Úrval - 01.04.1969, Blaðsíða 60

58
öskju með gjöfum. Það má líka bú-
ast við að heimanmundur fylgi
henni, sem er allmörg hreindýr,
mörkuð því eyrnamarki sem hún á
sérstaklega.
HEIM Á LEIÐ
Haustið boðar komu sína á Arn-
ey með morgunfrostum og um-
hleypingum í september, og er þá
skammt að bíða snjókomu. Hrein-
dýrin taka að ókyrrast uppi á eyja-
fjöllum, það er einhver eðlisávísun
sem knýr til að leita fyrri vetrar-
heimkynna. En einmitt um þetta
leyti eru þau óþægari en nokkurn
tíma annars. Allt liðlangt sumarið
hafa þau engan mann séð eða lykt-
að af manni, og allt er fullt af fjör-
ugum og óstýrilátum kálfum, enda
leikur hið upprunalega villieðli
dýranna lausustum hala síðustu
dagana áður en saman er rekið.
Gömul hreinkýr heldur nokkurs
konar vörð og grunar nálægð hinna
afskiptasömu tvífætlinga. sem von
er á. Eirðarlaus ráfa dýrin til og
frá, snúa sér upp í vindinn, en koma
jafnan aftur í sama staðinn. Þau
eru að bíða þess að sú stund komi
þe<*ar ferðin langa í suðurátt hefst.
Morgun einn í fyrrahaust (1967)
lögðu Jóhann, ísak og Áslákur af
stað fyrir allar aldir upp í fjöll. Nú
varð að nota tímann vel. Regnið
streymdi niður og það var kominn
vöxtur í lækinn sem þeir gengu
meðfram upp á fjallið. Þar er víð-
áttumikil slétta og skildust þeir
þar. fsak tók á sig langan krók
meðfram stóru vatni og hvarf á bak
við hæð öðrum megin, en Jóhann
og Áslákur gengu á vörð sinn hvor-
ÚRVAL
um megin við klifið sem lá ofan í
fjöruna niður undan. Síðan leið ein
klukkustund eftir aðra, og hvorki
mennirnir né hundar þeirra viku
af verði sínum.
Loksins heyrðu þeir í fjarska
kliðinn af hreindýrabjöllunum og
smám saman fór að heyrast fóta-
tak hinna tíu þúsund hreindýra-
klaufa eins og daufur niður, þaðan
sem þau þrömmuðu um votlendar
mýrar og flóa. Jóhann brá nú skjótt
við og fór að vísa öllu burt úr
skarðinu, mönnum og skepnum,
sem kynnu að styggja dýrin þegar
þau kæmu. Þegar sást til ferða fs-
aks þar sem hann teymdi eitt hrein-
dýrið við hlið sér, lagði Áslákur af
stað og reyndi að komast aftan að
hjörðinni jafnframt því sem hund-
arnir gættu til hliðanna. Ekki
þurftu þessir hjarðmenn að segja
orð í allri smalamennskunni. En
þegar leið á daginn voru fyrstu dýr-
in að ganga inn í réttina, sem fé-
lagarnir höfðu hlaðið þá um sum-
arið.
Þegar forustudýrið var komið
inn, þrömmuðu hin á eftir, eins og
í skipulegri fylkingu og varð síðan
allt. að grábrúnni hringiðu, svitn-
andi dýrahúða og rísandi, fagur-
hyrndra höfða. Karlar, konur og
börn stóðu álengdar, og höfðu til
valslöngur sínar, og meðan hjörð-
in ruddist um sitt og hvað á rétt-
inni, kastaði Marit, kona Jóhanns,
slöngu sinni fimlega að kálfi ein-
um og dró hann að sér. Dýrin rudd-
ust framhjá, og áður en varði sat
Jóhann klofveea á kálfinum, sem
spriklaði og ólmaðist. Hann vissi
hver átti þennan kálf, því einhvern