Fróðskaparrit - 31.12.2000, Blaðsíða 23

THE USE OF »ENDUR-« IN COMPOUND VERBS IN FAROESE
27
(21a) Jóhan rennur
(x) rennur’
(21b) Jóhan rennur teinin
(x),(y) F/F.r [at veróa runnan’, (y)]
(21c) Jóhan endurrennur teinin
(x), (y )fær [at veróa runnan\(y)].
4. Niðurstøður og samandráttur
Forskoytið endur- verður bara lagt afturat
sagnorðum við einum ávísum logiskum
bygnaði, sum hava ta røttu leggingina av
(x) og (y) á grundliðs- og ávirkisstandin í
setningarliga partinum av málskipanini.
Temaðið/tann tolandi má ikki vera oyði-
lagt, og tann gerandi skal hava tilvitsku.
Av tí at tað eru ávís krøv til temaðið
og/el. tann tolandi, ber ikki til at hava annað
enn ein navnlið sum fyllilið.
Meira kann sigast um evnið og yvirhøvur
um samansett sagnorð í føroyskum. Einki
er granskað í evninum, og víðfevndari
gransking gevur eyðvitað størri innlit í,
hvussu tey hátta sær, samstundis sum meira
má gerast við ósamansett sagnorð og teirra
logiska bygnað.
Tilvísingar
Dowty, D. 1991. Tematic Proto-Roles and Argument
Selection. Language 67: 547-619.
Carlson, G. and Roeper T. 1981. Morphology and
Subcategorization: Case and the unmarked Com-
plex Verb. Lexical Grammar. Hoekstra, T. van der,
Hulst, H., Moortgat, M. (ed.). Foris, Dordrecht.
Donsk-føroysk orðabók. 1995. Eds. H. P. Petersen and
M. Staksberg. Føroya Fróðskaparfelag.
Føroysk orðabók. 1998. Eds. J.H.W. Poulsen. M. Sim-
onsen. A. Johansen. J. í Lon-Jacobsen and Z.S. Han-
sen. Føroya Fróðskaparfelag.
Van Valin, R.D. 1990. Semantic Parameters of split
intransitivity. Language 66: 221-260.
Van Valin, R.D., Jr. and LaPolla, R.J. 1997. Syntax.
Structure, meaning and function. Cambridge Uni-
versity Press.
Vendler, Z. 1957. Verbs and Times, Philosophical
Review 56: 143-160.
Uppískoyti
Sagnorð við endur- í Føroyskari orðabók (1997) og
Danskari-føroyskari orðabók (1995)
endur(útjbúgva (útbúgva), endurbøta (bøta),
endurdoypa (doypa), endurferma (ferma), endurfíggja
(fíggja), endurføða(st) (føða), endurgera (gera),
endurgeva (geva), endurgjalda (gjalda), endurhýsa
(hýsa), endurkanna (kanna), endurkasta (kasta),
endurleiga (leiga), endurleika (leika), endurlesa
(lesa), endurljóða (ljóða), endurloysa (loysa),
endurmeta (meta), endumýta (nýta), endurnýggja
(nýggja) endurprenta (prenta), endurreisa (reisa),
endurrinda (rinda), endurrita (rita), endursiga (siga),
endursenda (senda), endurskapa (skapa), endurskipa
(skipa), endurskoða (skoða), endurspegla(st)
(speglast), endurstovna (stovna), endursýna (sýna),
endurtaka (taka), endurtryggja (tryggja), enduruppliva
(uppliva) endurútflyta (útflyta), endurvarpa (varpa),
endurvelja (velja). (Hetta sagnorð er vanligt í málinum,
men var ikki í orðabókunum), enduryrkja (yrkja).
Notur
1 Eg skal takka H. Sandøy og einum ónevndum yvir-
lesara fyri viðmerkingar til greinina. Eisini M.
Staksberg og Z. S. Hansen fyri rættlestur og við-
merkingar. Villurnar eigur Tóroddur.
Greinin er mest ætlað at vera kveikjandi hjá øðr-
um, so at tey kunnu fara undir at hyggja nærri at
samansettum og ósamansettum sagnorðum í før-
oyskum.
2 Eg fari at nýta heitið ‘accomplishment’sagnorð, tí eg
her, í samráð við Málstovuna, havi ikki rættiliga
funnið nakað gott heiti. I samráð við Málstovuna
verður viðbragdarsagnorð nýtt fyri ‘achievement’-
sagnorð, støðusagnorð fyri ‘state’ og virkissagnorð
fyri ‘activities. Viðbragdarsagnorð er ikki beinleiðis
týðing av achievement. Hví hetta heiti er nýtt, verð-
ur greitt seinni í greinini.
H. Sandøy vísir á, at E. Anderson (1977) í bókini
Verbalfrasens struktur i svenskan nýtir momentane
hendingar fyri viðbragdarsagnorð (~ achievement);
durative hendingar fyri accomplishment, ‘stabil