Fróðskaparrit - 01.01.1961, Qupperneq 74

80
Um herðingarveiku sjálvljóðini i og u
og fram var borið.4 Stavingarlag Svabos í størra kvæða*
handritinum, til dømis, er óføra liðiligt og regluligt. Um
nú framburðurin er støðið undir hesi stavseting, eigur ein
tó ikki at halda ov mikið um trúskap hennara móti fram*
burðinum tá á døgum. Hvør stavsetingarskipan, sum ætlað
er at vera nýtilig, má verða trýst inn í fast lag. Longu
nýtslan av latínsku — ella donsku — stavrøðini við sínum
avmarkaða stavatali ber í sær, at neyðugt er at velja fast
lag. Sum endingarsjálvljóð skrivar Svabo at kalla bara a,
i og u. Hann nýtir so statt ikki tað høvi, ið henda stav«
røð gevur, at nýta e og o eisini. Ikki fara vit at halda, at
Svabo altíð hevur sagt skilligt úljóð, har hann hevur skrivað
i, og skilligt udjóð, har hann hevur skrivað u. Kanska
hevur endingarsjálvljóðið oftast verið toluliga klárt idjóð
í («ir og =in), t. e. í afturlatnum stavilsi, men tá Svabo
regluliga skrivar (*i) í opnum stavilsi í berum endaljóði,
kann tað væl vera, at hetta kemst av tí fasta lagnum, hann
hevur valt. Svabo hevur — kanska við hinum normaliseraða
fornmálinum sum fyrimynd — bara nýtt i og u og ikki
roynt at lýsa ljóðligar smámunir.
Rasmus Rask sigur seg greiða frá »de vigtigste Forand*
ringer i Selvlydenes og Tvelydenes Retskrivning og Udtale«.
1 sjálvum verkinum sigur hann bert frá stavsetingini og
man halda, at framburðurin skilst av henni.
Samanfall og umbýtan av i og u í herðingarveikum stav^
ilsi í føroyskum hava nógvir granskarar eftir Rasmus Rask
rakt við. Fleiri hava eisini greitt frá ymsum smámunum í
framburðinum av skrivaðum i og u, t. d. Jakob Jakobsen,
Marius Hægstad, Pierre Naert og Jørgen Rischel.5
Mær tykir, at hini herðingarveiku sjálvljóðini i og u
eru eitt hitt torførasta vandamál í føroyskari ljóðlæru. í
hesi grein ætli eg at greiða frá tí, ið hildið kann verða
um spurningarnar, og frá teim kanningum, ið eg havi
gjørt til tess at royna at loysa hesi vandamál.