Úrval - 01.06.1979, Qupperneq 21

SÆUNNARMÁL
19
Jr EGAR síðasta hefti Úrvals, með greininni um tvíbura systurnar
bandarísku, sem bjuggu til sitt eigið mál, var komið á kreik, var
athygli mín vakin á grein, sem á sínum tíma birtist í Sögum Isa-
foldar. Þar er sagt frá íslenskri konu á síðust öld, sem bar ekki í
mál fyrr en hún var sjö ár, en fór þá að tala sitt eigið mál, sem
virðist ekki nema að takmörkuðu leyti vera afbökun og bamamái út
frá íslensku. Eftir annarri lýsingu á konunni að dæma, virðist varla
vera hægt að kenna því um að hún hafi verið vangefin, ef marka
má þau ummæli að hún ,,var ákaflega spurul og vildi láta skýra
vel út fyrir sér allt, sem hún um spurði, enda hafði hún ágætis
minni til að muna. Vafalaust hefur hún þó verið á einhvern hátt
þroskaheft — hefur ábyggilega haft „sérþatfir”.
Sæunnar-mál er að því leyti merkilegra og sérstæðara en mál
tvíburasystranna, að Sæunn myndaði mál sitt ein og virðist hafa
orðið að kenna öðrum það, til þess að þeir gætu komist í málsam-
band við hana. Það hlýtur að hafa verið sýnu örðugara heldur en
læra það sem talað var í kring og bendir til einhvers konar mál-
blindu, sem hún hefur aðeins komist fyrir með nýrri málsköpun.
Auðvitað geta þarna hafa komið til einhverjir sjúkdómar á barns-
aldri; um það geta heimildir ekki.
Greinin um Sæunnarmál hefst á orðunum,,Fyrir rúmum 20
árum eða þar um bil lést kvenmaður norður í Húnavatnssýslu. ”
Þar sem greinin er ekki tímasett að öðru leyti er ekki auðvelt að sjá
hvenær kvenmaðurinn lést eða greinin er skrifuð. I efnisyfirliti
Sagna ísafoldar eru Sæunnarmál sagt tekið úr Sögusafni ísaflodar
1891. Baldvin Arason, sem tók saman orðalistann, segir á einum
stað ,,var henni samtíða frá því ég fæddist, í janúar 1830, í
nærfellt 30 ár. ” Af þessu hvoru tveggja má ráða, að Sæunn hafi
látist rétt fyrir 1860 og greinin sé skrifuð á níunda áratug síðustu
aldar.
Greinin, sem hér fer næst á eftir um górillufrökenina Koko, er
af öðrum toga en þær tvær sem hér hefur verið um rætt — á það
eitt sameiginlegt að þar er verið að basla við kennslu máls og
málnotkunar við einstakling, sem mál er ekki eiginlegt. Það er í
sjálfu sér fjarstætt að tengja greinina um Koko við þær tvær hinar,
en ekki út í bláinn að láta þærstanda saman. Ritstjóri.