Morgunblaðið - 30.11.1979, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 30. NÓVEMBER 1979
39
Ásgeir og Jón að
semja við íhaldið
um uppbótarsæti
Að sjálfsögðu var kjördæma-
málið eitt helzta mál flokksþings-
ins. Það var þá til meðferðar á
Alþingi. Asgeir og Jón í Stóradal
voru þá að semja við Sjálfstæðis-
flokkinn um uppbótarþingmanna-
kerfið og alla þá vitleysu. Eg var
formaður í þeirri nefnd flokks-
þingsins, sem fjallaði um kjör-
dæmamálið og síðan framsögu-
maður hennar. Asgeir var í þeirri
nefnd og starfaði með henni.
Hann hagaði sér að öllu leyti
klóklegar en Tryggvi, þar sem
hann tók þátt í störfum þingsins
og reyndi með lagni að koma
sínum tillögum fram. Nefndin
flutti þessar megintillögur varð-
andi kjördæmaskipan landsins:
1. Að núverandi landskjör verði
lagt niður.
2. Að haldið verði núverandi
rétti kjördæma til eigin fulltrúa-
vals og tölu þingmanna í kjör-
dæmum utan Reykjavíkur.
3. Að fjölga þingmönnum
Reykjavíkur um 3.
4. Að landskjörnir verði 6 þing-
menn utan Reykjavíkur og vara-
menn þeirra á listum samtímis
almennum kjördæmakosningum,
og hljóti þeir þingflokkar lands-
kjörssætin, er afskiptir verða við
kjördæmakjörið.
5. Að tala þingmanna fari ekki
fram úr 46.
Geysimiklar umræður urðu um
þetta mál. Ásgeir og hans menn
reyndu að koma fram tillögum
þeim, sem þeir voru þá að semja
um við íhaldið, uppbótarþing-
mannakerfinu, eins og síðar var
samþykkt, en komu því alls ekki
fram á flokksþinginu. Þessar til-
lögur voru að lokum samþykktar
svo að segja óbreyttar. Ég er
sannfærður um það, að ef þeir
Tryggvi og Ásgeir hefðu haldið
sæmilega á þessu máli frá kosn-
ingunum 1931, þá hefði verið hægt
að ná samkomulagi um þessar
tillögur. En hik þeirra, linka við
Sjálfstæðismenn og alls konar
vesalmennska olli því, að undan-
haldið varð enn hraðara. Af hálfu
þeirra Tryggva, Ásgeirs og Jóns í
Stóradal var um fullkomin svik á
samþykktum flokksþingsins að
ræða, því að þeir vildu allt til
vinna að tryggja sér Sjálfstæðis-
flokkinn.
Hörð gagnrýni
á ríkisstjórnina
Flokksþingið samþykkti all-
harða gagnrýni á ríkisstjórnina,
þ.e. samstarf Framsóknarmanna
og Sjálfstæðismanna. Eðlilegt var,
að Ásgeir og Þorsteinn ættu erfitt
með að sætta sig við þá afgreiðslu,
en þó var reynt að ganga ekki
lengra en svo, að ekki þyrfti að
valda fullum slitum. Okkar hug-
mynd var sú, að fá samþykkta
ákveðna viljayfirlýsingu um að
leita eftir samstarfi við Alþýðu-
flokkinnn, án þess þó að ganga svo
langt, að flokkurinn klofnaði.
Þetta heppnaðist á flokksþinginu,
þótt allt færi upp í loft skömmu
síðar.
Hart deilt um
skipulag flokksins
Mestum deilum ollu þó skipu-
lagsmál flokksins. Þau voru eitt
helzta mál þessa flokksþings. Áð-
ur höfðu engar fastar reglur gilt
um skipulag flokksins. Nú var
samþykkt lagafrumvarp eitt mik-
ið. Miðstjórn flokksins sett á
laggirnar, þar sem sæti áttu
fulltrúar úr öllum kjördæmum.
Glögg ákvæði sett um hvernig
framboð skyldu ákveðin. Þá voru
og ákvæði um hvernig skyldi að
farið, ef mál væru gerð að flokks-
máli, og væri þá þingmenn skyldir
að fylgja málum, sem formlega
væru gerð að flokksmálum. Loks
voru svo ákvæði um að víkja
mætti mönnum úr flokknum, sem
brytu af sér gegn flokkslögum.
„Handjárnin“
Það voru þessi síðustu ákvæði,
sem ollu mestum deilum. Ásgeirs-
deildin beitti sér af alefli gegn
þeim, og ýmsum eldri þingmönn-
mmm
um var mjög lítið gefið um slíkar
ákvarðanir. Voru þessi ákvæði
nefnd „Handjárnin" og afar mikið
notuð til árása á Framsóknar-
flokkinn næstu ár. í engu var
hvikað frá þessu og voru hand-
járnaákvæðin samþykkt með
miklum meirihluta.
„Nú skulum við
fara Sveinn frændi“
Varð þá æsing mikil, köll og
háreysti. Má segja að legið hafi
við ryskingum. Eg man, að mikill
sláttur var á Jörundi bónda Brynj-
ólfssyni, þegar atkvæðagreiðsl-
unni lauk. Hann stóð upp, hnippti
í Svein í Firði, er sat við hlið hans,
og mælti fullum rómi: „Nú skulum
við fara Sveinn frændi, við höfum
ekkert lengur hér að gera á
þessari handjárnasamkundu."
Strunsuðu þeir síðan út. Hvorugur
þeirra var þó Ásgeirsmegin, en
Jörundur mjög tvíátta eins og
ávallt, er flokksleg vandamál bar
að. Þetta sýnir, hve viðkvæmt
mörgum eldri þingmönnum var að
beygja sig fyrir þeim flokksregl-
um, sem þarna voru settar. Það
var ekki friðvænlegt þetta kvöld
og þessa nótt í herbúðum flokks-
þingsins.
Átök um miðstjórnina
Þá kom að því að kjósa hina
nýju miðstjórn flokksins, en sam-
kvæmt hinum nýsamþykktu lög-
um skyldi kjósa 15 menn í mið-
stjórn úr Reykjavík og grennd —
og svo sér í lagi einn úr hverju
kjördæmi, utan Reykjavíkur, eða
20 menn. Skyldi miðstjórnin þann-
ig skipuð alls 35 mönnum. Það
skýrir allgreinilega hvernig
straumarnir lágu þá innan flokks-
ins, á hvern hátt var stillt upp til
miðstjórnarkjörs á fulltrúunum
15 úr Reykjavík og grennd, og skal
því greint frá því.
Fram kom listi frá Jörundi
Brynjólfssyni, Guðm. Ólafssyni í
Ási, Arnóri Sigurjónssyni skóla-
stjóra, Kristni Guðlaugssyni á
Núpi og Hannesi Jónssyni á
Hvammstanga, þar sem stungið
var upp á þessum mönnum:
1. Ásgeir Ásgeirsson, forsætis-
ráðherra
2. Tryggvi Þórhallsson, banka-
stjóri
3. Kolbeinn Högnason, bóndi,
Kollafirði
4. Þorsteinn Briem, ráðherra
5. Svavar Guðmundsson,
bankaráðsformaður
6. Bjarni Ásgeirsson, alþm.,
Reykjum
7. Sigurjón Guðmundsson,
gjaldkeri
8. Metúsalem Stefánsson, bún-
aðarmálastjóri
9. Jónas Björnsson, bóndi,
Gufunesi
10. Guðjón Guðjónsson, kennari,
Hafnarfirði
11. Páll Zóphóníasson, ráðunaut-
ur
12. Gísli Brynjólfsson, stud.
theol.
13. Pálmi Loftsson, forstjóri
14. Þórður Pálmason, kaupfé-
lagsstjóri, Borgarnesi
15. Dr. Björn Þórðarson, lög-
maður
Við athugun var vitað, að nr.
1-5, 7-9 og nr. 12, eða níu menn,
voru allir ákveðnir í klíku þeirra
Ásgeirs og Tryggva, og Dr. Björn
að sjálfsögðu einnig, vegna
tengsla við Þorstein Briem. Bjarni
Ásgeirsson og Páll Zóphóníasson
voru starfsmenn Búnaðarfélags
íslands, og hefur Tryggvi reiknað
með að þeir yrðu sér eftirlátir.
Sérstaklega var vitað um Pál, að
hann var þá mjög að hugsa um að
ganga til fylgis við hinn væntan-
lega bændaflokk og munaði sama
og engu, hvoru megin hann lenti.
Pálmi Loftsson hefur ævinlega
verið tvíátta í pólitík, reynt að
vera með meiri hlutanum, en nafn
hans þarna gefur til kynna, að
hann hefur þá haldið, að hin nýja
hreyfing yrði sigursæl.
Stríðsyíirlýsing
Enginn af forsvarsmönnum
meiri hluta flokksþingsins var
tekinn á listann. Þetta var því
hrein orrustuyfirlýsing og klofn-
SJÁ NÆSTU SÍÐU
Steingrímur Ni/culásson:
Veitum Sjálfstœðis-
flokki brautargengi
Tilefni þessara tilskrifa minna
er lítil grein sem vinur minn Skúli
Einarsson skrifaði í Morgunblaðið
nú á dögunum. Tilefni þeirrar
greinar er augljóst, þar tekur
hann fram sitt hjartans mál,
baráttumál sitt og sinna félaga,
sjómannanna. Að vísu er Skúli
matsveinn eins og ég svo að
kannski finnst mörgum að best sé
fyrir hann að sitja úti í horni og
þegja og lofa öðrum að tala. En
málið er nú ekki svona auðvelt.
Þetta er maður sem gjörþekkir
hagsmunamál sjómanna, bæði á
bátum, togurum og fragtskipum.
Hann hefur blandað geði við alla
þá menn sem starfa til sjós og það
að ég best veit með miklum sóma,
því maðurinn er þeim hæfileika
gæddur að láða að sér fólk, þó ekki
sé meira sagt.
Skúli segir í sinni grein að Pétur
sé kominn í öruggt sæti á lista
Sjálfstæðisflokksins nú í komandi
kosningum. Það er ég viss um. Þó
ég vilji ekki vanmeta nokkurn
mann eða konu sem bjóða sig fram
fyrir Sjálfstæðisflokkinn nú í
komandi kosningum þá veit ég eitt
að Pétur Sigurðsson er með af-
brigðum hreinskilinn maður, það
eru nú mín kynni af honum. Úr
því ég er farinn að ræða um menn
og málefni í sambandi við pólitík,
get ég ekki á mér setið að geta
Geirs H., Alberts G. og Ragnhild-
ar H. því að mínu mati er ekki
kostur á öllu betra fólki til kjörs,
þetta er fólk sem hefur sýnt og
sannað að það vill gera sitt besta
fyrir samborgara sína, en ef við
stöndum saman og látum ekki
glundroða og kjaftaþvælu um
ágæti þessara eða hinnar stefn-
unnar þá getum við lyft grettis-
taki og gert Sjálfstæðisflokknum
kleift að stjórna þessu landi næsta
kjörtímabil, séð þá árangurinn og
dæmt svo. Klögumál og kjaftæði
breyta engu; hreint borð einu
sinni. Gerum einu sinni skurk í
þessari nápólitík og þá fyrst sést
árangur. Það hefur margoft sýnt
sig og sannast að þjóð sem lætur
sig málefni einstaklings skipta,
t.d. Bandaríkin sérstaklega, ná
árangri. Ég held af eigin reynslu
að hvergi á þessari jarðkringlu
hafi fólk það betra. En lítum betur
á hvernig málum er háttað þar í
landi í stjórnmálum. Þar eru bara
tveir flokkar og segir sig því sjálft
að glundroða nápólitík þrífst ekki,
enda skipta þeir um forseta eftir
því hvernig hann hefur staðið í
stykkinu, ótrúlegt en satt. Hvern-
ig í ósköpunum eigum við, þessi
litla þjóð sem teljum aðeins rúm
tvö hundruð þúsund íbúa að vera
með sjö flokka. Við hljótum að sjá
að slíkt er hrein geðveiki. Þess
vegna segi ég. Verum einu sinni
samtaka, veitum eina flokknum
sem hefur bestu möguleikana til
sigurs, þ.e. Sjálfstæðisflokknum,
brautargengi. Svo skulum við sjá
hvernig til tekst. Við eigum í hans
röðum menn úr öllum stéttum,
gefum þeim tækifæri til að takast
á við vandann. Við höfum nú séð
hvernig til hefur tekist í þessari
hundadagastjórn. Látum það ekki
endurtaka sig.
Steingrimur Nikulásson
Yrsufelli 13.
TOPPURINN
frá Finnlandi
Araerö
1980
komin
50
ara

[íúúíHimi
3ara
ábyrgð
á myndlampa
Serstakt
kynningarverð f
Verö kr. 739.980 - %
Staðgr. 699.980-
• 26 tommur
• 60% bjartari mynd
• Ekta vidur
• Palasander, hnota
• 100% einingakerfi
• Gert fyrir fjarlœgdina
• 2—6 metrar
Greiðslukjör frá
250.000 Kt. út
og rest á 6 mánf
i aSiiÍftl
• Fullkomin bjónusta
illgpli
Versliðisérverslun meó
LITASJÓNVÖRPog HUÓMTÆKI

? 29800
BUÐIN Skiphotti19
— /