Helgarpósturinn - 27.03.1986, Blaðsíða 2

Helgarpósturinn - 27.03.1986, Blaðsíða 2
UR JONSBÓK Látum blómin tala Mottó: „Hertu upp huga þinn, lýstu allt í hnút.“ Magnús Eiríksson: „Gleðibankinn". Um mannlíf undir fátæktarmörkum gildir hið sama og um afskorin blóm: hvort tveggja er rótlaust og sölnar. Skiptir engu um blómin hvort þau prýða ráðherrastofu með angan sinni og lit eða hvort þau skreyta hnappagat á verkalýðsforingja. Jafnvel þeir sem hafa plantað sjálfum sér að eilífu inn í harðvið- arhallir launþegasamtaka og lífeyrissjóða geta ekki haldið lífinu í afskornum blómum nema í þrjá til fjóra sólarhringa. Að því rekur að þeir verða að smokra visinni rós úr hnappagatinu eða skrælnuðum vendi úr postulínsvasa og horfa á eftir gjöfum sínum og þakklætisvotti fyrir slmmmtunarmiðana hverfa ofan í skarnfötuna. Sic transit gloria mundi! Cuncta, que sub sole, assimilantur mole! Menn færa samt hver öðrum afskorin blóm þó að unaðsleikur hinnar fegurstu lilju sé skammær án róta. Sumir boða jafnvel blaðamenn og láta smella af sér ljósmynd til sannindamerkis um að þeir hafi gef- ið góðvini sínum ilmþrungin blómstur. Þetta er skýrt svo að stundum eru menn í þvílíkri þakkarskuld við einhvern að þá — jafnvel þá sem hafa roð við Agnesi — brestur mál til að tjá tilfinningar sínar. Þeir kjósa heldur að láta blómin tala. Þessu höfðinglega úrræði, þegar mönnum er orðs vant í vinahóp, fylgir þó harla varhugaverður ókost- ur. Hætta er á að það, sem blómin segja, glati merk- ingu sinni og lit og gleymist um leið og rotnandi blómsturleifunum er vöðlað saman niður í stórmark- aðspokann og hent út í tunnu. Slíkt er afar hvimleitt og gengur þvert á meginreglu sem gildir í samskipt- um stjórnmálamanna og kjósenda og atvinnurek- enda og verkalýðsleiðtoga og skjólstæðinga þeirra. Þar eru óskráð lög að orð og gerðir skuli í minnum höfð og aldrei fyrnast. Forkólfar í stjórn- og kjara- málum virða þetta boðorð svo mikils að fátt fer jafn ærlega í taugarnar á þeim og þegar almenningur gleymir því gersamlega sem þeir hafa áður sagt og gefið fyrirheit um. Þeir líta allir svo á að afburða gott minni gegni ekki síðra hlutverki í þjóðmálum en af- burða góðar yfirlýsingar. Þeir nota hvert tækifæri til þess að skora á almenning að festa sér vel í minni það, sem þeir hafa sagt, eru að segja og ætla að segja, en það er ein af nöturlegustu staðreyndum, sem eftir Jón Örn Marinósson stjórnmálamenn og verkalýðsforingjar verða að horfast í augu við, að almenningi er ekki treystandi til að muna hvert orð sem út af gengur þeirra munni. Margur stjórnmálamaðurinn gæti eflaust notið þess mun betur að sjá starfsbróður sinn tættan sundur í kastljósi eða þingsjá ef hann gæti treyst því fullkom- lega að almenningur væri ekki búinn að gleyma öllu sem hann sjálfur hafði til málanna að leggja. Virðist svo sem atvinnumenn í stjórn- og kjaramálum séu hinir einu hér á landi sem hafa tamið sér að gleyma því aldrei sem þeir kynnu að hafa sagt áður. Þeir bjóðast jafnvel til að muna það, sem aðrir stjórn- málamenn hafa sagt, þegar góðum framfaramálum og árangursríkum aðgerðum stendur ógn af minnis- leysi almennings. Sjálfur hef ég svo lélegt minni að mér hefur aldrei verið hleypt inn í raðir stjórnmálamanna, verkalýðs- foringja og atvinnurekenda, en sagt hefur mér kunn- ingi minn, sem var vísað úr röðum þeirra af því að honum varð á að gera eitthvað sem stangaðist á við það sem hann hafði sagt, að í þessum hópi sé frum- skylda sérhvers manns að segja aldrei neitt sem ekki sé unnt að rifja upp síðar eða muna eftir á að sé í fyllsta samræmi við það sem maður sagði einhvern tímann áður. Af þessum sökum hafa stjórnmála- menn, atvinnurekendur og verkalýðsforingjar megnustu óbeit til dæmis á félagsfræðingum og félagsmálafulltrúum sem kalla það fátækt í dag sem var ríkidæmi fyrir tvö hundruð árum. Verkalýðsfor- ingjar leggja þvert á móti áherslu á það nú að ríki- dæmi sé afstætt hugtak. Það sem hafi verið fátækt fyrir tvö hundruð árum, sé ríkidæmi nú á mæli- kvarða íslenskrar verkalýðshreyfingar. Verkamaður í verkalýðsfélagi, sem á gilda félagssjóði og enn þá gildari formenn, sé í sjálfu sér ríkur þó að hann eigi ekki til hnífs og skeiðar fram að næstu útborgun; þess vegna hafi hann efni á — þrátt fyrir allt — að gefa ráðherrum blóm og láta þau tala sínu máli. En minnisleysi almennings verður ekki einungis til þess að stjórnmálamönnum og verkalýðsforingjum líður illa. Afleiðingar minnisleysisins birtast í ýmsum öðrum myndum. Taki ég dæmi af sjálfum mér, hend- ir það æ oftar að ég man ekki lengur hver er hvað. Síðan skaparinn komst að raun um að þurfti tvo til og bjó til konuna (Þuríði formann, Bobbysocks, Sigríði Dúnu og allar hinar), hafa tvenndir af ýmsum toga verið næsta algengar og nauðsynlegt að una hvor sé hvað. Dæmi um slíkar tvenndir eða pör eru: Gög og Gokki, Denni og Steini; Don Kíkóti og Sansjó, Björgúlfur og Raggi; Knold og Tot, Matti Bjarna og Matthías Á; Karíus og Baktus; Halldór og Hafskip; Abailard og Hélolse, Ásmundur og Aðalheiður; Njáll og Bergþóra, Jón Baldvin og Bryndís; Gunnar og Hallgerður, Svavar og Kristín; Sókrates og Xanþippa, Ragnar álskalli og Hannes Há; Andy og George og Páll M og Páll Magnússon. Um framantalin pör gildir að mér hefur yfirleitt tekist að muna hvor sé hvað, en upp á síðkastið hefur mér aldrei ætlað að takast að muna um Tomma og Jenna hvor sé Tommi og hvor sé Jenni. Þetta væri í sjálfu sér saklaus nafna- ruglingur, sem skipti engu máli, hefði ég ekki upp- götvað mér til hrellingar að misminni mitt eða minn- isleysi er farið að ná til fleiri tvennda í samfélaginu. Til dæmis rugla ég saman æ ofan í æ VSÍ og ASÍ. Blinda mín á eðlismun þessara hagsmunasamtaka er iðulega svo alvarlegs eðlis að jafnvel þó að mér sé hótað með fjörutíu prósenta verðbólgu get ég ekki greint á milli atvinnurekenda og verkalýðsleiðtoga og kalla hvora um sig vitlausum nöfnum. í verstu köstunum þjáist ég af slíku minnisleysi að ég man ekki — fremur en Ásmundur og Magnús í febrúar — hvorum ég fylgi að málum og því síður að ég átti mig á hvorir séu mín megin og ætli að bæta mér kjörin. Lengst var ég leiddur í síðustu viku þegar ég lá í óráði og mundi ekki vitundar ögn eftir neinu af því sem þessir menn hafa sagt og gert fyrir mig á undan- förnum árum; fullyrti í ofanálag að enginn þessara manna hefði áhuga á að bæta kjör íslenskra laun- þega. Að sjálfsögðu tók ég orð mín aftur, þegar ég rankaði við mér og viðmælandi minn dró upp úr vas- anum skömmtunarmiða og nýjustu launataxtana og sýndi mér svart á hvítu árangurinnn af baráttu verkalýðsleiðtoganna. Þetta dæmi nefni ég til vitnis um að minnisleysi al- mennings á orð og athafnir forystumanna í þjóðlífi voru getur orðið undirrót að hvers konar misskiln- ingi og alröngum ásökunum. í sameiginlegri sókn okkar allra til bættra lífskjara getur slíkt minnisleysi haft jafn alvarlegar afleiðingar og þegar fólk man ekki lengur hvað greinir í sundur þröst og starra. Slíkt kemur fyrir og hélt maður þó að allir vissu að þrösturinn er vinur okkar allra og syngur svo yndis- lega að jafnvel í Breiðholti trúa menn því að velferð- arríkið sé í nánd. Þröstur er friðaður á íslandi. í út- löndum þykir hann herramannsmatur. — Víst er ljótt að heyra. Látum heldur blómin tala. HAUKUR I HORNI 2 HELGARPÓSTURINN

x

Helgarpósturinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Helgarpósturinn
https://timarit.is/publication/47

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.