Helgarpósturinn - 30.03.1983, Síða 17

_Helgai------------
posturinn frimmtl-|dagur 31. mars 1983.
17
vettvangur
Athugasemd vegna fréttar
um skáldafélagið Þröm
I síðasta tölublaði Helgarpósts-
ins birtist dulítil frétt, þar sem vakin
var athygli á stofnun skáldafélags-
ins Þramar 8. mars sl. Um leið og ég
þakka blaðinu þetta mikla framtak
þess til að kynna almenningi það
sem fram fer í menningarlífinu,
langar mig til að gera stutta athuga-
semd við niðurlag fréttarinnar, en
þar er eftirfarandi haft eftir mér:
„Reynsla undanfarinna ára hefur
kennt okkur að um 90% af ljóða-
bókum sem höfundar af kynslóð-
inni uppúr 50 hafa gefið út sjálfir er
haldið utan við allar marktækar
greiðslur til rithöfunda. Þessir
menn hætta að yrkja og gefa út
skáldsögu hjá Iðunni: þá horfir
málið hins vegar öðruvísi við. Slíkt
kunnum við ekki að meta".
Samkvæmt þessu mætti ætla að
ég væri að veitast sérstaklega að
Um
bergmálsmælingar
I Helgarpóstinum 25. mars 1983
bls. 23 segir: „Eftir tíu ára rann-
sóknir hafa Norðmenn komist að
því að ekki er hægt að mæla stofn-
stærðir botnfiska með bergmáls-
mælingum og eru þeir hættir slík-
um tilraunum“. Hér er farið með
staðlausa stafi. Norðmenn eru
frumherjar i þessum mælingum og
hafa nú eftir langvarandi tilraunir
náð ótrúlegum árangri. Vinnu-
nefnd á vegum Alþjóðahafrann-
sóknaráðsins notaði niðurstöður
slíkra bergmálsmælinga í skýrslu
um ástand þorskstofnsins í Bar-
entshafi og Lofoten nú síðast í sept.
1982.
Norsku fiski- og haffræðingarnir
Arvid Hylen og Odd Nakken lögðu
einnig fram ritgerðir um niðurstöð-
ur sínar á síðasta aðalfundi ráðsins
sem haldinn var í október sl. Rit-
gerðin byggist á niðurstöðum
þriggja bergmálsleiðangra og eins
togleiðangurs eins og meðfylgjandi
skrá sýnir. Titilblað og útdráttur
ritgerðarinnar fylgja einnig hér
með.
í sömu klausu og vitnað var í hér
að framan er sagt að r.s. Bjarni
Sæmundsson hafi verið við berg-
málsmælingar á þorski frá því í
byrjun mars. Hið rétta er að aðal-
verkefni leiðangursins eru hefð-
bundnar „nýliðunarrannsóknir" en
í leiðinni á að kanna hvort unnt er
að beita svokallaðri bergmálsað-
Thla paper not to be clted w:
ferð við þorskrannsóknir hér við
land. Þetta verður gert í fleiri leið-
öngrum á þessu ári þar eð árangur
er vafalítið breytilegur eftir árstíma
og svæðum.
Þá er þess getið í margnefndri
klausu að „verkfræðingur sá, sem
stjórna átti aðgerðum hafi komið í
land og lýst sig sammála Norð-
mönnum um að enginn vegur sé að
nota bergmálsaðferðirnar við þess-
ar mælingar, nema þá á ókyn-
þroska smáfiski og á sérstökum
tímum“. Þessu er hér með mótmælt
sem rakalausum ósannindum. í
leiðangri B.S. í mars er þó raunar
verið að kanúa hvort unnt er að
nota bergmálsaðferðina við mæl-
ingu á smáfiski á þeim tíma árs.
Þessu verður að sjálfsögðu haldið
áfram allan leiðangurinn þótt einn
leiðangursmanna hafi komið í
land. Þess skal getið að Norðmenn
nota aðferðina með góðum árangri
bæði við mælingar á smáfiski og
fullorðnum fiski.
Miklu nær hefði verið fyrir
Helgarpóstinn að gagnrýna Haf-
rannsóknastofnun fyrir það hve
lengi hefur dregist að gera tilraunir
til að mæla stærð þorskstofnsins
með bergmálsaðferð heldur en að
agnúast út í það sem verið er nú að
reyna.
Páll Reynisson
eðlisverkfræðingur
Internacional Council for
the Exploration of the Sea
Assw
Arctic
data and^
was 3 years ^
580 millíon speUl
ted to approxlmate^
the total stock were
the Working Group on ArcVs
year old fÍ6h (the 19/6
estimate is much. lower than
Group. The esrimated spowning
larger than thc Working Group estimíh
butions to this stock component by fis^whlch was less than 8
years oldi the 1975 yenrclass (7 yenr old fish) contributed
Um- þessar berg-
málsmælngar eru skiptar skoð-
anir meðal fiskifræðinga, eins og
bent var á í HP, bæði hérlendis og
í Noregi. Áralangar rannsóknir
Norðmanna sýna, eins og einnig var
tekið fram í síðasta HP að berg-
málsmælingar duga skammt á
botnfiska nema ef um er að ræða
smáfisk og það á vissum tímum. Og
jafnvel í slíkum tilfellum er jafnan
um svo miklar skekkjur að ræða að
bergmálsmælingarnar verða að
flestra mati aldrei annað en „stuðn-
ings“ mæling við aðrar áreiðanlegri
aðferðir. Þannig segir í skýrslu eftir
Odd Nakken og Öyvind Ulltang um
áreiðanleika bergmálsmælinganna
einu ákveðnu bókaforlagi, þ.e.a.s.
Iðunni. En hér er því miður rangt’
eftir mér haft.
í símtali sem ég átti við blaða-
mann Helgarpóstsins, nefndi ég
Iðunni að vísu í þessu sambandi. En
aðeins sem eitt bókaforlag af fleir-
um.
Undanfarinn áratug og rúmlega
það, hefur sú þróun átt sér stað, að
flestar ljóðabækur upprennandi
kynslóðar hafa verið gefnar út af
höfundum. Þetta hefur vitanlega
einangrað okkur skáldin frá lesend-
um okkar, auk þess sem það hefur
þrengt lesendahópinn. Ymsir eiga
sökina og ber þá að sjálfsögðu fyrst
að nefna okkur eiginútgáfuskáldin.
Þrátt fyrir allt erum það þó við sem
gefum verk okkar út með þessum
hætti. Hinu má ekki gleyma, að ef
við gæfum bækur okkar ekki út
sjálf, að minnsta kosti framan af
skáldaferli okkar, þá kæmu þær
alls ekki út.
Að vísu eru nokkur smáforlög
svo sem Fjölvi og Skákútgáfan, sem
gefa út eina ljóðabók á ári. En
auglýsingafjármagn þeirra bíður
ekki uppá samkeppni við Iðunni,
Mál og menningu eða Almenna
bókafélagið. Þar af leiðandi er fylli-
lega réttmætt að halda því fram, að
ef skáld hefur áhuga á að fólk viti af
bókum þess, þá hafi það ekki í önn-
ur hús að venda, en einhvert þeirra
þriggja bókaforlaga sem ég nefndi
hér síðast.
Það virðist því miður vera öllum
þessum bókaútgáfum sáluhjálpar-
atriði að gefa ekki út ljóðabækur
yngri skálda, nema í þvílíku hófi,
að ekki getur talist marktækt.
Opinberir sjóð ir sem ætlað er að
styrkja menn til skáldskapariðkana
sem og annarra lista, hafa alla tíð
látið eins og það eitt sé skáldskapur,
sem auglýst er i sjónvarpinu og öðr-
um fjölmiðlum, ýmist með beinum
auglýsingum sem kosta stórfé, eða
með óbeinum auglýsingum, svo
sem blaða og sjónvarpsviðtölum
eða staðlaðri gagnrýni, sem kostað
hafa margan blaðamanninn og
bókmenntafræðinginn mannorðið.
Einhverra hluta vegna er það svo,
að ýmsir þeir sem sent hafa frá sér
eina eða tvær Ijóðabækur, hafa
ráðið sig á mála hjá stóru bókafor-
lögunum, þeirra erinda að skrifa
skáldsögu. Yfirleitt hefur vesalings
fólkið aðeins fengið tæpt ár til að
skrifa sína skáldsögu og gefur auga
leið, að svo skammur tími nægir
ekki óvönum til mikilla stórræða.
Afleiðingin er sú, að nú er liðinn að
minnsta kosti áratugur síðan ungur
rithöfundur hefur sent frá sér
marktæka skáldsögu í þvísa landi,
meðan skáldsagnagerð blómgast
sem aldrei fyrr AÐ MAGNI TIL.
En magn og gæði eru ekki eitt og
hið sama. Sú staðreynd hefur þvi
miður farið framhjá styrkjafurst-
um menningaririnar, að minnsta
kosti eru þeir fljótir til að hlaupa
undir bagga með hverjum þeim,
sem fær stóru bókaforlögin til að
gefa út éftir sig skáldsögu, hversu
hrak,smánarlegt vandamálakvabb
eða. lítilmótlegt aulabrandarasafn
seni þar er á ferðinni.
En þótt þáttur Iðunnar í þessari
óheillaþróun sé stór, þá væri ómak-
legt að skella allri skuldinni á hana.
Stóru bókaútgáfurnar eru fleiri,
fjölmiðlarnir eiga hér mikla sök og
skólakerfið allt eins og það leggur
sig, er sér kapituli útaf fyrir sig.
Auk þess mættu þeir píukomm-
ar, sem með alræðisvöld fara í Rit-
höfundasambandi íslands, gjarnan
huga að því sem úti frýs næst þegar
þeir setjast að rýrum kjötkötlum
íslenskrar menningar.
Pjetur Hafstein Lárusson
Athugasemd við athugasemd
Blaðamaður minnist þess ekki að
Pjetur hafi nefnt önnur bókaforlög
en Iðunni í samtalinu. Það skiptir
heldur ekki máli. Það forlag var
augljóslega aðeins valið sem dæmi
um eitt af „stóru forlögunum".
að á árunum 1977 til 1979 hafi ung-
þorskstofninn í NA-Atlantshafi
verið vanmetinn um 25 til 48 pró-
•sent, en samkvæmt mælingunum
hafi samsvarandi ýsustofn verið of-
ætlaður um nálægt 100 prósent á
árunum 1977 og 1978.

Auglýsíng um innlausn
happdrættisskuldabréfa
ríkissjóðs
B f lokkur 1973
Hinn 30. mars hefst innlausn happdrættisskuldabréfa ríkissjóðs
í B flokki 1973, (litur: rauður).
Hvert skuldabréf, sem upphaflega var að nafnverði gkr. 1.000, nú kr. 10,00,
verður innleyst með verðbótum samkvæmt breytingum, sem orðið hafa á
vísitölu framfærslukostnaðar frá útgáfudegi á árinu 1973 til gjalddaga í ár.
Innlausnarverð hvers skuldabréfs er kr. 428,70
Til leiðbeiningar fyrir handhafa happdrættisskuldabréfanna viljum vér benda
á, að bréfin eru eingöngu innleyst í afgreiðslu Seðlabanka íslands, Hafnar-
stræti 10, Reykjavík.
Þeir handhafar skuldabréfa, sem ekki geta sjálfir komið í afgreiðslu Seðla-
bankans, geta snúið sér til banka, bankaútibúa eða sparisjóða hvar sem er á
landinu, sem sjá um innheimtu þeirra úr hendi Seðlabankans.
Eftir gjalddaga greiðast engar verðbætur vegna hækkunar vísitölu
framfærslukostnaðar.
Skuldabréfin fyrnast á 10 árum, talið frá gjalddaga hinn 1. apríl 1983
Reykjavík, mars 1983.
Nýtt kennaratal
Vegna fyrirspurna um nýtt
Kennarptal sem nú er í vinnslu hef-
ur Helgarpósturinn verið beðinn
um að koma því á framfæri að um-
sjónarmenn bókarinnar, Elín og
Sigrún Harðardætur veita allar
upplýsingar í síma 53650 eða P.O.
Box 2 Hafnarfirði.

SEÐLABANKI ÍSLANDS