Morgunblaðið - 18.01.1989, Page 20

20
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 18. JANÚAR 1989
Bretland:
Hætta sölu bókar vegna kvart-
ana múhameðstrúarmanna
St. Andrews. Frá Guðmundi Heiðari Frímannssyni, fréttaritara Morgnnblaðsms.
FORRÁÐAMENN W. H. Smith, stærstu bókaverslanakeðju í Bret-
landi, hafa ákveðið að hætta að bjóða til sölu í verslunum fyrirtæk-
isins bókina Satanic Verses (Vísur djöfulsins) eftir Salman Rush-
die vegna kvartana múhameðstrúarmanna, að því er segir í The
Sunday Times síðastliðinn sunnudag. Bókin var brennd í mótmæla-
göngu í Bradford um helgina.
W. H. Smith hætti að bjóða
bókina í 430 bókaverslunum
sínum, eftir að múhameðstrúar-
menn höfðu borið fram kvartanir.
Talsmaður verslanakeðjunnar
sagði, að ekki væri verið að láta
undan þrýstingi, heldur réðu þessu
fyrst og fremst viðskiptaástæður.
Bókin seldist ekki nema í 100 ein-
tökum á viku. Hann bætti því við,
að verslanimar gætu verið í hættu
vegna viðbragða múhameðstrúar-
manna við henni.
Salman Rushdie er kunnur rit-
höfundur í Bretlandi og hlaut Bo-
oker-verðlaunin, sem eru kunn-
ustu bókmenntaverðlaun á Bret-
landseyjum, árið 1981. Vísur djöf-
ulsins var ein af sex bókum, sem
komu til greina við úthlutun Boo-
kerverðlaunanna á síðasta ári.
Hún dregur nafn sitt af vísum, sem
spámaðurinn Múhameð fjarlægði
úr kóraninum, vegna þess að þær
væru komnar frá djöflinum.
Bókin kom út í Bretlandi í fyrra
og hefur verið þrjá mánuði sam-
fleytt á lista yfir söluhæstu bæk-
ur. Hún hefur hlotið lof gagnrýn-
enda. Bókin er að koma út í
Bandaríkjunum, en hefur verið
bönnuð í Indlandi, Pakistan og
Saudi Arabíu.
Múhameðstrúarmenn tóku bók-
inni illa þegar í upphafí og halda
því fram, að í henni sé guðlast,
sem særi trúartilfinningar þeirra
djúpt. í Bradford í Jórvíkurskíri
búa um tvær milljónir múhameðs-
trúarmanna. Á laugardag fóru um
1500 þeirra í mótmælagöngu í
borginni og brenndu bókina. Lög-
reglan hafði látið í ljós áhyggjur
við yfírmenn bókaverslunarinnar
vegna óróa meðal múhameðstrú-
armanna. Bókin hefur verið fjar-
lægð úr verslunum W. H. Smith
í Bradford. Þó verður hægt að
panta bókina í verslununum.
Höfundurinn sagði, að þetta
væru dapurleg tíðindi, ekki bara
fyrir sig, heldur enskar bókmennt-
ir almennt. Þessi ákvörðun W. H.
Smiths gæti haft margvíslegar
afleiðingar fyrir höfunda á Bret-
landi. Hann sagði, að farin hefði
verið herferð gegn sér og logið til
um.efni bókarinnar, en hún fjall-
aði um átök á milli trúarlegra og
veraldlegra sjónarmiða.
Dr. Syed Pasha, aðalritara sam-
taka múhameðstrúarfélaga, hefur
barist einarðlega gegn bókinni.
Hann fagnaði ákvörðun W. H.
Smiths, en sagði þó, að enn væri
hægt að panta bókina og því væri
ekki fullur sigur unninn. Hann
sagði, að í bókinni væri að fínna
hreint guðlast um múhameðstrú.
Um helgina kom einnig í ljós,
að sendiherrar þriggja múhameðs-
trúarlanda, Pakistans, Quatars og
Sómalíu, hafa mótmælt bókinni
við stjómvöld í Bretlandi. Þeim
var tjáð, að stjómvöld mundu taka
sjónarmið þeirra til vandlegrar
íhugunar.
Kóreuríkin:
Ekkert nýtt undir sólinni
Ekkert virðist koma fólki á óvart lengur. Roskin kona situr hér
á bekk í miðbæ Frankfúrt niðursokkin í lestur dagblaðs meðan
risastór vínflaska gengur hjá. Vínflaskan gangandi er auglýsing
verslunar sem höndlar með ítölsk vin.
Norðanmenn hafa
fallist á viðræður
Seoul. Reuter.
NORÐUR-Kóreumenn féllust á damánudag á viðræður við Suður-
mlisKóreumenn í þeim tilgangi að undirbúa fúnd forsætisráðherra
rikjanna. Fyrsti undirbúningsfundurinn fer fram í landamæra-
þorpinu Panmunjon 8. febrúar nk.
■ Kang Young-hoon, forsætisráð-
herra Suður-Kóreu, ritaði Yon
Hyong Muk, forsætisráðherra
Norður-Kóreu, bréf 28. desember
sl. Lagði hann til að þeir hittust
og reyndu að fínna leiðir til að
stuðla að sáttum og hugsanlegri
sameiningu ríkjanna. Norðanmenn
hafa nú fallizt á að fundur af þessu
tagi verði haldinn. Kang lagði
m.a. til í bréfí sínu að þeir Yon
undirbyggju hugsanlegan leið-
togafund Kóreuríkjanna.
Kórea var japönsk nýlenda frá
1910 en hlaut sjálfstæði við upp-
gjöf Japana 1945. Klofnaði landið
strax í tvö ríki, sem háðu hat-
rammt stríð á árunum 1950-53.
Aukin þíða hefur færzt í sam-
skipti þeirra undanfarin misseri.
TÖLVUSKÓLI STJÖRNUNARFÉLAGS fSLANDS A
m TOLVUSKOLAR Æk
VENTURA fikrifbórAsútnáfa Þú getur sjálfur hannað eyðublöð, auglýsingar, fréttabréf, handbækur gg fleira. Á námskeiðinu eru kennd: • Fjölbreytt uppsetning fyrirsagna, > texta og mynda • Margvísleg verkefni í útlitshönnun • Meginreglur sem gilda um umbrot • Notkun leysiprentara við úttak i Kennslustaður: Nýbýlavegur16, Kópavogi Tími: 30. janúar - 3. febrúar kl.:830- 1230 Leiðbeinandi: Jón B. Georgsson.
SKRÁNING f SÍMUM 621066 og 641222
Pólski heimspeking’urinn Leszek
Kolakowski:
Kommúnisminn er
eins og kaldur nár
- en flörbrotin geta orðið hættuleg
öllum heimi
Varsjá. Reuter.
ÞAÐ var heldur dapurleg reynsla fyrir heimspekinginn Leszek
Kolakowski að snúa aftur heim til föðurlandsins, Póllands. Þessi
fyrrverandi marxisti, sem snerist gegn stjórnvöldum og var rek-
inn úr landi fyrir 20 árum, kom þangað í stutta fyrirlestraferð
á dögunum og við honum blasti kerfi, kommúnisminn, sem var
eins og kölkuð gröf og kominn að því að hrynja saman.
„Það er skelfílegt að sjá, að
ástandið hér er komið á sama stig
og í þriðjaheimsríkjunum," sagði
Kolakowski í viðtali við frétta-
mann Reuters í Varsjá. „Komm-
únisminn er í dauðateygjunum og
fjörbrotin munu verða þungbær
fyrir pólsku þjóðina, geta jafnvel
verið hættuleg öllum heimi."
Kolakowski sagði, að daglegt
líf í Póllandi væri mjög erfitt.
Langar biðraðir væru við verslan-
ir, heilsugæsia fyrir neðan allar
hellur og jafnvel símakerfíð í
molum. Hús í nýjum borgarhverf-
um hrömuðu ótrúlega fljótt og
eyðilegging náttúrunnar væri
áberandi.
„Þetta er eins og verst gerist
í þriðjaheimsríkjum. Afleiðingam-
ar af gjaldþroti kommúnismans
dyljast engum."
Kolakowski kom til Póllands í
tveggja vikna heimsókn í boði vina
sinna þar en hann starfar nú við
Oxford-háskóla og hefur fengið
breskan ríkisborgararétt þótt
hann líti enn á sig sem Pólverja.
Hann gerðist kommúnisti á unga
aldri og kenndi marxíska heim-
speki við Varsjárháskóla þar til
hann var rekinn úr landi í ofsókn-
unum á hendur gyðingum og
menntamönnum árið 1968.
Tveimur árum áður hafði hann
verið rekinn úr kommúnista-
flokknum fyrir skoðanir, sem
stjómvöldum líkaði ekki en höfðu
mikil áhrif á þá, sem síðar stóðu
að stofnun Samnstöðu, óháðu
verkalýðsfélaganna.
Reuter
fólk þorir að segja hug sinna allan ..." segir Kolakowski og
þessi mynd er til marks um nþað. Hún er frá mótmælafúndi i
Gdansk og á borðanum efst stendur: „Kommúnismann á ösku-
haug sögunnar.“
Leszek Kolakowski
„Þetta voru skelfilegir tímar
þegar ég fór frá Póllandi, tímabil
galdraofsókna, menningarlegs
niðurrifs og móðursýkislegs gyð-
ingahaturs," segir Kolakowski en
á þessum ámm voru 20.000 pól-
skir gyðingar reknir úr landi og
menningarlífíð reyrt í stalíníska
fjötra. Sjálfur er Kolakowski ekki
gyðingur en það fór fyrir bijóstið
á yfírvöldunum, að hann skyldi
nota marxíska rökfræði til að ráð-
ast á sjálfan kommúnismann.
í fyrstu verkum sínum jós Kol-
akowski kommúnismann lofi en
ritstörfunum í Póllandi lauk hann
með því að afgreiða hann með
þessum orðum: „Sósíalískt lýð-
ræði og steiktir snjóboltar eru eitt
og hið sama.“
Þegar Kolakowski flutti að
þessu sinni gestafyrirlestur við
Varsjárháskóla var áheyrendasal-
urinn troðfullur af ungu fólki og
hann fagnaði því aukna fijáls-
ræði, sem nú er í Póllandi.
„Ándrúmsloftið er miklu
óþvingaðra en áður. Tjáningar-
frelsið er umtalsvert og fólk þorir
að segja hug sinn allan. Já, þetta
kerfí er að breytast og annað-
hvort vegna þiýstings frá almenn-
ingi eða þeirra efnahagslegu óf-
ara, sem það verður að horfast í
augu við,“ sagði Kolakowski og
bætti við, að enginn gæti ábyrgst,
að stalínísk kúgun tæki ekki við
aftur en hitt væri ljóst, að hug-
myndafræði kommúnismans væri
dauð.
„Kommúnisminn er eins og
kaldur nár. Jafnvel við skyndi-
skoðun leynir sér ekki dauðas-
tjarfínn. Svona kerfí getur ekki
þrifist án einhverrar hugmynda-
fræði því að hún er það eina, sem
það leitar réttlætingar í,“ sagði
Kolakowski að lokum.