Morgunblaðið - 05.06.1976, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 5. JUNI 1976
25
efnum, enda gerist þess ekki þörf,
vil ég minna á þá stefnumörkun,
sem forystumenn Sjálfstæðis-
flokksins eiga öðrum fremur heið-
urinn af, og upp var tekin fyrir 30
árum, þegar landgrunnslögin
voru sett. í því sambandi vil ég
aðeins nefna okkar mætu látnu
forystumenn, Ölaf Thors og
Bjarna Benediktsson. Ákvörðun
ríkisstjórnarinnar um að beita sér
fyrir útfærslu i 200 mílur var
tekin og framkvæmd á réttum
tíma. Skýrsla fiskifræðinga
renndi stoðum undir nauðsyn
hennar og enginn vafi er á því, að
útfærslan hefur þegar, með því
samkomulagi sem tekizt hefur og
þeirri baráttu, sem háð hefur ver-
ið, haft stórkostlega þýðingu varð-
andi verndun fiskstofna við land-
ið.
Þá er rétt að við undirstrikum,
að þetta samkomulag sem við
fögnum r.ú í dag, hefði ekki verið
unnt að gera með svo hagstæðu
efni, sem raun ber vitni, ef
frammistaða landhelgisgæzlunn-
ar og starfsmanna hennar hefði
ekki verið með þeim ágætum, sem
við öll þekkjum. Vegna þeirrar
frammistöðu höfum við ekki
þurft að taka við neinum
nauðungarsamningum. Vegna
þeirrar frammistöðu höfum við
unnið þann sigur fyrir málstað
Islands, sem raun ber vitni.
inu, ef önnur ríki skipuðu okkur
þar fyrir verkum. Lýðræðið gerir
ráð fyrir því, að við menn sé rætt
með rökum, á friðsamlegan hátt
en ekki með fyrirskipunum. Þetta
er þáttur Atlantshafsbanda-
lagsins og þátttökuríkja þess
gagnvart Bretum. Þessi þáttur
hefur vafalaust ráðið miklu um
stefnubreytingu Breta.
Því ber að fagna, að við fórum
ekki að ráðum ýmissa stjórnar-
andstæðinga, sem kröfðust þess,
að við einangruðum okkur, að við
fórnuðum öryggi okkar og vörn-
um fyrir fiskveiðihagsmuni
okkar, eins og þeir vildu. Slíkar
kröfur hafa valdið kvíða vegna
þess að öryggi og varnir okkar
tryggja sjálfsákvörðunarrétt
okkar, tryggja sjálfstæði okkar.
Sjálfsákvörðunarrétturinn er for-
senda þess, að við höfum getað
hafið og haldið áfram sókn okkar
í landhelgismálinu, forsenda
þess, að við höfum einhliða getað
fært út fiskveiðilögsögu okkar án
þess að spyrja um annað en hags-
muni Islands.
Við Sjálfstæðismenn höfum
sagt: I fiskveiðideilunni þarf ekki
og á ekki að velja á milli öryggis
og varnarhagsmuna annars vegar
og fiskveiðihagsmuna hins vegar.
Við þurfum á hvorutveggja þessu
að halda og hvorutveggja verður
að tryggja. Þetta samkomulag og
framganga okkar öll í landhelgis-
Hallgrímssonar, forsætisráðherra
élaganna í Reykjavík
okkar á Hafréttarráðstefnunni.
Við sláum vopnin úr höndum and-
stæðinga okkar, sem vilja
smeygja gerðardómsákvæði inn í
Hafréttarsáttmálann þ.e.a.s. ef
ágreiningur er um fiskveiði-
réttindi, þá skuli gerðardómur
skera úr um hann. Þetta vopn
höfum við slegið úr höndum and-
stæðinga okkar, með því að það
liggur fyrir, að Island, sem var
brautryðjandi útfærslu í 200 míl-
ur við norðanvert Atlantshaf, hef-
ur staðið þannig að framkvæmd
útfærslunnar, að samkomulag
hefur verið gert við allar þjóðir,
sem gert hafa kröfur um fisk-
veiðar f 200 mílunum, og aðrar
þjóðir virða þær 200 mílur.
Ég vil lika láta það koma fram,
að það styrkir mjög stöðu
Islendinga í alþjóðaviðskiptum og
alþjóðasamskiptum, að hafa kom-
ið friði á um útfærsluna i 200
mílur, áður en Hafrétjarráðstefn-
unni lýkur. Það skapar okkur að
ýmsu og flestu leyti sterkari
samningsstöðu við aðrar þjóðir,
því að við þurfum auðvitað að
semja við aðrar þjóðir um marg-
víslega hluti, það liggur í
hlutarins eðli. Samskipti þjóða
hljóta að vera svipuð og milli
einstaklinga innan hvers lands,
sem eiga margvísleg skipti sín á
milli með samningum og vinsam-
legum hætti.
Frammistaða
Landhelgisgæzlu
Það er rétt á þessum merku og
mikilvægu tímamótu, að við bein-
um aðeins huganum að því, eins
og sjávarútvegsráðherra reyndar
gerði hverju og hverjum það er að
þakka, hvað áunnist hefur. Og án
þess, að ég vilji endurtaka of mik-
ið af því, sem hann rakti í þeim
Við hljótum einnig að þakka
þróun hafréttarmála almennt
þann sigur, er við fögnum. Sú
þróun hefur mótast á all löngu
timabili. Margar þjóðir og margir
einstaklingar eiga þátt í henni, en
við getum þvi fremur glaðst yfir
þróuninni, að við höfum sjálfir.
Islendingar átt þátt f að flýta
henni með aðgerðum okkar á
alþjóðavettvangi.
Og þá vil ég einnig þakka þátt-
töku okkar og málsmeðferð fyrir
öryggisráði Sameinuðu þjóðanna,
í Norðurlandaráði og ekki sizt
innan Atlantshafsbandalagsins
þann árangur, sem við höfum náð.
Það má e.t.v. segja, að kæru okkar
fyrir öryggisráðinu hafi ekki i
sjálfu sér borið áþreifanlegan
árangur, en þær hafa vakið
athygli á málstað okkar og verið
lóð á vogarskálina málstað okkar
til hagsbóta. Samþykkt Norður-
landaráðs hafði heldur ekki
úrslitaþýðingu eðli málsins sam-
kvæmt vegna starfssviðs Norður-
landaráðs, en engum vafa er
bundið, að ályktun þess vakti
athygli og gerði okkur stórkost-
legt gagn.
Þáttur Atlants-
hafsbandalagsins
Ég nefndi Atlantshafsbandalag-
ið, og það er ástæða til að fara
örfáum orðum um þátt þess i
þessari deilu. Við höfum stundum
verið óþolinmóð og ætlast til þess,
að bandalagið taki afdrifaríkari
ákvarðanir á þessu sviði, en
kunngerðar hafa verið: Á sama
tima höfum við ekki áttað okkur á
því sem skyldi, að lýðræðið er
stundum seinvirkt. Við vildu/n
ekki vera í Atlantshafsbandalag-
málinu hefur verið þannig, að i
dag njótum við í senn öryggis og
varnir, sjálfstæðis og sjálfs-
ákvörðunarréttar og verndum
fiskveiðihagsmuni okkar. Ég skal
ekki tíunda þátt einstakra þátt-
tökurikja Atlantshafsbanda-
lagsins, en vil þó itreka það, að
Norðmenn hafa staðið við hlið
okkar sem ráðunautar, vinir og
velgjörðarmenn, eins og raunar
flest önnur þátttökuriki í Atlants-
hafsbandalaginu, þótt samband
við þau hafi verið mismunandi
mikið.
Og einkum og sér í lagi hafa
þessi tengsl verið við Norðmenn
og Bandaríkjamenn, Þjóðverja og
nú að vissu marki siðustu mánuð-
ina Frakka.
En Norðmenn hafa hrein-
skilningslega sagt: Auðvitað
stöndum við með ykkur, vegna
þess að við erum vinir ykkar og
frændur, en við leynum ykkur þvi
ekki heldur, að við gerum þetta i
eiginhagsmunaskyni. Við berj-
umst fyrir sameiginlegu takmarki
í fiskveiðilögsögumálum og við
höfum sameiginlegra hagsmuna
að gæta i varnar- og öryggismál-
um. Og það skulum við hafa hug-
fast, Islendingar, að í samskiptum
við aðrar þjóðir, tryggir engin ein
þjóð hagsmuni sina án þess að
hafa i huga sameiginlega hags-
muni með örðum.
Gott samstarf
Nú þegar sótt er að ríkisstjórn-
inni og stuðningsflokkum hennar
vegna þessa samkomulags, þá er
gott til þess að vita, að samstarfið
milli stjórnarflokkanna í þessu
máli hefur verið gott og þing-
menn þeirra standa fast að baki
rikisstjórninni. Ég hygg þess
vegna, að það líði ekki á löngu og
sé raunar þegar komið í ljós, að
andstaða stjórnarandstæðinga
muni koðna niður og verða að
engu. Reynslan mun og sýna, að
vel var ráðið, þegar gengið var frá
því samkomulagi, sem nú er stað-
reynd.
Það er talað um stjórnarskrár-
brot og vitnað í ákveðna grein
stjórnarskrárinnar þar að lútandi,
sem segir, að eigi megi gera
samninga við önnur ríki, er hafi í
för með sér afsal eða kvaðir á
landi eða landhelgi, nema sam-
þykkt Alþingis komi til. Við skul-
um láta það liggja milli hluta,
hvort þetta er samningur um land
eða landhelgi, þvi að greina má á
milli landhelgi, sem er 4 mílur
núna og við stefnum að, að verði
12 mílur að lokinni Hafréttarráð-
stefnunni, og fiskveiðilögsögu,
sem við höfum fært út í 200 milur.
Við skulum líka sleppa þvi, hvort
hér sé um afsal eða kvaðir að
ræða. Miklu fremur felur þessi
samningur í sér aukin réttindi
en kvaðir. Látum þetta liggja á
milli hluta. Það er enginn
ágreiningur um það, að
samningurinn verður lagður fyrir
Alþingi, og það er rétt og sjálfsagt
að gera það stjórnskipulega.
Ágreiningurinn er eingöngu um
það, hvenær það skuli gert, og það
mál verður skoðað nánar. En það
er til dæmis um veikan málstað
stjórnarandstæðinga, að í raun og
veru er þetta eina ástæðan, þessi
formlega ástæða, sem þeir nú
bera fyrir sig i umræðum manna
á meðal.
Mikilvægur ár-
angur í tveimur
málaflokkum
Ég hef talað hér eins og aðrir
um sigur I landhelgismálinu, en
ég vonast til þess, að menn hafi
ekki skilið mig svo, að ég ræddi
um sigur yfir Bretum. Því að ég
álit, að það sé rétt, sem Anthony
Crosland, utanrikisráðherra
Breta, sagði: Hér er um sigur
skynseminnar að ræða. Ég held,
að þetta verði ekki eingöngu sigur
Breta i þeim skilningi, sem ég hef
áður skýrt, að þeir hafi sigrast á
sjálfum sér og gömlum og úrelt-
um fordómum. Heldur og sigur
Breta í þeim skilningi, að þegar
til lengdar lætur, mun útfærsla
þeirra sjálfra i 200 milur verða
þeim langtum ábatameiri heldur
en áframhaldandi rányrkja þeirra
á íslandsmiðum.
En það er svo með sigur, að
hann vinnst sjaldan í eitt skipti
fyrir öll. Verkefni okkar núna er
að vernda ávexti sigursins,
vernda og nýta sigurinn sjálfan.
Það er enginn vafi á því, að þetta
samkomulag, sem gert hefur ver-
ið styrkir ísland út á við og Is-
lendinga inn á við. Það styrkir
okkur ekki eingöngu í skynsam-
legri hagnýtingu fiskstofnana við
landið, þeirrar auðlindar, sem líf
Islendinga hefur löngum byggst
á. Það mun styrkja okkur i barátt-
unni við önnur vandamál, sem við
er að glíma.
Ég gat þess í upphafi, að við
Sjálfstæðismenn hefðum sett okk-
ur þrjú markmið i siðustu
kosningarbaráttu, að tryggja
öryggi og varnir landsins, færa
fiskveiðilögsöguna út í 200 mílur
og treysta efnahag landsins.
Mikilvægur árangur hefur náðzt í
tveimur fyrstnefndu mála-
flokkunum, og það mun styrkja
okkur i þvi mikla verki, sem nú
verður að snúa sér að af öllu afli,
að tryggja efnahag landsins.
Við skulum ganga með sigur af
hólmi í þeirri baráttu sem hinum
fyrri.
Ný mynd um
ísl. hestinn
á skjánum
FÁKAR nefnist 54 minútna löng
mvnd, sem íslenzka sjónvarpið
hefur látið gera um íslenzka hest-
inn. Myndin verður frumsýnd á
hvitasunnudag að loknum frétt-
um, klukkan 20.20. Unnið hefur
verið að gerð myndarinnar frá
árinu 1970 og hefur Þrándur
Thoroddsen stýrt töku hennar að
mestu leyti en í fyrstu var unnið
að gerð myndarinnar undir stjórn
Magnúsar Bjarnfreðssonar. I
myndini Fákum er leitazt við að
sýna notkun íslenzka hestsins í
dag ásamt fvafi af gömlum
heimildum um notkun hestsins.
Mynd þessi er tekin í litum og
hefur Sjónvarpið látið gera sér-
staka stytta útgáfu fyrir erlendan
markað, og verður hún m.a. sýnd
á alþjóðlegri sjónvarpsmynda-
sýningu i Stokkhólmi í sumar.
Unglingasveit
TR teflir við
Austfirðinga
UM HVlTASUNNUNA, 5.-7.
júní, fer 18 manna unglingasveit
frá Taflfélagi Reykjavíkur austur
til Egilsstaða til keppni við Skák-
samband Austurlands.
Unglingasveitin hefur verið
valin og verða í henni meðal ann-
arra 5 landsliðsmenn, þar á með-
al Helgi Ólafsson, skákmeistari
Reykjavikur, Margeir Pétursson
og Ómar Jónsson og fleiri. Mun
sveitin tefla fjöltefli á ýmsum
stöðum austanlands, m.a. á Egils-
stöðum, Neskaupstað, Eskifirði og
Reyðarfirði. Fjölteflin munu fara
fram 6. júni.
Hraðskákkeppni milli Skáksam-
bands Austurlands og T.R. fer
fram á Egilsstöðum 5. júní, en
aðalkeppnin verður síðan á Reyð-
arfirði mánudaginn 7. júní.
íhugar að senda
mann til Spánar
FÍKNIEFNADÓMSTÓLLINN
hefur nú til athugunar að senda
einhvern starfsmanna sinna til
Spánar til að verða viðstaddan
yfirheyrslur yfir ungmennunum
tveimur, sem sitja þar f fangelsi
vegna fikniefnasmygls.
Eins og kom fram I fréttum, átti
að smygla hassinu til íslands og
er því Fíkniefnadómstóllinn
einnig með málið til meðferðar.
Ásgeir Friðjónsson fikniefna-
dómari sagði Mbl. i gær, að
ákvörðun yrði tekin um það á
næstunni hvort maður yrði
sendur utan.
Guðmundur
í 3. sæti
Havana 4. júní.
Reuter.
GUÐMUNDUR Sigurjónsson er
nú i 3. sæti á Capablancaskákmót-
inu á Kúbu eftir 13 umferðir með
7V4 vinning. Jafnir og efstir eru
Sovétmennirnir Gulko og
Razuvaev með 8 vinninga.
Beliavski frá Sovétríkjunum og
Peev frá Búlgariu eru með 7 vinn-
inga og Ulf Anderson frá Sviþjóð
með 6V4 vinning. I fréttaske.vtinu
kom ekki fram við hvern Guð-
mundur tefldi i 13. umferð né
hverjir aðrir tefldu saman.