Morgunblaðið - 10.07.1976, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 10. JULÍ 1976
Vilhjálmur A rna-
son — Minning
Fæddur 27. maí 1896. að aldrei vanhagaði um nokkurn
Iláinn 4. júlí 1976. hlut, sem vit var i að hafa til
„Ég valdi sjómennskuna að æfi- staðar, og svo forbillvildi hann
starfi — það var mín gæfa," sagði
Vilhjálmur Arnason í viðtali við
Morgunblaðið 27. mai 1966 þá
sjötugur, síðan eru liðlega 10 ár
og þó árin séu þetta mörg, hugsa
ég að allir sem til hans þekktu
hafi lesið hans ummæli og muni
að miklu leyti. Hann gerði þess-
um hluta æfiferils síns svo góð og
glögg skil að það er ekki á færi
minu að telja upp störfin, við-
fangsefnin, eða rekja hans ættar-
bönd betur en í þessu viðtali kem-
ur fram.
Það er lika af nógu að taka
þegar minnst er svo mæts og
merks manns sem Vilhjálmur var.
Ég var svo lánsamur að forlögin
leiddu mig til starfa undir hans
stjórn, þegar ég gerðist starfsmað-
ur hjá fiskveiðihlutafélaginu
Venus árið 1959. Síðan og fram á
hans síðasta dag, fann ég að þar
átti ég hollvin, sem vildi mér og
mínum allt gott gera. Já, þeir eru
ábyggilega margir sem geta tekið
undir með mér. Hans drenglund
var siík, að öllum vildi hann götu
greiða.
Oft koma upp f hug minn og
eiga örugglega eftir að koma, við-
tölin og samræðurnar við Vil-
hjálm, hans heilsteyptu skoðanir
á þjóðmálum, trúmálum og tilver-
unni. F’ann ég kannski aldrei bet-
ur en þá sannieik orðskviðarins
sem segir:„í hörðustu skelinni
vex fgursta perlan.“ Þógviti að
mörgum sem ekki þekktu mikið
til hans fyndist hann harður eða
hrjúfur, sló hið innra hjarta, sem
ekki þoldi að nokkur maður væri
órétti beittur. Kom það svo glöggt
fram nú seinustu árin eftir að
skelin fór að fúna og kraftarnir að
þverra, að klökkur varð hann
þegar honum fannst réttu máli
hallað eða einhver órétti beittur.
Sá þáttur í lífi og starfi Vil-
hjálms, sem ég þekkti best, var
framkvæmdastjórn hans hjá fisk-
veiðihlutafélaginu Venus i
Hafnarfirði. Þar nutu sin í ríkum
mæli hæfileikar og kunnugleiki
hans á öllu sem fiskverkun og
útgerð varðaði. Hann gaf sér líka
tima til að hugsa um sitt starf,
annað gat beðið síns tíma. Ég held
að ef ég ætti að velja honum
einkunnarorð um framkvæmda-
stjórastarfið yrðu þau. „í upphafi
skal endirinn skoða." Svo gjör-
hugull var hann um alla hluti sem
verkunina og útgerðina varðaði
t
HREFNA BÖÐVARSDÓTTIR.
frá Laugardalshólum,
lézt í Sjúkrahúsi Selfoss,
8 þ m
/
Fyrir hönd vandamanna.
Börnin.
vera að mörgumvar hægt að lið-
sinna um ýmsa hluti sem þá van-
hagaðium. Þetta kunnu líka marg-
ir að meta og sögðu: Það er ekki
ónýtt að geta leitað á náðir slíkra
manna.
Þetta var kannski hans lifs-
nautn að geta orðið öðrum til
hjálpar hvort heldur var i stóru
eða smáu. Líka vissi ég að svo
mikið orð fór af orðheldni Vil-
hjálms að það sögðu allir sem til
hans leituðu að betri væru velyrði
hans en skjalfestir samningar
margra annarra.
Þó að Vilhjálmur hefði ákveðn-
ar skoðanir á hlutunum, var hann
ávallt reiðubúinn til að hlusta á
hugmyndir annarra, viðurkenndi
að það væru oft margar leiðir að
sama marki og væru rökin nógu
sterk til að benda á aðra leið en
hann hafði hugsað sér, réð skyn-
semin að sú leið skyldi farin sem
til mestrar hagsældar yrði.
Nú seinustu árin þegar kraft-
arnir þurru, dró Vilhjálmur sig að
mestu í hlé frá dagsins önn, helg-
aði heimilinu allt sitt líf, naut
ástríkis og umhyggju góðrar
eiginkonu, barna og barna-barna,
gat nú notið unaðssemdana heima
við sem fyrr á árum voru ekki allt
of margar sakir sjómannsstarf-
anna.
Alla tíð mun Vilhjálmur bók-
elskur hafa veríð, líka lesið mikið
sér til skemmtunar og fróðleiks
enda um margt fjölfróður.
Ég hef í þessum fáu orðum
reynt að endursegja sem minnst
af þvi, sem áður hefur á prent
komið um líf og störf Vilhjálms
Árnasonar fyrrum skipstjóra og
framkvæmdastjóra. Ljóst er mér
að þessi mín fáu minningarorð,
eru sem dropi í hafi alls þess góða
sem hægt væri að segja um jafn
merkan mann og með honum r
genginn. Veit það líka að fleiri
finna sig knúða til þakkarorða, en
þakklæti er mér efst i huga fyrir
alla góðvildina sem ég og fjöl-
skylda mín nutum hjá honum og
hans fjölskyldu.
Bið ég góðan guð að styðja og
styrkja Guðríði Sigurðardóttur,
hans góðu og hjartfólgnu eigin-
konu, í þeim harmi sem aðskilnað-
urinn við góðan eiginmann er, svo
og börnin, barnabörnin og barna-
barna-barnið sem nutu ástríkís
t
SÆMUNDUR HELGASON
Bókhlöðustíg 7,
andaðist í Landspítalanum 8
þ.m
F h fjarstaddra barna,
Gunnar Magnússon.
Sonur minn
EGILL ÞORSTEINSSON
tollvörður
er látinn
Fyrir mina hönd og systkina hins látna
Steinunn Guðbrandsdóttir.
hans í svo rikum mæli. Þeirra
missir er vissulega mikill.
Verum staðföst í trúnni og
minnug orða Krists, sem sagði:
„Ég lifi og þér munuð lifa.“
Magnús Þórðarson.
I dag er Vilhjálmur Árnason
kvaddur hinstu kveðju. Með hon-
um er genginn einn merkasti
skipstjóri, sem stýrt hefur togara
fyrr og siðar.
Hér er ekki ætlunin að rekja
æfiferil Vilhjálms, það munu aðr-
ir hæfari gera. Ég vil aðeins sem
einn af fyrrverandi skipverjum
hans, á nær 30 ára skipstjóra
ferli, minnast hans nokkrum orð-
um.
Ég var svo lánsamur að fá skips-
rúm hjá Vilhjálmi á Venusi
sextán ára gamall, og var hjá hon-
um næstu fimm árin. Það var ekki
langur timi miðað við aðra skip-
verja hans, því þeir sem voru
komnir til hans á annað borð voru
yfirleitt lengi og sumir öll þrjátiu
árin. En þótt ég hætti á Venusi
héldust kynni og vináttu hans og
leiðsagnar naut ég alla tið, fyrir
það fæ ég aldrei fullþakkað.
Þegar Vilhjálmur varð áttræð-
ur 27. maí síðastl. komum við til
hans nokkrir gamlir skipverjar
ásamt nánustu kunningjum.
Þrátt fyrir vanheilsuna var
hann kátur og skemmti sér vel við
að rifja upp gamla og góða daga.
Vilhjálmur er mér minnistæð-
astur allra manna, sem ég hef
verið með, fyrir mér er hann
ímynd hins fullkomna skipstjóra
og heiðursmanns. Vilhjálmur var
einstaklega sjálfstæður bæði i
orðum og athöfnum, og skeytti lítt
um hvað aðrir sögðu eða gerðu.
Oft fiskaði hann „einskipa" og því
kunni hann ábyggilega bezt. í
tregfiski stoppaði hann stutt á
hverjum stað, síðan var stímað.
Á stuttum stímum „fleygði"
hann sér gjarnan í koju loft-
skeytamannsins, og söng, oftast
sálma. Alltaf hélt Vilhjálmur
sinni ró og öryggi á hverju sem
gekk.
Venus var „blautur" og oft skol-
aði múkka inn fyrir, þá gall við:
„Bjargið þið fuglinum". Það varð
að ganga fyrir öllu, og gerast með
nærgætni, með því fylgdist Vil-
hjálmur rækilega.
Vilhjálmur var mikill aflamað-
ur, alla tíð, eina vertíðina sem
hann var með b/v Gylli fór hann
sex saltfisktúra í apríl-mánuði.
1944 fór Venus 17 söluferðir til
Englands, alltaf fullt skip, um
4000 kitt, eða 240 tonn, af hausuð-
um og slægðum fiski, og þannig
mætti lengi telja.
Engum manni hef ég verið með
eins vandlátum um meðferð afl-
ans, og væri útaf brugðið gat
hann orðið æði hvass.
Vilhjálmur var veðurglöggur
með afbrigðum og hafði um það
sem fleira, skilningarvit umfram
það sem almennt gerist.
Sumum þótti Vilhjálmur kröfu-
harður, og svo kann að hafa verið
á stundum, en fyrst og fremst
gerði hann kröfur til sjálfs sin.
Oft var betur gert við menn en
samningar sögðu til um og alveg
sérstaklega ef veikindi eða slys
Guðbjörg Jóns-
dóttir—Minning
F. 27.2.1887.
D. 30.6. 1976.
Laugardaginn 10. þ.m. verður
jarðsungin frá Búrfellskirkju í
Grimsnesi Guðbjörg Jónsdóttir.
Hún lést 30. f.m. á heimili dóttur
sinnar og tengdasonar í Kópavogi,
en á því heimili hafði hún átt
samastað síðustu tvo áratugi.
Guðbjörg heitin var fædd á
Hólmum í Landeyjum og ólst þar
upp hjá foreldrum sínum, Jóni
Bergssyni og Hallberu Jónsdótt-
ur, sem þar bjuggu. Var Guðbjörg
næst-yngst ellefu alsystkina og
einn hálfbróður átti hún. Ferm-
ingarár sitt fluttist Guðbjörg með
foreldrum sínum að Skálholti í
Biskupstungum, og þar átti hún
heima til ársins 1914, er hún gift-
ist Eiríki Ásmundssyni frá Neðra-
Apavatni, en Guðbjörg var þ.á
rjómabústýra þar. Þau Eiríkur og
Guðbjörg bjuggu síðan lengst af
sinum búskap á Stokkseyri. Varð
þeim sex barna auðið og eru fjög-
ur þeirra á lífi. Fyrir um tuttugu
árum brugðu þau búi og fór Eirík-
ur þá til Ásmundar sonar síns og
Sigriðar konu hans að Ásgarði í
Grímsnesi, þar sem hann átti síð-
an heimili þar til er hann lést árið
1972. En Guðbjörg fór til dóttur
sinnar og tengdasonar og átti sitt
heimili hjá þeim og börnum
þeirra, fyrst í Reykjavík, siðar í
Kópavogi, þar til yfir lauk. Barna-
börn þeirra Eiriks og Guðbjargar
eru 28, og barnabarnabörnin fylla
því nær tuginn.
Þannig er i mjög stórum drátt-
um æviferill Guðbjargar heitinn-
ar. En inn í þá sögu langar mig að
bæta fáeinum orðum sem vikja að
persónulegri viðkynningu minni
við Guðbjörgu, eða ,,ömmu“, eins
t
Þökkum af heilum hug samúð og vinarhug sem okkur hefur verið
sýndur við andlát og útför,
JÓHANNESAR ÓLAFSSONAR, fyrrv. skrifstofustjóra,
Þrúðvangi, Seltjarnarnesi.
Steinunn Finnbogadóttir,
Baldur Jóhannesson, Elfnborg Kristjánsdóttir,
Gerður Jóhannesdóttir. Flemming Thorberg,
Bragi Jóhannesson, Elfsabet Erla Gisladóttir,
og barnaborn
+ Þökkum af alhug öllum er auðsýndu okkur samúð við andlát og +
jarðarför Þökkum innilega sýnda samúð vegna fráfalls
SIGURJÓNS RUNÓLFSSONAR BJÖRNS M. BJORNSSONAR,
frá Dyrhólahjáleigu í Mýrdal. bókbindara
Þorsteinn Sigurjónsson,
Guðrún Sigurjónsdóttir, Aðstandendur
Halldóra Sigurjónsdóttir.
komu til. I þvi sem öðru voru þeir
samhentir félagarnir Vilhjálmur
og Loftur Bjarnason.
Margir túrar voru gerðir við
Austurlandið, þá fóru þeir sem
ekki sigldu, heim í bil, það voru
hreinar lúxusferðir og i þeim
naut Vilhjálmur sín vel, hvar sem
komið var krafðist hann alls þess
bezta, sem til var, fyrir sína
menn, og þannig veitti hann sjálf-
ur ef hann var heimsóttur á sitt
hlýlega heimili.
Vilhjálmur var ekki aðeins frá-
bær skipstjóri, hann var umfram
allt stórbrotinn höfðingi i orðsins
fyllstu merkingu. Hann rétti viða
hjálparhönd og var ávallt stórtæk-
ur, en um slíkt vildi hann engin
orð.
Nú þegar Vilhjálmur kveður,
vil ég votta honum virðingu og
þökk, og allri fjölskyldu hans
innilega samúð.
Ólafur Björnsson
Vilhjálmur Árnason var fædd-
ur að Stokkseyrarseli við Stokks-
eyri þann 27. mai 1896. Foreldrar
hans voru Árni Vilhjálmsson
bóndi og sjómaður á Stokkseyri
og kona hans Sigríður Þorkels-
dóttir.
Vilhjálmur missti móður sína 8
ára og föður sinn af slysförum á
sjó 14 ára. Hann ólst upp hjá
Lénharði Sæmundssyni, söðla-
smið og útgerðarmanni í Nýja-
Kastala á Stokkseyri til 16 ára
aldurs, en var í sveit á sumrin. I
Nýja-Kastala kynntist Vilhjálmur
sjósókn og því sem henni var
tengt. Hann byrjaði róðra á opn-
um róöraskipum 14 ára gamall og
á skútu var hann fyrst 15 ára
gamall. Stundaði hann síðan
róðra á skútum þar til hann fór í
Stýrimannaskólann. Lauk hann
þaðan farmannaprófi 1919, 23 ára
að aldri.
Er Vilhjálmur hafði lokið prófi
frá Stýrimannaskólanum réðst
hann fyrst á togara. Hann segir
svo frá fyrstu kynnum sínum af
og við kölluðum hana oftast okkar
á milli. Mér verður þá fyrst fyrir
að rifja upp ótaldar stundir, er ég
sat inni hjá henni og spjallaði við
hana um liðna tíma. Við ferðuð-
umst þá stundum í huganum aust-
ur í Landeyjarnar, og hún lýsti
fyrir mér, ókunnugum, staðhátt-
um þar af slíkri innlifun, að auð-
heyrt var, hver bernskuheimilið í
Hólmum var henni kært. Þá er
mér og minnisstætt, þegar hún
var að segja mér frá dvöl sinni á
Hvitárvallaskóla og kaupstaðar-
ferðum þaðan niður í Borgarnes.
Frásögn hennar’var svo lifandi,
og hún hafði sjálf svo mikla
ánægju af að rifja upp þessa
löngu liðnu tíma. Og í gegnum
þessar frásagnir hennar og fjöl-
margar aðrar, fannst mér ég sjá
fyrir mér greinda alþýðustúlku,
sem lærði snemma að taka hverju
því sem að höndum bar með
æðrulausri þolinmæði, enda hygg
ég að oft hafi reynt á þá eigin-
leika í fari hennar á lífsleiðinni.
Fyrir þessar samræðustundir
vil ég að leiðarlokum flytja inni-
lega þökk.
Böðvar Guðlaugsson.
útfaraskreytingar
btómoual
Groðurhusið v/Sigtun simi 36770