Fróðskaparrit - 01.01.1957, Page 58

64
Yvirlit yvir innskotin grótsløg í Føroyum
um, at støðgur tá hevur verið millum eldgosini. Niðaru
basaltfláirnar eru okkurt um 1000 m tjúkkar tilsamans.
Tey eldgos sum framleiddu hetta gróttilfar, vóru bundin
at longum goskluftum; leivdirnar av teirnum síggjast enn
eystantil í Suðuroy, í Tindhólmi og vestantil í Vágum.
2. Kolalindin. Tá niðaru basaltfláirnar vóru lidnar gjørd*
ist langur støðgur við ongum eldgosum. Hetta vitna kola*
fláirnar og leir* sand* og eyrgrýtisfláirnar uttan um tær
um. Kolalindin kemur fyri norðantil í Suðuroy og vestan*
til í Vágum.
t Suðuroy fevnir hon um 23 km2. Hon fer í sjógv á
Kolaratanga norðan fyri Grímsfjall, á Tjørnunesi sunnan*
til á Hvalbiarfirði, í Hvannhaga og í Froðbiarnípuni. Frá
Kolaratanga tekur lindin seg upp við hallinum suðureftir
og sæst í berginutn allan vegin suður í fjøllini millum
Botnsskarð og Famjin. Hægst er hon á Knúki norðan
fyri Famjin, 425 m o. sj. — Hiðani gongur hon eystur í
Oyrnafjall, sleppur og tekur aftur í aftur í Hovstúgvuni.
Fláarskipanin í kolalindini er vanliga henda, roknað úr
neðra: Ljóst ella grátt botnleir (banki), kol (stabbi ella
botnsstabbi), skifurleir — stundum við kolanýrum — (rann),
kol (kolbandið), skifurleir og annað leir* sand= ella eyr*
grýti (fúrsti ella takleir). Kolatjúkdin er nakað skiftandi,
í vestara økinum er hon vanliga 50—150 cm (stabbi og
kolband tilsamans) ella um Ieið 3/4 m í miðal. Eysturs
og norðureftir tynnist kolið munandi. 011 lindin — kolið
og tær leir-= sand= og eyrgrýtisfláir kolið liggur í — er van=*
liga umleið 10 m tjúkk. Hon liggur á niðaru basaltfláunum
og er takt við ovaru basaltfláunum ella av gosmyrju, har
hon er til.
I Vágum fer kolalindin í sjógv á Álkukletti norðanfyri
Akranes og á Víkum. Hægst er hon í Barðinum, um leið
250 m o. sj. í Barðinum er lindin knappan metur, men
hon tynnist skjótt eystureftir.
Tær tunnu kolafláirnar í Mykinesi og sunnantil í Suður^
oy eru allar eldri og liggja millum niðaru basaltfláirnar.