Úrval - 01.07.1965, Page 7

lllfí EILÍFA BERGMÁL BACHS
5
hafi ekki aðeins getað leikið allar
fúgurnar eftir minni, heldur hafi
honum tekizt það töfrabragð að
leika þær í mismunandi tóntegund-
um að vild.
Chopin var ákafastur allra læri-
sveina Bachs. Eitt tinn trúði hann
einum nemenda sinna fyrir eftir-
farandi: ,,Ég lield kyrru fyrir heima
tvær síðustu vikurnar á undan
hverjum hljómleikum og leilc verk
Bachs og eltkert annað. Það er
eini undirbúningur minn. Ég æfi
ekki mínar eigin tónsmiðar.“
Chopin skrifaði enn fremur eftir-
farandi um verk Bachs: „Bach
minnir mig á stjörnufræðing. Sumt
fólk getur ekki séð neitt annað en
tónaflækjur i verkum hans, en Bach
leiðir þá, sem skilja og skynja tón-
list hans, að sínum mikla stjörnu-
sjónauka og leyfir þeim að dást að
stjörnunum, sem eru meistaraverk
lians.“
ÖIl Mendelssohnfjölskyldan dáði
og tignaði Bach. Móðir Felix hafði
lagt stund á verk Baclis jafnt og
forngrísku. Fanny, eldri systir
hans, kynnti hljómlist Bachs fyrir
Gounod. Gounod skrifaði í ævi-
minningum sínum, að hann „hafi
ekki haft hugmynd um tilvist slíkra
verka, og að þau hafi hirzt honum
sem opinberun frá óþekktum
heimi.“ Hann reyndi að vekja at-
hygli á Bach í Frakklandi með
því að semja þessa hræðilegu ,,Ave
Mariu“, sem er einn hrærigrautur,
Bach með undirleikinn og Gounod
með laglínuna.
Um tólf ára aldur lék Felix Mend-
elsohn Bach-fúgur fyrir Goetlie,
sem þá var sjötugur. Goelhe skrifar
á þá leið, að Bach liljómi „sem hið
eilífa samræmi i samræðum við
sjálft sig, líkt og kann að hafa átt
sér stað í hjarta guðs fyrir sköpun
heimsins.“ Það var Karl Zelter,
stjórnandi Berlin Singakademie
söngkórsins, sem kynnti ljóðsnill-
inginn og undrabarnið. Zelter safn-
aði verkum Bachs, þar á meðal
eignaðist liann handrit að Matteus-
arpassíunni, sem sagt er, að hafi
verið keypt mörgum árum áður
„sem úrgangspappír á uppboði á
vörum látins ostasala.“
Mattheusarpassían hafði ekki ver-
ið flutt á þeim 100 árum, sem liðin
voru, síðan Bach hafði sjálfur
stjórnað flutningi hennar. Það var
almennt álitið, að söngvarar gætu
ekki sungið né áheyrendur afborið
heilt kvöld úrelts „stærðfræðilegs“
kontrapunkts. En forvitni Mendels.
sohns var vakin. Hinn tvítugi mað-
ur taldi Zelter á að lána sér kórinn
„til göfugrar tilraunar, sem gerð
skyldi til heiðurs guði og Sebastian
,Bach.“
Þ. 11. marz árið 1829 stjórnaði
Mendelssohn flutningi Mattheusar-
passíunnar frá píanói, sem stóð
milli tveggja kóra, þannig að endi
þess vissi fram að salnum, þar eð
Jiað var þá enn álitið ókurteislegt,
að stjórnandi sneri baki að áheyr-
endum. Flutningi verksins var
geysilega vel tekið, og það var að-
eins hægt að fá stæði, þegar
prússneski krónprinsinn gekkst
fyrir öðrum tónleikum 10 dögum
síðar. Þeir voru haldnir á 114.
fæðingarári Bachs og voru uphaf
að allsherjar Bach-vakningu um
gervallt Þýzkaland.