Úrval - 01.06.1979, Page 81

ER HLÝÐIÐ BARN ALLTAF BLESSUN?
79
Að sjálfsögðu er hægara að gefa
heilræði en að fara eftir þeim. í fyrsta
lagi ættu foreldrar að hafa hemil á sér
og vera sparir á fyrirskipanir. Ekki of
mikið af ,,þú mátt ekki.” Þ6 orðin
,,má ekki” ættu að vera meðal hinna
fyrstu, sem barnið lærir, þá lítur
barnið því aðeins á þau sem lögmál,
að foreldrarnir klifi ekki í sífellu á
„ekki snerta,” ,,settu þetta ekki upp
í þig,” „farðu ekki þangað.” Ef
eitthvað verður að banna, þá er betra
að beina athygli barnsins frá því í stað
þess að endurtaka það sama þangað
til barnið hættir alveg að gefa gaum
að því sem þú segir. Oft skortir for-
eldra stillingu og skilning. Það er
beinlínis óviturlegt að segja við
ungling: „Vertu ekki með þessum
strák (eða stelpu).” Áhrif vinar orka
stundum sterkar á táning heldur en
áhrif foreldranna. Foreldrar ættu ekki
að banna syni sínum eða dóttur að
fara út með þeim, sem unglingnum
geðjast að. Slík bönn hafa ekki áhrif
og geta leitt til þess að fólk glati
trúnaði sonarins eða dótturinnar. Og
það getur verið mjög erfitt að endur-
heimta hann. Barnið hneigist til þess
að draga sig inn í skel sína, verða
fjarlægt foreldrunum.
Á hinn bóginn er nauðsynlegt að
benda á, að sumir foreldrar trúa því,
að með því að gefa fyrirskipanir og
láta barnið hlýðnast þeim, þá kúgi
þau vilja þess og ræni það sjálfstæði
sínu. Erþetta rétt?
Þegar foreldrar krefjast þess, að
barn hætti að leika sér við vin sinn,
vegna þess að kominn sé háttatími,
eða hætti að lesa skemmtilega bók,
vegna þess að það á að fara í sendi-
ferð, þá kenna foreldrarnir barninu
ekki aðeins að hlýða, heldur og það
sem mikilvægara er, þeir kenna þvl
einnig sjálfsaga og aðhald. Ef barn
þarf aldrei að neita sér um neina
ánægju og alltaf er orðið við
duttlungum þess, er ólíklegt, að
barnið muni nokkru sinni þroska
viljastyrk sinn.
Þess vegna bælum við ekki sjálf-
stæðisvitund barnsins með því að
kenna því aga, heldur þvert á móti,
við aukum hana.
Þeir foreldrar hafa rangt fyrir sér,
sem vona, að þegar barnið verður
eldra muni það sjálft skilja, hve
réttlát og hyggilega boð þeirra og
bönn voru. Það er erfitt að innræta
unglingi meðvitaðan aga, ef
hann(eða hún) hefur ekki *verið
vaninn við það frá blautu barnsbeini
að taka tillit til annars fólks eða
þjóðfélagsins. Þá fyrst, er ungling-
urinn er orðinn því vanur að hlýða
skynsamlegum fyrirmælum
andmælalaust, þegar það er orðinn
vam, er hægt að veita honum meira
frelsi, eftir því sem hann verður eldri,
eða í stað fyrirskipananna geta komið
útskýringar og ráðleggingar.
Því miður er reyndin oft hið
gangstæða: Foreldrar, sem ekki hafa
beitt aga á mótunarárum barnsins í
bernsku, reyna ákaft að draga inn
slakann. Þau hrópa, refsa, ógna, en
börnin hlusta ekki einu sinni á