Morgunblaðið - 30.11.1979, Blaðsíða 18

1/lÆ KOSNINGAR 79
5 0 A * ■* MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 30. NÓVEMBER 1979
Fylgi SFV
VERT er aö geta þess, að
Samtök frjálslyndra og vinstri
manna (SFV), sem ekki bjóða
fram nú, hlutu 5 þingmenn í
kosningunum 1971, tvo í kosn-
ingunum 1974 en engan kjörinn
1978. Atkvæðamagn SFV var
sem hér segir í fyrrgreindum
kosningum:
1971: Reykjavík 4017 atkv.,
Reykjanes 1517, Vesturland
602, Vestfirðir 1229, Norður-
land eystra 1389, Austurland
336 og Suðurland 305, samtals
9395.
1974: Reykjavík 1650 atkv.,
Reykjanes 764, Vesturland 246,
Vestfirðir 711, Norðurland
vestra 312, Norðurland eystra
772, Austurland 491 og Suður-
land 299, samtals 5245.
1978: Reykjavík 1942, Reykja-
nes 574, Vesturland 310, Vest-
firðir 85, Norðurland vestra
278, Norðurland eystra 448,
Austurland 218 og Suðurland
218, samtals 4073.
Þá má geta þess að listi
Karvels Pálmasonar fékk 776
atkv. á Vestfjörðum 1978.
Fylgi
flokkanna
1942-1959
TÖFLUR þessar sýna ann-
ars vegar hlutfallslegt
fylgi stjórnmálaflokkanna
frá sumarkosningum 1942
til vorkosninga 1959, er
kjördæmabreytingin varð.
(Kosið var eftir hinni nýju
kjördæmaskipan í fyrsta
sinn haustið Í959). Þá sýn-
ir fyrri taflan einnig þing-
mannafjölda, en á þessum
árum voru alþingismenn
52. Síðari taflan sýnir
hlutfallslegt fylgi stjórn-
málaflokkanna í Reykja-
vík á þessum tíma, en
Reykjavík er eina kjör-
dæmið, sem hefur ekki
breytzt.
1942 Sumar 1942 haust 1946 1949 1953 1956 1959 vor
SjálístæÖisflokkur 39,5% - 17 38,5-20 39,6 - 20 39,5 -19 37,1 - 21 42,4 - 19 42,5 - 20
Framsóknarflokkur 27,6% - 20 26,6 -15 22,5 -13 24,5 - 17 21,9 - 16 15,6 - 17 27,2 -19
Sósíalistaflokkur 16,2%- 6 18,5 -10 19,6 -10 19,5 - 9 16,1 - 7
Alþýðuflokkur 15,4% - 6 14,2- 7 17,8- 9 16,5- 7 15,6 - 6 18,3- 8 12,5 - 7
Þjóðveldismenn 1,1% - 0 2,2- 0
Frjálslyndir vinstri menn 0,2%
Utan flokka 0,6- 0
Þjóðvarnarflokkur 6,0- 2 4,5- 0 2,5- 0
Lýðveldisflokkur 3,3- 0
Alþýðubandalag 19,2- 8 15,3 - 6
REYKJAVÍK 1942 1942 1946 1949 1953 1956 1959
sumar haust vor
Sjálfstæðisflokkur 45,5% 41,3% 47,1% 44,8% 38,6% 49,0% 50,3%
F ramsóknarf lokkur 4,7% 4,7% 5,8% 10,3% 8,3% 0,4% 12,5%
Sósíalistaflokkur 27,6% 29,8% 28,4% 28,1% 21,1%
Alþýðuflokkur 17,1% 16,5% 18,6% 15,2% 15,5% 18,2% 13,1%
Þjóðveldismenn 3,2% 6,4%
Frjálslyndir vinstri menn 0,5%
Þjóðvarnarfiokkur 8,6% 5,7% 4,1%
Lýðveldisflokkur 6,2%
Alþýðubandalag 23,8% 18,5%
Hvemig er uppbótar-
sætum úthlutað?
í LÖGUM um kosningar til
Alþingis, XIV. kafla 121.
grein, segir svo um úthlut-
un uppbótarþingsæta:
„Til þess að finna, hvern-
ig uppbótarþingsætum ber
að skipta milli þingflokka,
skal fara þannig að: Skrifa
skal atkvæðatölur hverja
aftur undan annarri í sömu
línu og deila í þær hverja
um sig tölu þingmanna
hlutaðeigandi þingflokks,
kosinna í kjördæmum,
fyrst að viðbættum 1, síðan
2, þá 3 o.s.frv. Útkomurnar
skal skrifa í röð niður
undan atkvæðatölunum.
Uppbótarþingsætum skal
úthluta til þingflokka eftir
tölum þessum þannig að
fyrsta uppbótarþingsætið
fellur til þess flokks, sem
hæsta á útkomuna, annað
til þess flokks, sem á hana
næsthæsta og síðan áfram
eftir hæð talnanna, unz 11
uppbótarþingsætum hefur
verið úthlutað. — Nú eru
úthlutunartölur þingflokka
jafnar, og skal þá varpa
hlutkesti eftir reglum 113.
gr. um það hverjir þeirra
þingflokka skuli hljóta
þingsæti og (eða) í hvaða
röð þeir skuli hljóta þing-
sæti, eftir því sem við á. —“
í 113. grein, sem hér að
ofan er vitnað til, segir:
„Hafi tveir frambjóðendur
eða fleiri jöfn atkvæði og
geta ekki báðir eða allir
náð kjöri sem þingmenn,
varpar yfirkjörstjórn hlut-
kesti á þann hátt, að hún
ritar nöfn þeirra frambjóð-
enda, sem jöfn hafa at-
kvæði, á sams konar seðla
hvert um sig, lætur seðlana
samanbrotna í hylki og
breiðir yfir og kveður til
einhvern af óviðkomandi
áhorfendum að draga einn
seðil úr hylkinu, og segir
nafnið á seðlinum til, hver
sé kosinn."
I 122. grein kosningalag-
anna segir síðan: „Til þess
að finna, hverjir frambjóð-
endur þingflokks hafa hlot-
ið uppbótarþingsæti sem
aðalmenn, skal fara þannig
að: Fyrst skal gera flokkn-
um landskjörlista, þannig
að rita skal á lista í
stafrófsröð nöfn allra
frambjóðenda flokksins, er
eigi hafa náð kosningu í
kjördæmum, því næst skal
skrá við nafn hvers fram-
bjóðanda þann atkvæða-
fjölda, er sæti því, sem
hann skipar á framboðs-
listanum að kosningu lok-
inni, ber samkvæmt 109. gr.
Ef þá eru á listanum tveir
eða fleiri, sem í kjöri hafa
verið í sama kjördæmi, skal
að svo stöddu nema þá alla
burt, nema þann einn fyrir
hvert kjördæmi, sem hæsta
hefur atkvæðatölu. Því
næst skal raða þeim fram-
bjóðendum, sem eftir eru á
listanum þannig, að sá sem
hæsta atkvæðatölu hefur,
verði efstur, sá, sem að
honum frágengnum hefur
atkvæðatölu, er nemur
hæstri hundraðstölu gildra
kjörseðla í kjördæmi sínu,
næstefstur o.s.frv. á víxl. —
Nú fær þingflokkur ekki
með þessari aðferð þau
uppbótarþingsæti, sem
honum ber, og skal þá raða
á landskjörslista flokksins
á nýjan leik, þannig að þeir
frambjóðendanna, er næst-
hæsta hlutu atkvæðatölu af
þeim, sem ekki náðu kosn-
ingu í kjördæmum, komi á
listann og hljóti þeir síðan
uppbótarsæti eftir sömu
reglu og greinir í 1. mgr. —
Þeir, sem nú standa efstir
á landskjörslista hvers
þingflokks, hafa náð kosn-
ingu sem landskjörnir
þingmenn, svo margir af
hverjum landskjörlista sem
hlutaðeigandi þingflokki
hafa hlotnazt uppbótar-
þingsæti.“
í þessari síðustu grein
var vitnað til 109. greinar
kosningalaganna. Þar seg-
ir: „í kjördæmi skal telja
saman, hver margir hafi
kosið hvern lista, og er það
atkvæðatala listanna hvers
um sig.— Til þess að finna,
hver margir frambjóðend-
ur hafa náð kosningu af
hverjum lista, skal skrifa
atkvæðatölur listanna
hverja fyrir neðan sinn
bókstaf, þá helming taln-
anna, þá þriðjung þeirra,
þá fjórðung o.s.frv., eftir
því, hve marga á að kjósa
og hverjum lista getur
mest hlotnazt, þannig að
útkomutölur þessar standi
í röð fyrir hvern lista.
Síðan skal marka hæstu
útkomutölurnar, jafnmarg-
ar og kjósa á þingmenn, og
fær hver listi jafnmarga
þingmenn kosna sem hann
á af tölum þessum. —
Standi ekki svo mörg nöfn
á lista sem honum ber
fulltrúar eftir útkomutöl-
um, skal taka þau, sem
vantar, af hinum listunum
eftir sömu reglu."