímumanna til Eng-
lands á íþróttamót. Þeir höfSu
meSferSis bláhvíta fánann og
skyldi merki þeirra og auSkenni.
En auSkenniS virtist vafasamt,
því upp kom sá orSrómur, aS
glímumenn þessir væru Krít-
eyingar.
Viðbrögð manna á íalandi við
vanda þessum í fánamálinu voru
mismunandi. Bláhviti fáninn
álti traustá stuðningsmenn, sem
ekki vildu hlaupa frá merkinu,
þótt nokkurt torleiði væri um
suma. Töldu þeir aS þjóSfáni
væri annaS tákn og mikilvæg-
ara en sérfánar og myndi þjóS-
fána vinnast hefS og vegur sem
sérfánar gætu aldrei öSlazt og
þeir því dæmdir til aS hvarfa í
skugga þjóSfánanas.
Atvik á Fteykjavíkurhöfn 1913
varð mjög til að efla þetta sjón-
armið og fglkja íslenzku þjóð-
inni um bláhvíta fánann. Danskt
herskip tók bláhvítan fána, er
blakti viS hún á litlum báti
íslenzkum, hernámi. Þetta van-
hugsaSa verk Dana leysti úr læS-
ingi fádæma heift og gerSi fána-
máliS allt miklu þrungnara til-
finningu en ella hefSi veriS.
Ungmennafélagar og stúdentar
slógu því þéttari skjaldborg um
Hvítbláinn, sem Danir sýndu
gleggri merki þess aS þeim væri
fánagerSin ekki aS skapi.
Þó voru nokkrir sem ekki
vildu láta tilfinningarnar einar
ráSa og val íslenzka fánans
byggjast á þvi fyrst og fremst aS
hann yrSi Dönum til skapraun-
ar. Var því til leiSar komiS aS
fánamáliS var lagt í nefnd og
tillögum og gögnum safnaS.
Eftir mikla vinnu lagSi fána-
nefndin fram tvær tillögur til
fánagerSar: önnur var aS leggja