Úrval - 01.06.1963, Page 75

HVAÐ Á LÆKNIR AÐ SEGJA . . .
83
söm, þótt hún sé meS krabba.
En hún veit það ekki, sem betur
fer.
Sjúklingur, sem ber traust til
læknis síns leggur sig undir
þá aðgerð, sem hann ráðleggur
honum, án þess að honum sé
liótað dauða að öðrum kosti. Það
má beita víðtækum skurðaðgerð-
um án þess að hamra á staðtöl-
um um likur fyrir bata. Þegar
kona kemur til læknis síns með
illkynjað æxli í brjósti, er þá
nokkur ástæða til, frá mannúð-
legu, félagslegu eða læknisfræði-
legu sjónarmiði, að segja henni
skýrt og skorinort, „svona og
svona miklar likur eru til þess,
að þú lifir í tvö ár?“
Auðvitað kemur það fyrir, að
ég segi sjúklingnum, hvað að
honum er — t. d. ef um er að
ræða húðkrabba, sem læknast í
93 tilfellum af hundrað. Eða ef
hann hefur svonefnda „endo-
carditis subac,uta“ (bólgu í
skemmdum hjartalokum), sem
áður var banvæn i 95 hundraðs-
hlutum. í dag hefur hlutfallið
snúizt við, svo er penisillini fyr-
ir að þakka.
Þegar framtíð sjúklingsins er
óviss, held ég mér við hina æva-
fornu læknareglu „nil mocere“
(gerðu ekki skaða). Svo segir í
siðareglum (codex ethicus)
Ameríska læknasambandsins:
„Læknirinn ætti hvorki að gera
of mikið né of lítið úr ástandi
sjúklingsins. Hann ætti að full-
vissa sig um, að sjúklingurinn,
ættingjar hans eða vinir hafi þá
vitneskju um ástand sjúklingsins,
scm er sjúklingnum og fjöl-
skyldu hans fyrir beztu.“
Verður ekki sjúklingur, sem
fær tvíræða sjúkdómsgreiningu,
órólegur og kvíðinn? Jú, auðvit-
að; en á þessum timum kjarn-
orkusprengja er mikill fjöldi
manna farinn að læra að lifa í
kvíða. Svo að ég tali læknamál,
þá er kviði betri en örvænting.
Enginn getur afborið að lifa von-
lausu lifi.
Á því leikur enginn vafi, að
það verður að segja einhverjum
frá því, þegar sjúklingurinn er
ólæknandi. En það þarf ekki
nauðsynlega að vera eiginmaður
hans eða eiginkona. Sé hjóna-
bandið mjög ástúðlegt, er það
oft sama sem að segja sjúklingn-
um það sjálfum, að segja mak-
anum það. Óttinn og harmurinn
berst frá öðru til hins fyrir eitt-
hvert skarpskyggnt samband án
orða. Það er oft gott úrræði, að
segja það einhverjum tveimur í
fjölskyldunni. Þeir geta þá stutt
og hughreyst hvor annan, án
þess að vera sjúklingnum til
ama. Mér er ljóst, að þetta get-
ur verið þungbært fyrir fjöl-
skylduna, en mér sýnist það
vera réttmæt byrði hennar.