Fróðskaparrit - 01.01.1957, Page 59

Yvirlit yvir innskotin grótsløg í Føroyum
65
3. Gosmyrjan. Beint oman á kolinum sæst mangastaðni
eysturi á landinum í Suðuroy og vestantil í Vágum ein
ymisslitt — ofta reydlig — ójavnt tjúkk lind av gosmyrju
(agglomerat), sum er ein vavstur av gosøsku (tuff), gos*
eyri (lapilli) og gosbøllingi (gosbumbum). Á Reyða=
barmi, norðantil á Hvalbiarfirði, sæst ein tvørskurður
gjøgnum lindina og síðan ber til at eygleiða hana úr
Tjørnunesi á sunnara landinum og so at siga allan vegin
suður í Hvannhaga. Longur suðuri sæst hon aftur í gib
unum upp norðureftir úr Trongisvági. Lindin er einar 10
km long og 2—3 km breið, men við tað at hon er ein
vavstur ella ein trunki av leysum gostilfari, verður hon
reiðuliga ójøvn til tjúkdar. í Suðuroy er tjúkdin vanliga
20—30 m, í støðum er hon kortini væl hægri og aðrar
staðir væl lægri. Vestantil í Vágum sæst gosmyrjan úr
Hvalskeri vestan fyri Bø út ímóti Barðinum og í Tind*
hólmi.
Gosmyrjuna fara vit at hugsa okkum tilkomna nakað
soleiðis. Aftan á hin langa støðgin tá kolalindin varð til*
gjørd, tók aftur at gjósa. Fyrsta gosið var knappligur
brestur — eitt spreingigos vit kalla — og gostilfarið sum
upp kom, einamest ella einans leyst gostilfar (gosøska, gos^
eyrur og gosbøllingur). Gosið setti upp gjøgnum kola»
lindina og gostilfarið legði seg omaná hana sum lind í
ójøvnum dungum. Har vit koma fram á tílíka lind av
gosmyrju, mega vit altíð hugsa okkum, at vit eru nærindis
einum gosopi, og í hesum føri fara vit at halda, at gos*
myrjan liggur omaná og fram við stórari goskluft sum
gingið hevur í útnyrðing—landsynning í Suðuroy og í
Vágum.
4. Ovaru basaltfláirnar. Ovaru basaltfláirnar liggja beint
oman á kolalindini ella beint oman á gosmyrjuni, har
hon er til. í støðum, bæði í Suðuroy og í Vágum, sæst
gosmyrja millum tær niðastu fláirnar av ovaru basaltflá*
unum; hetta sigur okkum at tey eldgos sum framleiddu
grótbræðingarnar í ovaru basaltfláunum, hava verið beint
5