Fróðskaparrit - 01.01.1969, Blaðsíða 119
Ávirkan Ethanols á upptøkuna av heilivágum
127
inn í blóðið. Undir ávirkan av 1.5 «/oo av etbanodi í blóðinum,
varð út við tvær reisttr so .nógv neutralreyitt fiunnið í maganum,
samanborið við eftirkanningarroyndir. Eisini varð víst, at
hendan ethanolstyrki hevði ikki vaksið um magasýruúrskilj-
ingina, ið annars eisini hevði kunnað vaksið um úrskiijingina
av neutraireyðum úr blóðinum út í magan. Hesi úrsiit stuðla
tí triðju tilhugsingini, t. e.: Ethanol hevur í fyrstu syítu vaksið
um blóðgongdina í maganum. Hetta hevur ført við sær, at upp-
tøkan av vissum heilivágum hiðani er vorðin størri.
Menn eru samdir um, at heilivágir verða upptiknir úr maga
og viljaveit vegna óvirkna útíseting. Fyri at kunna seta inn í
og ígjøgnum kyknur, má edtt evni fyri ein ávísan part kunna
ioysast upp í feitti, av tí at kyknuveggirnir eru feiittkendir.
Hin jónaði parturin av einum evni kann altíð bert — ella í
hvussu so er best — 'loysast upp í vatni. Øvugt er við ití ójón-
aða partinum, ið best loysist upp í feitti. Flestallir heilivágir
eru veikar sýrur ella veikir lútir og kunnu tí vera meira ella
minni jónað:
Loysist væl upp í feitti Loysist væl upp í vatni
Sýra: Heilivág-H Heilivág- + H+
Lútur: Heilivág-OH ^ Heilivág+ + OH
Hvussu stórur partur, ið er jónaður, er treytað av pKa virð-
inum hjá tí einstaka evninum (sýra ella lútur) og pH virðinum
í loysinginí. f maganum, har pH er lágt (isúrt), finnast sýrur
(t. d. barbiturat) sum ójónað evni (sí omanfyri). Hetta líkið
loysist væl upp í feitti, og verða slík evni tí upptikin úr mag-
anum (sí phenemal og mebumal í 1. og 2. talvu). Promethazin
afturímóti er lútur, sum í maganum er jónaður vegna tað lága
pH virðið iher, og sum í hesum líki ikki loysist upp í feitti.
Promethazin verður tí heldur ikki upptikið hiðani, heldur ikki
tá ið blóðgongdin í magasMmhiinnuni økist (sí 1. og 2. talvu).
í hesum sambandi skal eisini vísast á, at ethanol — eitt evni
hvørs upptøka ikki er treytað av pH — eins og barhiituratini
verður upptikið úr maganum. Tær reglur fyri upptøku úr