Helgarpósturinn - 13.11.1986, Blaðsíða 23

Helgarpósturinn - 13.11.1986, Blaðsíða 23
USTAP' Helgi Gíslason og Sigurður Örlygsson opna sýningar í nágrenni hvor við annan á Kjarvals- stöðum, samsvörun í verkunum... Tengsl fyrir tilvilj un Helgi aðstoðar Sigurð við uppsetningu á einu myndverkanna... ... og Sigurður hjálpar Helga að koma fyrir einni höggmyndinni. Smartmynd. Helgi Gíslason og Sigurdur Örlygsson vilja taka það fram áður en lengra er haldið ad þeir eru ekki að opna samsýningu. Þeir sýni að vísu saman, það er að segja hlið við hlið, en samstarf'af nokkru tagi hafi aldrei flökrað að þeim þegar þeir voru að vinna verkin — sitt í hvoru lagi —- fyrir sýningarnar, sem þeir opna á laugardag, saman. Þau þrettán verk sem Helgi sýnir núna, vann hann austur á Sveaborg í sumar, og vissi þá sem var að þau setti hann upp á ganginum við vest- ursal Kjarvalsstaða í nóvember. Sama sumar sat Sigurður Örlygsson inni á Laugavegi og blandaði tækni í fimmtán myndir fyrir þennan vest- ursal. Hvorugur vissi þá, hvaða lista- maður sýndi við hlið þeirra á sama tíma við Klambratún. Þeir áttuðu sig á því fyrir tveimur vikum og jafnframt því að verkin sem þeir höfðu verið að vinna sitt í hvoru lagi voru tengd að vissu marki. Helgi hjó í rekavið og virki sem hann hafði af skógarhöggsköll- um í Finnlandi. Og Sigurður bland- aði áþekkum hlutum í sínar olíu- myndir, ásamt lérefti og ýmsu tilfall- andi. Verkin hafa sláandi samsvör- un þegar að er gáð. Helgi útskrifaðist úr MHl 1970 og hélt að því búnu til Gautaborgar þar sem hann nam höggmyndagerð fram til '76. Hann hefur haldið fjórar einkasýningar hér heima, síðast á bronsverkum í Listmunahúsinu í febrúar '84. Hann hefur verið að ferðast með þau um Þýskaland á síðustu mánuðum og sýndi þau síð- ast á norrænum menningarvikum í Diisseldorf. Málmurinn hefur alltaf staðið honum næst í listsköpuninni, en nú bregður svo við að hann heggur í tré. Hann segir nauðsynlegt að hvíla sig á járninu öðru hvoru, sérstak: lega þegar skipt er um umhverfi. í Finnlandi hafi vitaskuld verið nær- tækt að móta tré upp á nýtt. Helgi hefur einnig breytt um stíl að því leyti að hann er ekki eins fígúratívur og áður. Afstraktsjónin er núna augljós. Sigurður Örlygsson hefur breytt um vinnubrögð sem líka hafa breytt stílnum. Hann segist áður hafa teiknað fletina á pappír, stækkað þá upp, varpað þeim á léreft og þá loks- ins málað inn í þá eins og um litabók væri að ræða. Hann sé hinsvegar búinn að týna stækkaranum sínum, máli núna beint á strigann eins og hugurinn er stemmdur þá stundina. Þetta sé algjört ævintýri á við fyrri vinnubrögð. Frjálsræðið meira, verkin margslungnari. Hann útskrifaðist úr MHÍ ári eftir Helga, vorið 1971 og lenti þá um haustið á Amager, hvaðan hann hélt inn til Kaupmannahafnar og innrit- aðist í Konunglega fagurlistaskól- ann. Veturinn '74 til 75 nam hann svo við Art Students League ofNew York. Sigurður hefur verið búsettur heima á íslandi síðan, þar sem hann hefur haldið um það bil tíu einka- sýningar, síðast í Ásmundarsal fyrir hálfu þriðja ári. Sýningar Helga og Sigurðar verða opnaðar klukkan tvö á laugardag. Þeir senda út boðskortin í samein- ingu, voru einmitt að fara að sleikja frímerkin saman þegar blaðamaður yfirgaf þá eftir stutt innlit á Kjarvals- staði í vikunni. -SER. SAGA eldsumbrota á fslandi hef- ur verið skráð af Ara Trausta Guð- mundssyni jarðfræðingi. íslandseld- ar nefnist bókin og hefur verið í vinnslu um fjögurra ára skeið. Marg- ir okkar fremstu vísindamanna hafa komið við sögu við gerð verksins, sem er ríkulega myndskreytt lit- myndum og teikningum til útskýr- inga. Vaka-Helgafell gefur út núna í nóvember. UPPREISN Ragnars Arnalds vestur á ísafirði getur ekki einasta að líta á sviði þessa dagana, því verkið er komið á bókfell í umsjá Máls og menningar. Forlagið hefur undanfarin misseri gert vel í útgáfu á íslenskum leikverkum, sem margt lengi hefur ekki verið sinnt af bóka- útgefendum hériendis. PÝSK-ÍSLENSKA kvikmynd- in Svart og sykurlaust eftir Lutz Kon- ermann verður tekin til endursýn- ingar í Regnboganum frá fimmtu- degi til sunnudags, en myndin var frumsýnd hérlendis í fyrra. Það eintak sem nú verður sýnt er styttra en upprunalega ræman og er það til mikilla bóta finnst þeim sem hafa samanburðinn. Þetta er einkar hug- ljúf svart-hvít saga af íslenskum leik- flokki sem fer í sýningarferð til Ítalíu. Leikur myndarinnar er mjög góður og kvikmyndatakan snjöll enda fékk myndin til dæmis verð- laun fyrir bestu kvikmyndatöku á hátíðinni í Ludenz í Austurríki. Þá var myndin silfruð á hátíðinni í Zaarbrucken í Þýskalandi og var valin af Islands hálfu til sýningar á evrópsku kvikmyndahátíðinni í Rimini í haust. Meðal leikenda í myndinni eru Edda Heiðrún Backman, Guðjón Pedersen og Konermann. VIÐ Ægissíðuna í bakgarði tengdaforeldra sinna, nánast í rabarbarabeðinu, kom Egill Eð- varðsson sér upp lítilli vinnustofu fyrir allnokkrum mánuðum. Þar hefur hann haldið til í frítíma sínum frá leikstjórn og auglýsingagerð — og undirbúið myndlistarsýningu í Gallerí Gangskör. Hún opnar á laug- ardaginn. Myndefnið er unnið með blandaðri tækni, m.a. úrklippum úr blöðum og tímaritum. Verkin á sýn- ingunni eru alls fimmtán, flest hver mjög persónuleg, segja þeir sem séð hafa. Þetta er þriðja einkasýning Egils sem sýndi fyrst í Sólon ísland- us fyrir mörgum árum. HELGARPÓSTURINN 23 LEIKMST eftir Steinþór Ólafsson Langur vegur til Mekka og spennulaus Leikfélag Reykjavíkur: Vegurinn til Mekka eftir Athol Fugard. Þýðandi: Árni Ibsen. Leikstjóri: Hallmar Sigurðsson. Leikarar: Sigríður Hagalín, Guðrún S. Gísladóttir og Jón Sigurbjörnsson. Leikfélag Reykjavíkur frum- sýndi „Vegurinn til Mekka" 9. nóv. síðastliðinn. Leikritið fjallar um einmana konu, sem býr í þorpi 1200 km frá Höfðaborg. Eftir að hún varð ekkja fór hún að fást við að gera myndastyttur, þorpsbúum til mikillar armæðu og hugarang- urs. Þorpsbúar, með prestinn Maríus Byleveld í broddi fylkingar, reyna að fá ekkjuna til að sam- þykkja að flytjast á elliheimili. Leiksýningin byrjar þegar Elsa, ung kennslukona frá Höfðaborg, kemur til ekkjunnar, Helen. Fyrir leikhlé f létta konurnar sig inn í sál- arlíf hvor annarrar. Fyrri hlut- anum lýkur með inhkomu prests- ins. Eftir leikhlé reynir presturinn að sannfæra Helen um ágæti þess að fara á elliheimili, samtímis sem hann er að verja lífsviðhorf og skoðanir sínar, gegn ögrandi ásök- unum kennslukonunnar. Að lok- um ákveður Helen að fara ekki á elliheimilið. Leikritið fjallar í raun um hug- takið „frelsi“. Táknmál leikritsins er skýrt. Helen talar um tvennt mismunandi ástand hugans. Ann- ars vegar myrkrið og hyldýpið og hins vegar ijósið og öryggið. Hún óttast myrkrið og öryggisleysið. Sem lítil stúlka óttaðist hún mest þegar mamma kom og slökkti á kertinu. í leikritinu hjálpa kertin lítt gegn myrkri sálarlífsins. Hún ferðast í huganum til Mekka, með því að gera myndastyttur. Hún lít- ur í austur, þar sem dagur rennur. Hún hittir vitringana, sem fylgdu skini stjörnu Frelsarans. Hún gerði einnig uglu, tákn vísdómsins og páfugl, er táknar fegurð og skraut. Hafmeyju er táknar hina kvenlegu fegurð og mýkt. Helen fann ljósið og kannski frelsið. Eða var hún hræddust þegar hún var frjáls? Elsa leitar líka að frelsi. En fylgi- fiskur frelsisins er öryggisleysið, því engum er að treysta. I leit sinni að frelsi hefur Elsa tapað sálarró sinni og er óskaplega æst og taugaveikluð. Presturinn er eins og klettur. Hann efast ekki um skoðanir sínar og viðhorf. Efinn lætur hann að mestu í friði. Hann er ef til vill fangi ríkjandi skoðana og viðhorfa. Presturinn skilur ekki hvað Mekka Helenu er, þetta musteri frelsisins. Hann sér ekki ljósið fyrr en í lokin í andliti Helenu. Andstæðurnar í leiksýningunni eru Helena og Elsa og svo prestur- inn. Reynt er að tefla saman ró Helenu og taugaveiklun Elsu. Þegar það kemur í ljós að Helen er líka hrædd og óörugg eins og Elsa, og að Elsa er sterk á sinn rökræna hátt og vegna þekkingar sinnar, þá upphefja þær spennuna sem er á milii þeirra, m.ö.o. spennan á milli kvennanna hverfur. Fyrri hluti leiksýningarinnar er því ákaflega langdreginn, jafnvel svo að áhorfendur áttu fullt í fangi með að halda sér vakandi. í fáum orðum, andstæðurnar eru of litlar, átökin of lítil. Guðrún S. Gísladóttir, sem fer með hlutverk Elsu, leikur hana eins og hún væri unglingur á gelgjuskeiði, þrjósk og mótþróa- gjörn. Guðrún er alltof ör í hlut- verki Elsu. Gaman væri að sjá ein- hverja aðra leikkonu túlka þessa taugaveikluðu konu. Eftir leikhlé var miklu meiri spenna í leiknum, enda tókust þar á ólík öfl. Annars vegar prestur- inn, tákn yfirstéttarinnar, íhalds- semi og rótgróinna viðhorfa. Hins vegar lágstéttarkonan, sem er að leita að hinu andlega frelsi, ljósi lífsins. Miðstéttarkonan Elsa, ögr- ar augljóslega yfirstéttinni, með kunnáttu sinni og menntun. Einn- ig með því að hvetja Helen til að taka sjálfstæða ákvörðun, og gera þannig á vissan hátt uppreisn gegn prestinum. Jón Sigurbjörnsson túlkar prest- inn af einstakri alúð. Jón hleypir þeim krafti og spennu í leiksýning- una, sem vantaði í fyrri hlutann. Sigríður Hagalín leikur Helen af mikilli snilld. Það hefði átt að draga skýrari línu milli þessara kvenna, þ.e. að draga það fram sem skilur þær að, í stað þess að leggja áherslu á það sem þær eiga sameiginlegt. Sviðsmyndin er of- hlaðin og hefði átt að vera látlaus- ari. Sviðsmyndin stal oft athygl- inni frá því sem gerðist á sviðinu. Leiksýningin er mjög áhugaverð, þótt hún sé ekki gallalaus eins og fram hefur komið. Helstu hnökrar sýningarinnar eru alltof langdreg- in byrjun og algjört spennuleysi. Einnig er ofleikur Guðrúnar þreyt- andi. Sviðsmyndin er ofhlaðin og því ekki sannfærandi. Styrkur jeiksýningarinnar er boðskapur- inn og leikur þeirra Jóns og Sigríð- ar. Spurning leikritsins um frelsi á erindi til okkar í dag. Leikritið vekur áhorfandann til umhugsun- ar og eftirþanka um FRELSI.

x

Helgarpósturinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Helgarpósturinn
https://timarit.is/publication/47

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.