Bergmál - 01.09.1957, Blaðsíða 24

B E R G M Á L-------------------
ekki pyntaður, en jafnvel þó svo
hefði farið þá held ég að mér
hefði tekizt að leyna hverju sem
var. Á leið minni til baka niður
í fangaklefann bað ég Ceraso að
leyia mér að nema staðar við
klefadyr hans hátignar.
Yfirhershöfðinginn lagði frá
sér bók er hann hafði verið að
lesa og horfði rannsakandi á mig
þar sem ég stóð andspænis hon-
um í klefanum og áður en ég
hafði sagt nokkuð ávarpaði hann
mig: „Já, það er aðeins það, sem
ég hafði væznt af yður, það var
óhugsandi að þér gætuð breytt
á annan hátt.“
Hann stóð á fætur. „Ég get ekki
mótað í orðum allt sem ég vildi
sagt hafa, kapteinn Montanelli,
og þar sem enginn annar er til
að bera vitni um það sem við
tölum saman, þá skulum við láta
þennan hreinskilna, ítalska
fangavörð vera vitni að því sem
við tölum þessa síðustu daga
okkar, látum hann heyra hvert
orð. Ég er mjög ánægður með
i'rammistöðu yðar, kapteinn og
lýsi einlægri velþóknun minni.
Húrra íyrir yður.“
Þetta kvöld var ég í sannleika
sagt einmana og yfirgefinn í
þessum heimi. En hin ástfólgna
ættjörð mín virtist mér á ein-
----------------S E P T E M B E R
hvern hátt nær og mér kærari
en nokkru sinni fyrr. Ég sá yfir-
hershöfðingjann aldrei eftir
þetta. Og það var ekki fyrr en
eítir stríðslok, að ég heyrði um
ævilok hans.
Einn af eftirlifendunum frá
Fossoli sagði mér þá sögu. Foss-
oli. voru illræmdar fangabúðir
og þar voru yfirleitt ekki hafðir
aðrir fangnr en þeir sem þegar
höfðu verið dæmdir til dauða og
aðíerðirnar við að láta menn
deyja þar voru margar og' marg-
víslegar. Þegar Della Rovere
yfirhershöfðingi var fluttur
þangað í brynvörðum járn-
brautarvagni ásamt hundruð-
um annarra fanga hélt hann
óskertri virðingu sinni og reisn.
Alla ferðina til enda sat hann á
nokkrum pokum, sem safnað
hafði verið saman handa honum
úti í horni til að hann þyrfti ekki
að setja á berum fjölunum. Hann
neitaði að standa á fætur þegar
Gestapoforingi gekk um lestina
til eftirlits, jafnvel þegar for-
inginn sló hann í andlitið og
öskraði. „Ég þekki þig svínið
þitt og svikarinn, Bertoni.“ Slíkt
hafði engin áhrif á hann, hann
sat hreyfingarlaus eftir sem
áður og virtist ekki bregða skapi.
Hví skyldi hann vera að leggja
22