Helgarpósturinn - 26.11.1987, Blaðsíða 35

HVERS VEGNA ER ÞESSI MAÐUR SVONA
þessum árum, og er stundum enn,
sér í prófkjör og síðan framboð í
þriðja sæti á lista Framsóknar-
flokksins á Vestfjörðum. Sagan seg-
ir, að hann hafi hafið prófkjörsbar-
áttuna með því að ganga fyrir yfir-
mann sinn, Gylfa Þ. Gíslason, þá iðn-
aðarráðherra og beiðast þess að
mega sinna framboðsmálum sínum
og halda þó fullum launum hjá
Rannsóknaráði. Það hvarflaði ekki
að Gylfa annað en að Denni ætti við
eins og þrjár, fjórar vikur fyrir kosn-
ingar vorið eftir og hann játaði
þessu fúslega. Denni beið þá ekki
boðanna, settist upp í Skátann sinn
og hóf ferðalag um Vestfirði þvers
og kruss fyir prófkjörið um haustið.
Hann renndi heim á hvern bæ, og
sótti heim alla frammámenn Fram-
sóknar í þéttbýliskjörnunum og hóf
við þessa menn viðræður um verk-
Iegar framkvæmdir á vegum hins
opinbera: vegarspotta, brýr, bryggj-
ur og hafnir, skóla, heilsugæslu-
stöðvar og flugvelli. Hann kynnti
sér kaupfélög, frystihús og útgerð-
arfyrirtæki og framkvæmdaáform
þeirra og skaut að mönnum hug-
myndum og nýjungum, sem hann
hafði kynnst í starfi Rannsókna-
ráðs. Þar sem hann fékk því við
komið tók hann samræðurnar upp á
segulband, sendi bandið suður á
skrifstofu sína þar sem upplýsing-
arnar voru unnar inn á handhæga
spjaldskrá, í landfræðilegri röð og
stafrófsröð, og þegar til kosning-
anna kom um vorið þurfti Denni
ekki annað en kíkja í spjaldskrána
og romsa uppúr sér öllum vænting-
um fólks í því byggðarlagi.
Jafnframt kom Denni með nýjan
stíl inn í vestfirska pólitík. Vestfirð-
ingar voru því vanastir að hart væri
deilt um hugsjónir einkaframtaks,
félagsverslunar og opinbers rekst-
urs af harðskeyttum málflytjendum,
sem hverjum um sig þótti sinn fugl
fegurstur, og voru sannfærðir um að
sigur þeirra málstaðar væri jafn-
framt lausn allra heimsins vanda-
mála. Það var deilt um hugsjónir,
réttlæti, jöfnuð, ofríki, auðsöfnun og
fátækt, og blóð manna var á suðu-
punkti og spenna í andrúmsloftinu.
Denni blés á þetta allt. Hann flutti
ræður eins og hann væri að flytja
fyrirlestur í Verkfræðingafélaginu,
minntist í framhjáhlaupi á, að hann
teldi farsælast að menn leystu sín
mál i samvinnu. Hann var aðkomu-
maðurinn, sem kom úr umhverfi
þægindanna. Hann dáðist að dugn-
aði, kjarki, áræði og atorku þessa
fólks, sem bauð óblíðri náttúru byrg-
inn, aflaði stórs hluta gjaldeyris-
tekna þessarar þjóðar og leitaðist
við að skapa sér lífskjör, sem ekki
gæfu eftir því, sem best gerðist ann-
arstaðar. Með þessu fólki vildi hann
vinna. Hann vildi leggja sitt lóð á
vogarskálarnar til þess að greiða
götu þessa fólks í eiginlegri og óeig-
inlegri merkingu, og taldi upp allt,
sem gera mætti og þyrfti af kunn-
áttusemi verkfræðingsins.
Hann forðaðist áreitni í garð and-
stæðinganna. Lét nægja að draga
„Steingrímur fer á flug“ var fyrirsögnin í síðasta HP,
þar sem greint var frá niðurstöðum skoðanakönnunar
um vinsældir einstakra stjórnmálamanna og það voru
orð að sönnu, að vinsældir hans voru með ólíkindum —
160% umfram næsta mann og næstum jafnmörg at-
kvæði og þeir Þorsteinn Pálsson, Jón Baldvin, Albert og
Ólafur Ragnar til samans. Pessar vinsældir ná líka langt
út fyrir raðir Framsóknarflokksins — 145% fleiri sögðust
kjósa Steingrím en sögðust kjósa flokkinn — og Stein-
grímur sýnist vera fyrsti virki stjórnmálamaðurinn hér á
landi, sem nýtur þverpólitísks stuðnings. Þetta er nánast
nýtt og einstætt fyrirbæri á íslandi. Hvaða orsakir og
ástæður liggja hér að baki? Hér á eftir verður reynt að
skýra fyrirbærið með hliðsjón af ferli Steingríms og
breytingu á ytri aðstæðum í þjóðfélaginu þá tvo áratugi,
sem ferill hans spannar.
EFTIR ÓLAF HANNIBALSSON MYND JIM SMART
Steingrímur Hermannsson fæddist
í Reykjavík 22. júní 1928. Hann var
einkasonur hjónanna Hermanns
Jónassonar, sem fimm árum síðar
átti eftir að verða yngsti forsætisráð-
herra landsins, 37 ára gamall, og
ólst upp í einum virðulegasta bústað
landsins, forsætisráðherrabústaðn-
um. Eins og segir í viðtali við hann
nýlega í Heimsmynd: fæddur með
silfurskeið í munni og fengið frama
sinn tilreiddan á silfurfati alla tíð.
Að loknu verkfræðinámi í Kali-
forníu sneri hann heim 1952, gegndi
ýmsum störfum á vegum hins opin-
bera jafnframt því sem hann reyndi
fyrir sér með þátttöku í ýmsum fjár-
aflafyrirtækjum, sem flest lognuð-
ust þó út af með misjafnlega óglæsi-
legum hætti, án þess að Steingrími
yrði um það kennt, þar sem hann
var aldrei beinlínis í forsvari fyrir
neinu þeirra.
Á þessum tíma var Steingrímur
kvæntur amerískri konu. E.t.v. hef-
ur hvarflað að honum að setjast að
í Bandaríkjunum. Um eins árs skeið
fer hann til starfa hjá raforkufyrir-
tækinu Southern California Edison
Co. En þá verður faðir hans forsætis-
ráðherra enn á ný og Steingrímur
tekur sæti í sendinefnd Islands hjá
Sameinuðu þjóðunum. Heimkom-
inn 1957 tekur hann svo við starfi
framkvæmdastjóra Rannsóknaráðs
ríkisins og gegnir því sem aðalstarfi
í 21 ár eða til 1978, að hann verður
landbúnaðarráðherra. Auk þessa
átti hann sæti í ýmsum nefndum,
ráðum og stjórnum, einkum tækni-
legs eðlis á þessum árum og aflaði
sér þekkingar á stjórnsýslunni og
hinum ýmsu krókum og kimum
hins pólitíska kerfis.
Á FÖÐURSLÓÐUM
Tíu árum síðar dembir Denni,
eins og hann var alltaf kallaður á
Gríms er jafnan höndin hög.
Hann er býsna slyngur.
Nái ánn haldi á hamri og sög,
heggur ánn af sér fingur.
HELGARPÓSTURINN 35