Morgunblaðið - 29.11.1986, Blaðsíða 1

72 SIÐUR OG LESBOK

STOFNAÐ 1913
270. tbl. 72. árg.
LAUGARDAGUR 29. NÓVEMBER 1986
Prentsmiðja Morgnnblaðsins
Bandaríkin:
Vissi Donald Regan
um vopnasölumálið?
Washington, AP, Reuter.
RANNSÓKNARNEFNDIR
Bandaríkjaþings reyna nú að
komast að þvi hvort Oliver
North, fyrrum starfsmaður
þjóðaröryggisráðsins, hafi eyði-
lagt leynileg skjöl um vopnasend-
ingarnar til írans. Haft er eftir
háttsettum en ónefndum emb-
ættismanni, að Donald Regan,
starfsmannastjóri Hvíta hússins,
hafi reglulega fengið skýrslu um
vopnasendingarnar og vitað um
þær alla tið.
Utanríkismálanefnd fulltrúa-
deildarinnar hefur sent Reagan,
forseta, bréf og beðið um nákvæma
skýrslu um vopnasendingarnar til
írans en nefndin er ein nokkurra,
Kínveijar:
Kastið frá
ykkur komm-
únismanum
París, Reuter.
NORODOM Sihanouk, prins og
leiðtogi einnar skæruliðahreyf-
ingarinnar í Kambódíu, segir, að
Kínverjar stefni að því að koma
andkommúniskri stjórn til valda
í landinu og leggi þvi hart að
Rauðum khmerum að afneita
Marx og Lenin.
í viðtali við Sihanouk, sem birtist
í dag í franska tímaritinu Figaro,
hefur hann það eftir Deng Xiaop-
ing, leiðtoga Kínverja, að kommún-
ismi eigi ekki við í Kambódíu.
„Hann sagði við mig, að hann vissi,
að Kambódíumenn kærðu sig ekk-
ert um kommúnisma og að því yrðu
skæruliðar Rauðra khmera ekki
aðeins að afneita kommúnismanum
tafarlaust, heldur einnig sósíalism-
anum,“ sagði Sihanouk.
Rauðir khmerar, sem Kínveijar
styðja, stjómuðu Kambódíu í fjögur
ár í skjóli morða og mannvíga. Nú
beijast þeir gegn 140.000 manna
innrásarliði Víetnama ásamt
skæruliðum Sihanouks og Hvítum
khmerum.
sem rannsaka þetta mál. Formaður
nefndarinnar, Dante Fascell, segir
í bréfinu, að málið sé „verulegt áfall
fyrir bandaríska utanríkisstefnu,
traust þjóðarinnar og baráttuna
gegn hryðjuverkum".
Haft er eftir ónefndum embættis-
manni, að John Poindexter, fyrrum
öryggisráðgjafi, hafi gefið Donald
Regan, starfsmannastjóra, reglu-
legar skýrslur um vopnasendingar
og að hann hafi því vitað um þær
frá upphafi. í fyrradag sagði Regan
hins vegar, að hann hefði ekkert
um málið vitað fyrr en fréttimar
bámst út.
Verið er nú að kanna hvort rétt-
ar séu fréttir um, að Oliver North
hafi eyðilagt skjöl, sem sýndu, að
greiðslum fyrir vopnin hefði verið
komið til skæruliða í Nicaragua, en
embættismenn staðfestu í gær, að
hann hefði haft aðgang að skrif-
stofu sinni í nokkrar klukkustundir
eftir að honum var vikið frá. Þá
er bandaríska dómsmálaráðuneytið
að rannsaka hvaða hlut CIA, banda-
ríska lejmiþjónustan, átti að
vopnasendingunum.
AP/Símamynd.
Stúdentaóeirðir í París
Stúdentar í París efndu í gær til mikilla mótmæla
vegna fyrirhugaðra breytinga á háskólalögunum.
Segja þeir, að nýju lögin muni takmarka aðgang
að mörgum deildum auk þess, sem námið verði
miklu dýrara en það er nú. Þótti ókyrrðin í París í
gær minna nokkuð á stúdentaóeirðimar árið 1968.
Síðustu fréttir herma, að stjómin hyggist draga
nokkuð í land með lögin til að sefa óánægju náms-
manna. Myndin er frá mótmælunum og eins og sjá
má eru margir stúdentanna við öllu búnir, vopnaðir
knattleikskylfum og með hjálma á höfði.
SALT-II-samkomulagið:
Ákvörðunin mælist
afar misjafnlega fyrir
Ýmist gagnrýnd eða vitnað til samningsbrota Sovétmanna
Waahington, Moskvu, London, Bonn, AP, Reuter.
BANDARÍKJASTJÓRN tók í
gær í notkun 131. B-52-sprengju-
flugvélina, sem búin er stýri-
flaugum. Með þvf er brotið í bága
við ákvæði SALT-II-samningsins
frá 1979 um fjölda þeirra tækja,
Grænland:
Spá mjög auk-
inni þorskgengd
Kaupmannahðfn, frá N. J. Bruun, Grænlandsfréttaritara Morgunblaðsins.
VÆNLEGAR horfir nú fyrir þorskstofninum við Grænland en
um margra ára skeið en fiskifræðingar vara þó við auknum
veiðum alveg á næstunni. Samkomulag hefur orðið með lands-
stjórninni og samtökum sjómanna um fiskverðið á næsta ári.
í skýrslu frá fískifræðingum að sinni.
og haffræðingum á vestur-þýska
rannsóknaskipinu Walther Her-
wig segir, að óvenjulega lítill
sjávarhiti við Grænland á fyrstu
árum þessa áratugar hafi verið
meginástæðan fyrir hruni þorsk-
stofnsins. Nú hafi hins vegar
hlýnað aftur og eru árgangamir
frá 1984 og ’85 mjög sterkir og
langt yfir meðallagi. Vara þeir
hins vegar við auknum veiðum
Samningar hafa nú tekist með
landsstjóminni og sjómönnum um
fískverðið á næsta ári. Verða
mestar breytingar á rækjuverðinu
en fyrir hvert kíló munu sjómenn
fá 10,20 kr. danskar eða um 55
kr. fsl. Er það 42% hækkun frá
því, sem nú er. Lúða og grálúða
hækka álíka en laxverðið lækkar
hins vegar mikið, milli 37-48%
eftir gæðum og stærð.
er flytja langdræg kjarnorku-
vopn. Bandaríkjastjóm heldur
því fram, að langt sé sfðan Sovét-
menn hættu að fara eftir
samningnum en ákvörðun henn-
ar nú licfur mælst misjafnlega
fyrir. Margir hafa gagnrýnt
hana en aðrir vitnað til samn-
ingsbrota Sovétmanna.
Mikhail Gorbachev, sem í gær
kom heim til Moskvu frá Indlandi,
sagði um ákvörðun Bandaríkja-
stjómar, að hún væri „meiriháttar
mistök", sem gerðu það erfiðara en
ella að komast að samningum um
afvopnunarmál. SALT-II-samning-
urinn hefur raunar aldrei verið
staðfestur formlega þótt honum
hafi verið fylgt, í orði kveðnu a.m.k.
Les Aspin, sem er demókrati og
formaður vamarmálanefndar full-
trúadeildarinnar, sagði, að stjóm-
inni hefðu orðið á „mikil mistök"
og hélt því fram, að Reagan hefði
framkvæmt þetta nú til að „blíðka
hægriarminn" í Repúblikanaflokkn-
um eftir ófarimar í fran-málinu.
Talsmaður vestur-þýsku stjóm-
arinnar sagði í gær, að stjómin
teldi, að stórveldin ættu að standa
við samninginn en Todenhöfer, tals-
maður kristilegra demókrata í
vamarmálum, kvað ákvörðun
Bandaríkjamanna „skiljanlega".
„Hvers vegna skyldu Bandaríkja-
menn binda sig við samning, sem
Sovétmenn hafa ekki fylgt í langan
tírna?" spurði hann. Talsmaður
breska utanríkisráðuneytisins sagði
stjómina hafa „samúð" með Banda-
ríkjamönnum í þessu máli vegna
ítrekaðra brota Sovétmanna á
samningnum.
Lengi hefur verið búist við, að
Bandaríkjastjóm tæki ákvörðun um
að hætta að fara eftir SALT-II-
samkomulaginu enda var það boðað
fyrst í maí á sl. vori og þá réttlætt
með því, að Sovétstjómin hefði í
mörg ár brotið ýmis ákvæði þess.
Sjá ennfremur „Samningur
sem ...“ á bls. 33.
Finnland:
Banönum beitt
gegn verðbólgu
Hekinki, Reuter.
FINNSKA ríkisstjómin hefur ákveðið að stórlækka tolla á banönum
í þeirri von, að það verði til að halda aftur af hækkun framfærslu-
vísitölunnar og þar með verðbólgunni. Kostar bananakilóið nú aðeins
um sjö kr. ísl.
Á ríkisstjómarfundi í gær var
ákveðið, að hér eftir skyldi eitt lát-
ið ganga yfir banana og aðra ávexti
eins og t.d. epli, pemr og sítrónur,
sem hingað til hafa verið tollaðir
minna og lítið sem ekkert um jóla-
leytið. Auk þess var áfengisverslun-
inni og happdrættisfyrirtækjum í
Finnlandi skipað að bíða með ráð-
gerðar hækkanir. Á síðasta vori
samdi stjómin um það við verka-
lýðsfélögin, að frá því í febrúar og
fram í desember á þessu ári yrðu
verðhækkanir ekki meiri en 2,1%
en það samsvarar nokkum veginn
verðbólgunni. í tilkynningu stjóm-
arinnar sagði, að vonandi dygðu
þessar ráðstafanir til að vísitalan
færi ekki yfír rauða strikið en breyt-
ingin á bananaverðinu lækkaði
hana um 0,005 stig.