Morgunblaðið - 19.09.1971, Blaðsíða 22

22 MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 19. SEPTEMBER 1971
Snjólaug Jóhanns-
döttir 80 ára á morgun
Á MORGUN, 20. sept. verður
Snjólaug Jóhannsdóttir, Selja-
vegi 29, Reykjavík. Mig langar
að minnast hennar litilsháttar á
þessum tímamótum ævi hennar,
sem alls ekki hefur verið við-
burðasnauð, enda mun hún margs
hafa að minnast. Foreldrar henn
ar gengu í hjónaband árið 1890
að Krossum á Árskógsströnd,
sem þá var stórt sæmdarheimili,
útvegsjörð með 18—20 manns í
heimili.
Þar fæddist þeim dóttirin Snjó
laug, en skömmu þar á eftir reistu
þau sér heimili, byggðu bæ er
þau nefndu Árbakka á Árskógs-
strönd og ræktuðu eitthvað af
móunum, sem nóg var al í kring
um bæinn, en sjórinn var þeirra
aðalbja-rgræði. Þegar minnzt er
foreldra Snjólaugar, HallMðar
Jóhannsdóttur og Jóhanns Þor-
valdssonar stöðvast hugurinn
við þá undrahæfileika, sem Jó-
hann var gæddur, einkum á sviði
tónlistar og raddfegurðar, sem
mjög var rómuð. Las hann nótur
eins og prentað orð er lesið af Öðr
um, en þó vildi hann nota tón-
kvisl til öryggis um að rétt væri
lært lag. Má segja að um sjálfs
nám hafi verið að ræða. Sama má
segja um konu hans Hallfríði,
hún var áhugasöm um tónlist «ins
og maður hennar. Þau voru mjög
samrýnd alla tíð. Hallfríður var
mikil tóskapar- og hannyrða
kona, va.r handbragð hennar allt
mjög rómað.
Vík ég þá að frænku minni,
Snjólaugu, hún varð eftir á Kross
um, ólst þar upp hjá ömmu sinni,
móður Jóhanns. Fékk hún betra
uppeldi en almennt var. Hún var
send til Akureyrar til náms og
lærði m.a. að sauma hjá Önnu
Sigurðardóttur, sem var mikils
metin saumakona þar í bæ. Á
Krossum var Snjólaug tjl 19 ára
aldurs og þótti þá glæsileg ung
stúlka. Faðir hennar drukknaði
árið 1910 og móðir hennar fluttist
þá til Akureyrar. Átti Snjólaug
heimili hjá henni um skeið ásamt
tveimur bræðrum, sem báðir eru
kunnir menn, Freymóður listmál
ari og Egill, hinn þekkti afla- og
siglingamaður og hagieiksmaður
um hvað eina, sómamaður í hví
vetna.
Árið 1915 fór hún til Reykjavík
ur í 4. bekk Kvennaskólans, lærði
m.a. útsaum og nærfatasaum og
hvers konar „dömu“-saum. Hún
hélt námskeið, að þessu námi
loknu, á ýmsum stöðum í sex
vetur, enda mun hún hafa verið
betur að lærdómi og hæfileikum
en almennt gerðist í þann tíð.
Árið 1932 giftist hún Jóhannesi
Guðjónssyni, dugandi sjómanni
frá Bolungarvík, sem nú dvelst á
sjúkrahúsi eftir langvarandi van
heilsu. Sjálf hefur hún einnig átt
við heiisufarslega örðugleika að
stríða um alllangan tima, en þó
að andbyr síðari ára hafi oft ver
ið strangur átt þú þó ljómandi
stundir minninganna, Snjólaug
mín.
Það er líka mikil gæfa, sem
þér hefur fallið í skaut að eiga 3
syni, hvern öðrum betur gerðan
í andlegu og líkamlegu tilliti. —
Hafa þeir allir menntast hver á
sínu sviði ykkur foreldrunum og
þjóðinni til sóma.
Ég og mitt fólk árnum þér allra
heilla og við minnumst þess að
margt höfum við þér að þakka.
Megir þú að lokum njóta frið-
sæls ævikvölds, þess óskum við
öll.
Þinn frændi.
Jóhann Tryggvi Ólafsson.
t
Eiginmaður minn og faðir okkar,
ÁGÚST LÚÐVÍKSSON
frá Djúpavogi,
verður jarðsunginn frá Fossvogskirkju þriðjudaginn 21. þessa
mánaðar, klukkan 3.
Stefanía Ólafsdóttir,
Auður Ágústsdóttir,
Sigrún Ágústsdóttir,
Ólafur Ágústsson,
Lúðvík Ágústsson,
Hafsteinn Agústsson.
t
Innilegar þakkir til allra sem auðsýndu samúð og vináttu við
andlát og útför eiginkonu minnar, móður, tengdamóður og
ömmu,
ÞURlÐAR JÓNSDÓTTUR
frá Dalbæ, Reykholtsdal, Borg.
Jóhannes Jónsson,
Jón Jóhannesson, Rósa Ólafsdóttir,
Bernhard Jóhannesson, Hugrún Hauksdóttir,
Ómar Guðjónsson. og bamaböm.
t
Hjartans þakkir til allra, er sýnt hafa okkur samúð og vinar-
hug við fráfall móður okkar, tengdamóður og ömmu,
MAGIMEU GUÐLAUGSDÓTTUR,
Hátúni 10, Reykjavík.
Helga Sveinsdóttir, Hans Hilaríusson,
Bára Þórðardóttir, Höðrur Sveinsson,
Heiður Sveinsdóttir, Ragnar Valsson,
Eggert Sveinsson, og barnaböm.
— Eitur
Framhald af bls. 11.
milljón, þegar miðað er við
þennan „óáikveðna endinigar-
tíma“ þeirra. Við tilraunir
í rann.sóknarstofum reyndust að
þessu leyti viðkvæmastir ungi
þorsikurinn og kolinm, og þar
næst kioimu rækj'uitegund (Lean-
der adsprercus) og sketfiskur
(Pphiura texturata), samkvæmt
FAO stkýrslu þeirra F. Jensens,
A. Jernelotfls, R. Lange og K.H.
Palimork. Mesta innihald af C-Cl
í vatnssýnum, sem Johan Hjort
tók, var 0,2 ppm, sem er einn
tiundi af því magtni, seim þarf til
umsvifalausra eituráhriifa. Þó
virtust líiflflæri sjávardýra —
þar á meðal svifitegunda — sem
tekin voru til rannsóknar, geta
safnað svo mikhi magni af C-Cl
að það náði hinu banvæna
marki.
Mjög litið er vitað um hegð-
un þessara efina í sjónum, En
fienigin reynsla virðist benda til
þass að magn merugunarefna,
sem sleppt er í sjóinn, geti haft
skaðvænleg áhriif, þegar þau
reka af einihverri óþekktri
ástæðu í þéttum hnapp eða
breiðu sem mengaður sjór, áður
en þau dreifast eða ieysast upp.
Sígilt dæimi er til dæmis kopar-
súlfaitið, sem losað var í sjóinn
út af Hollandsströndum. 1 stað
þess að leysast einfaldlega upp
eða dreifast, þá hélzt það saman
í nókkurs konar flöstu flormi og
drap fiska og olli óútreiknan-
legu tjóni á öðru sjávarlifi í
margar vikur. Þó að C-Cl efnin
úr fyrmefndum úrgangi væru
þyngri en sjðrinn, þá er engin
vissa flyrir því að þau sykkju
alla leið til botns, 3000 metrum
neðar. Þau hefðu þvert á móti
alveg eins vel geíað borizt með
sterkum haflstraumum og komið
mieð þeim upp á yfirbórðið ein-
hvers staðar norður í höfum.
1 ljósi slikrar óvissu, er bezta
ráðið — þ.e. frá umhverfis-
vemdarsjónarmiði að hætta að
losa iðnaðarúrgang og efnaúr-
gang í hafið. Þessi skoðun á vax
anidi flylgi að flagna meðal fljóta
rikjanna, sem liggja að Norður-
sjó. Til dæmis virðist Bretland,
sem hefur nálgazt þetta mieð hálf
um hiuiga, niú vera að komast
á þessa skoðun. Brezk yfirvöld
létu bæði opinslkátt og bak við
tjöldin I það skína að þau teldu
lítið gaign í þvi þótt löndin við
Norðursjó kæmust að samkomiu-
lagi um slíka losun úrgangisefna,
ef það yrði aðeins til þess að
losunin flyttist til annarra haf-
svæða — einkum þar sem þessi
eflni gætu borizt með strauiminuim
til baka inn í Norðursjó.
Því miður stendur ekkert anm
að em almienningsálitið í vegi fyr
ir þeim, siem óska að losa úr-
gang í hafið. Samkvæmt athug-
un á mengun í Norðuarsjó, sem
ICES, alþjóðlega 'hafrannsókna-
ráðið, gerði 1968, var eftirfar-
andi efnum varpað í hafið: firá
t
Hjartkær eiginmaður minn,
Halldór Ingimarsson,
skipstjórf, Breiðagerði 2,
lézt af siysförum aðfar£inótt
17. sept.
Helga Jóakimsdóttir.
t
Innilegar þakkir fyrir auð-
sýnda samúð við andlát og
jarðarför móður okkar,
tengdamóður, ömmu og lang-
ömmu,
Kristínar Ásgeirsdóttur,
fyrrverandi húsfreyju,
Kirkjuskógl.
Börn, tengdabörn, barna-
börn og barnabarnabörn.
Hollandi 3600 tonmum árlega af
brennisteinssýru og 750 þúsumd
tonnum árlega af hremnisteims-
tviildi iflrá Þýzkalamdi 375
tomnum á dag af brennisteins-
sýru, 750 tonmum á dag af j'árm-
súMati, 200 þúsumd tommum á
ári af gipsi, 40 tommum á mám-
uði af Mórvatnseflni og 40—50
tonnum á miánuði af polyetyl.
Og allt ber þess mierki að magn-
ið hafli flarið vaxandi síðan,
1 raunimni er ástandið þannig,
þegar tekin eru með í reikming-
imn öll þau lömd sem nota þetta
svæði til losumar á iðnaðar-
úrgiangi, að ICES og haustráð-
stefna Norðaustur-Atlantshafs-
fiskinefndarinnar munu líklega
fara fram á algert bann við að
slík efni séu látin í Norðursjó.
Þangað til gætu háværar upp
hrópanir almiennings í hvert
skipti sem ákveðið er að
losa úrgang í hafið, orðið til
þess að hvetja Ayrintæfcin til að
treysta á nætumferðir ósviifinna
skipstjóra. Orðrómur er á lofti
um að einhverjir norskir skip-
stjórar hafi snúið sér frá fisk-
veiðum til að fást við losun á
úrgangistunnum, þar sem það
gefi rneira i aðra hönd. Einn mað
ur komst nýlega í blöðin, er
hann gróbbaði atf tekjum sínum
fyrir slílkt. Frá því er skýrt í
Chemical Week (bindi 109, síðu
24), að belgíska skipafélagið
Ahlers hafi sett á stofln úrgangs
losunarfyrirtæiki og sé að láta
breyta tveggja detaka skipi svo
að það geti fluitt um það bil
100.000 tonn á ári af títandiox-
iðúrgangi frá verksmiðju þý2ka
efnafyrirtækisins Bayers í Ant-
werpen til losunar á hatfli úti.
Brezka flyrirteekið John Hud-
son á nú þegar nýtt skip, The
Hudson Stream, sem getur flutt
375 þúsund tonn á ári af iðnað-
arúrgangi og losað í Norðursjó.
Vegma vaxamdi þarfar, eru
stór viðskipti talin í því að losa
úrgang í imymdaða botmlausa
pytti haiflsins. Það virðist freist-
andi út'gönguleið fyrir fyrir-
tæki, sem ekki hafa efni á að
reikna endurvinnslu eða eyðingu
á efnaúrgamgi sínum með í
framleiðslufcostnaðinum, að losa
hann í haíið, vegna þess hve
það er tiltölulega ódýrt, eínkum
ef ekki er talið nauðsynlegt að
setja efnið í uimibúðir. I Banda-
ríkjumuim hefur slík losun í haf-
ið nærri fimimfaldazt á 20 árum
og á samkvæmt útreikningum
efltir að vaxa um 4,5% á ári, eða
þrisvar sinnuim meira en mann-
Ajöligunin. Pyrir bollenzku flyr-
irtækin var losum slíkra efna í
sjióimn jaflnveli ennþá meira
freistandi vegna nálæegðar frá
Evrópuhöfnum og hve auðveld
ieið er að sijö.
Greinilega er að skapast slíkt
ástand í iðnaðarhéruðunum í
nánd við Norðursjó, að gera
verður samieiginlegt átak til að
hafa stjöm á losun úrgangseflna.
Svo undarlega sem það lætur í
eiyrum, þá er sfikt þegar toomdð
í gang. Akzo, hoilienzka fyrir-
tæfcið sam var svo mjöig 1 sviðs-
ljösinu nýlega, er að reisa verk
smiðju, sem mun innan tveggja
ára sjá fyrir úrganghnum sem nú
er losaður í sjöinm. Þjóðverjar
hafa af sjáifsdáðum komið á eft-
irliti með losun úrgangsafna. Og
mú þegar hafa þjóðir, sem áhuga
hafa á málinu, átt einn fund til
að ræða vandamál mengunarinn
ar í Norðursjó og annar fund-
ur á að verða í OsJo í haust. Á
fumdi um mengun haflsins til
umdirbúnings Umhverfisvermdar
ráðsteflnu SÞ á árinu 1972, létu
Evrópuþjóðirnar í ijós áhyggjur
vagna mengunar bæði í Norður-
sjö og á öðru hæt'tusvæði, í Mið-
jarðarhafi (sjá New Scientist,
51. bindi, síðu 144).
Spurningin er bara, hvenær
þessar áhygigj.ur leiða til fram-
kvæmda. 1 upphafi Stellu Maris
málsins, virtist hollenzka stjórm
in ófær um að hindíra skip, sem
si'gla umdiir hennar flána, í að
losa eiturúrgamg í hafið —
eða kærði sig ekki um að gera
það. Samt sem áður benda skýrsl
ur flrá því 1969 til áÆorma um
hollenzka lagasetningu varð-
andi eftirlit með losun úrgangs-
efna úr hoilenzkium skipum ut-
an við landhielgi HoBilamds og
jafnvel úr skipum annarra
þjóða, ef fiutningur úrgangsefn
anma fler um Holland.
Ekíki virðist neinn skortur á
flögrum flyrirheitum til stuðnings
hugmiyndinni um að tooma í veg
flyrir losun eiturefna i hafið, en
margt er ógert í þeim efn-
um. Sýnilaga er nægilegt svig-
rúm flyrir samninga miMl
Evrópulanda um að hindra
mengun hafisins eða að minmsta
toosti um að hafa eftirlit mieð los
un. í Ijösi nýaflstaðinna atburða
er greinilegt, að slltot sam-
komulag verður að ná tíl aðliggj
amdi hafsvæða, þegar um úr
gang frá Evrópuliöndum er að
ræða og þegar hann er flluittur
með evrópskum skipum. Annars
gæti það ásíand skapazt, aðbann
að væri að losa í NorðursjÖ,
en menig.unarvaldamir (þar á
meðal klórkolvatnsefnið) bærist
þangað samt með straumum úr
Atlantshafi frá svæðunum á
rúmisjö, þar sem leyít yrði að
losa.
Úttekt á stöðu iðn-
greina gerð sl. vor
— nidurstöður liggja fyrir
innan skamms
í SETNINGARRÆÐU Vigfúsar
Sigurðssonar á 33. Iðnþingi Is-
lendinga rakti hann nokkuð þær
athuganir, sem gerðar hafa verið
á síðustu árum á stöðu ýmissa
iðngreina í landinu, svo sem hús-
gagna- og trjávöruiðnaðar, málm
iðnaðar og skipaiðnaðar.
Athuganir á tveimur fyrst
töldu greinunum voru kostaðar
af Iðnþróunarsjóði og fram-
kvæmdar af sérfræðingum frá
Noregi og Svíþjóð.
Áður en athugunin hófst var
efnt til kynnisferðar húsgagna-
framleiðenda til Noregs og heim-
sóttu þeir ýmsar verksmiðjttr og
þj ónustustofnanir húsgagnaiðn-
aðarins á Sunnmæri í Vestur-
Noregi í maímánuði sl. Farar-
stjóri í þeirri ferð var Sigurður
Auðunsson hagræðingarráðunaut
ur, sem aðstoðaði síðar við athug
unina. Per Selrod og aðstoðar-
maður hans komu hingað til
lands í byrjun júní og voru hér
fram í júlímánuð. Heimsóttu
þeir fjölmörg fyrirtæki í iðn-
greininni og ýmsar stofnanir.
Skýrsla um þessa athugun bairst
fyrir skömmu og er nú til athug-
unar hjá Iðnþróunarsjóði.
Athugunina á málmiðnaðinum
framkvæmdu sænskur verkfræð
ingur, Jarl Holmgren, og hag-
fræðingur, Sten Hemmingsson,
flrá Mekanforbundet í Svíþjóð.
Þeim til aðstoðar var Guðjón
Tómasson hagræðingarráðunaut-
ur hjá Meistarafélagi jámiðnaðar
manna. Komu þeir hingað til
lands í lok maímánaðar og vo-tu
hér allan júnímánuð. Heimsóttu
þeir ýmis fyrirtækí og -ræddu við
fulltrúa ýmissa samtaka og stofn
ana, sem málmiðnaðurinn hefur
samskipti við. Svíarnir munu
skila skýrslu um athuganir sínar
nú í þessum mánuði.
Schannongs minnisvarOar
Biðjið um ókeypls verðskré.
0 Farimagsgado 42
Köbertbavn ö