Morgunblaðið - 24.02.1996, Síða 37
MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
LAUGARDAGUR 24. FEBRÚAR 1996 37
i
í
1
i
!
:
I
í
I
4
4
4
4
i
4
i
i
i
i
(
i
i
i
i
i
BJARNI
ÞORSTEINSSON
+ Bjarni Þor-
steinsson var
fæddur í Háholti í
Gnúpverjahreppi 9.
ágúst 1899. Hann
lést á Sjúkrahúsi
Suðurlands 11.
febrúar síðastlið-
inn. Foreldrar hans
voru Þorsteinn
Bjarnason, f. í Há-
holti í Gnúpveija-
hreppi 2. okt. 1865,
d. 21. sept. 1951, og
Ingibjörg Þor-
steinsdóttir, f. á
Reykjum á Skeiðum 25. aprfl
1872, d. 16. jan. 1923.
Bjarni kvæntist 18.nóv. 1933
Helgu Andrésdóttur, f. 12. júní
1900 í Núpstúni í Hrunamanna-
hreppi, d. 28. mars 1945. Börn
þeirra eru þijú: Andrés, f. 2.
júlí 1934, húsasmiður á Sel-
tjarnarnesi, giftur Ingu Vig-
fúsdóttur, f. 22. des. 1933, og
eiga þau þijú börn; Kristín, f.
6. okt. 1936, húsfreyja og bóndi
á Syðri-Brúnavöllum, gift
Boga Melsteð, f.
10. okt. 1930, og
eiga þau fjögur
börn; Þorsteinn, f.
16. okt. 1941, fram-
kvæmdastjóri á
Selfossi, giftur
Guðrúnu Orms-
dóttur, f. 8. apríl
1951, og eiga þau
tvö börn.
Bjarni stundaði
búskap í Nýjabæ í
Sandvíkurhreppi
1932-1936 og á
Syðri-Brúnavöll-
um, Skeiðahreppi, Árn. árin
1936-1946. Árin 1946-1949 bjó
Bjarni í Hveragerði og vann
almenna verkamannavinnu.
Árið 1949 flutti Bjarni aftur
að Syðri-Brúnavöllum og
stundaði búskap til ársins 1963.
Frá 1963 bjó Bjarni hjá Krist-
ínu dóttur sinni á Syðri-Brúna-
völlum.
Útför Bjarna fer fram frá
Stóra-Núpskirlyu í dag og
hefst athöfnin klukkan 14.
AFI Á Brúnavöllum er dáinn. Það
er undarleg tilhugsun að afi verði
ekki á Brúnavöllum í heimsóknum
okkar þangað í framtíðinni. Annað
hvort lesandi í bókum eins og hann
hafði svo mikið yndi af eða að
dunda sér úti við. En svona er nú
gangur lífsins.
Ekki er hægt að segja að líf
afa hafi alltaf verið dans á rósum.
Afi varð fyrir miklu áfalli þegar
Helga amma dó frá ungum börn-
um þeirra. Við þessar aðstæður
var vaninn að leysa upp heimilin
og senda börnin í fóstur. Það vildi
afi ekki að yrði gert við börnin sín
og því ákvað hann að halda heim-
ili sjálfur sem hanh og gerði af
miklum myndarskap. Á þeim tíma
þótti ekki við hæfi að karlmenn
sinntu heimilisstörfum því það var
hlutverk kvenna og sagði afi að
stundum hafi verið brosað að hon-
um. En hvort sem það var að baka,
þvo gólf, strauja eða setja tölu á
skyrtu, þótti afa það ekki mikið
mál. Þessa hluti varð að gera.
Þannig var hugsun hans áratugum
á undan samtímamönnum hans.
Afi hafði einstaklega hlýja fram-
komu og hann var mikill bamavin-
ur. Það var alltaf notalegt og
skemmtilegt að ræða við afa, hvort
sem það var um lífið í gamla daga
eða um líðandi stund. Hann fylgd-
ist alltaf af miklum áhuga með því
sem við afkomendur hans vorum
að gera, hvemig okkur gekk í
einkalífi, skóla eða starfi. Afí hugs-
aði mjög vel um húsdýrin. Jafnvel
kettirnir og hænurnar fengu fóður
sem var útbúið af mikilli natni og
alltaf var tími til að stijúka kúnum.
Enda virtist það svo, jafnt með
dýrin og okkur krakkana, að okkur
leið mjög vel í návist hans svona
rólegum og yfirveguðum. Afí var
mikill náttúmunnandi og hafði yndi
af ferðalögum. Jeppinn hans var
notaður til ferða innanlands og
þegar hann varð áttræður brá hann
sér til Danmerkur í bændaferð og
var ekki laust við að við væram
stolt af honum.
Okkur systkinin langar að
þakka þér, afi, fyrir allar stundirn-
ar sem við áttum saman og kveðj-
um þig með söknuði með eftirfar-
andi orðum:
Hver minning dýrmæt perla, að liðnum lífs-
ins degi
hin ljúfu og góðu kynni af alhug þakka hér.
Þinn kærleikur í verki var gjðf sem gleym-
ist eigi
og gæfa var það öllum sem fengu ao kynn-
ast þér.
(Ingibjörg Sigurðardóttir)
Það mun verða tómlegra að
Brúnavöllum án þín þar. Hvíl í
friði, elsku afí.
Helga, Þórunn og Bjarni.
Minningargreinar
og aðrar greinar
FRÁ áramótum til 15. febrúar
sl. birti Morgunblaðið 890 minn-
ingargreinar um 235 einstakl-
inga. Ef miðað er við síðufjölda
var hér um að ræða 155 síður í
blaðinu á þessum tíma. í janúar
sl. var pappírskostnaður
Morgunblaðsins rúmlega 50%
hærri en á sama tíma á árinu
1995. Er þetta í samræmi við
gífurlega hækkun á dagblaða-
pappír um allan heim á undan-
förnum misserum. Dagblöð víða
um lönd hafa brugðizt við mikl-
um verðhækkunum á pappír með
ýmsu móti m.a. með því að stytta
texta, minnka spássíur o.fl.
Af þessum sökum og vegna
mikillar fjölgunar aðsendra
greina og minningargreina er
óhjákvæmilegt fyrir Morgun-
blaðið að takmarka nokkuð það
rými í blaðinu, sem gengur til
birtingar bæði á minningargrein-
um og almennum aðsendum
greinum. Ritstjórn Morgunblaðs-
ins væntir þess, að lesendur sýni
þessu skilning enda er um hóf-
sama takmörkun á lengd greina
að ræða.
Framvegis verður við það mið-
að, að um látinn einstakling birt-
ist ein uppistöðugrein af hæfi-
legri lengd en lengd annarra
greina um sama einstakling er
miðuð við 2.200 tölvuslög eða
um 25 dálksentimetra í blaðinu.
í mörgum tilvikum er samráð
milli aðstandenda um skrif minn-
ingargreina og væntir Morgun-
blaðið þess, að þeir sjái sér fært
að haga því samráði á þann veg,
að blaðinu berist einungis ein
megingrein um hinn látna.
Jafnframt verður hámarks-
lengd almennra aðsendra greina
6.000 tölvuslög en hingað til
hefur verið miðað við 8.000 slög.
Mér bárast þær fréttir að sá
mæti maður Bjarni Þorsteinsson
frá Brúnavöllum væri fallinn frá
háaldraður. Þegar maður stendur
hugsi frammi fyrir því, rifjast
ávallt upp minningar. Finnst
manni bæði ljúft og skylt að gera
svo góðum dreng sem Bjarni var
einhver skil í þeirri minningu.
Við kynntumst á Flóamannaaf-
rétti í haustleit fyrir löngu, en þó
nokkru fyrr kom þessi höfðingi til
mín í Skeiðaréttum og bað mig
að kom með þeim körlum í eftir-
safn eins og hann orðaði það, en
þá vantaði mann.
Ég varð svolítið montinn af
þessari bón fjallkóngs Austurleit-
ar og sló til. Þessar ferðir urðu
margar og tókust með okkur
ævilöng kynni sem ég hef verið
hvað stoltastur af, enda lært mik-
ið af þeim hafsjó sem Bjarni bjó
yfir af örnefnum á afrétti okkar,
sem hann þreyttist. aldrei á að
fræða okkur um. Ekki var nú síð-
ur að maður lærði af honum
stjórnun á þpssum stað, en stjórn-
un var honum einkar lagin. Þar
kom fram alveg einstök sam-
viskusemi sem fólst í að ná öllu
fé úr afrétti og tók hann ávallt
fram að við færum til þess að
vinna erfiða vinnu en um leið til
að skemmta okkur.
Stundum kom fyrir að farið var
úr byggð aftur á afrétt að ná í fé
sem fréttist af sem orðið hafði
eftir og var þá kóngur okkar ávallt
tilbúinn að skipa sjálfan sig fyrst-
an en slíkur var hugur hans til
kindanna og fjallanna. Oft reyndi
á hæfni þessa höfðingja þar sem
veður geta verið válynd á þessum
slóðum seint að haustinu. Eitt sinn
hallaði hann sér út af að glugga
um stund, leit til okkar og sagði:
„Ég held við förum ekki strax af
stað, mér líst ekki á útlitið.“ Þetta
stóð heima. Skollið var á illt veður
af norðaustan með snjókomu um
kl. 10.00.
Kátt var oft hjá okkur í
bragganum, sérstaklega á mið-
vikudagskvöldum, en þá var tekið
upp á ýmsu, m.a. fleginn köttur í
ijáfri braggans. Man ég höfðingja
hangandi þar hlæjandi en mjög
einbeittan á svip en setti mjög í
brýrnar. Ekki lá hann heldur á liði
sínu í boðhlaupunum ef snemma
lauk dagsverki sem of sjaldan kom
fyrir.
Hreinskiptinn var kóngurinn.
Eitt sinn kom hann að máli við
undirritaðan og sagði: „Það er al-
veg merkilegt með þig, um leið
og þú sérð fé verður þú vitlaus
og böðlast áfram. Þú verður að
passa hestana, drengur." Svona
athugasemdir gerði kóngurinn
okkar ef þurfti. Hann gleymdi
heldur ekki að þakka okkur dugn-
að og fórnfýsi ef til kom. Við félag-
ar hans áttum því láni að fagna
að fá þennan vin okkar í heimsókn
inn á afrétti eftir að hann var
hættur að fara til fjalls og orðinn
mjög fullorðinn. Kom þá fyrir að
hann gisti og skildum við þá oft-
ast við hann um leið og við fórum
í leit að morgni. Oftast spurði
þáverandi kóngur hann um leitar-
skipan. Kom þá fallegt blik í þessi
góðlegu augu um leið og hann tjáði
sig, og svo var faðmast og kvatt,
ávallt komu nokkur hlý tár við
brottför.
Síðast kom kóngurinn til okkar
þegar hann var á 93. aldursári.
Gisti hann þá hjá okkur. Við
reyndum að dekra við vininn sem
unnt var og ber að þakka Guði
fyrir að hann komst í þessa ferð,
en hún er okkur félögum Bjarna
ógleymanleg.
Ég þakka forsjóninni fyrir að
hafa veitt mér tækifæri til að lifa
með og læra af þessum höfðingja.
Megi Guð blessa minningu hans.
Ég sendi öllum ættingjum
Bjarna mínar innilegustu samúð-
arkveðjur. Megi Guð fylgja ykk-
ur.
Skúli Ævarr Steinsson,
Eyrarbakka.
ÞORHILDUR
MARGRÉT
VAL TÝSDÓTTIR
+ Þórhildur Mar-
grét Valtýsdótt-
ir fæddist á Seli 29.
september 1901.
Hún lést í Landspít-
alanum 14. febrúar
síðastliðinn. Þór-
hildur var dóttir
hjónanna Guð-
bjargar Guðmunds-
dóttur, f. 8. apríl
1866, d. 22. júní
1951, og Valtýs
Brandssonar bónda
á Seli, f. 5. október
1851, d. 23. nóvem-
ber 1913. Þórhildur var ein sex
barna þeirra hjóna, hin voru
Magnús, útgerðar-
og verkamaður í
Vestmannaeyjum,
Geirmundur, bóndi
á Seli, Karel, bóndi
á Seli, Þuríður og
Helga. Þau eru öll
látin. Þórhildur
átti einn son, Valtý
Óskar Sigurðsson,
f. 21. september
1921.
Útför Þórhildar
Margrétar verður
gerð frá Voðmúla-
staðarkapellu í
dag og hefst athöfnin klukkan
14.
HINN 14. febrúar sl. lést á Land-
spítalanum Þórhildur Margrét Val-
týsdóttir fyrrverandi húsfreyja á
Seli í Austur-Landeyjum. Þórhildur
ólst upp með foreldrum sínum og
systkinum á Seli en eftir að Valtýr
faðir hennar lést bjuggu þau systk-
inin öll á Seli með móður sinni fyrst
um sinn en síðan þau þrjú, Tóta,
Geirmundur og Karel. Árið 1930
tóku þau þijú við búi móður sinnar
og bjuggu á Seli fram til ársins
1972 er þau fluttu til Reykjavíkur
þar sem þau bjuggu saman síðan.
Geirmundur Iést árið 1989 og Kar-
el árið 1990. Hin síðari ár bjó son-
ur Tótu, Valtýr Óskar Sigurðsson
hjá móður sinni í Reykjavík. Hann
reyndist henni afar vel alla tíð,
ekki síst á síðustu árum eftir að
heilsu Tótu tók að hraka.
Ég á afskaplega ljúfar minning-
ar um Tótu. Þegar ég var ungur
drengur fór ég nokkur sumur með
móður minni að Seli í heimsókn.
Þangað var alltaf gott að koma
því systkinin þijú tóku ávallt vel
á móti gestum sínum, sérstaklega
yngsta fólkinu. Hlýjan sem þau
systkinin höfðu til að bera hafði
djúpstæð áhrif á mig og á Seli
leið mér alltaf vel. Gestir gátu
reyndar ætið verið vissir um að
dvöl á Seli var dvöl hjá góðu fólki.
Öll voru systkinin sérlega barngóð
og það var oft glatt á hjalla þegar
brugðið var á leik, allir hlógu og
tíminn þaut áfram, oftast allt of
hratt.
Tóta var fyrirmyndar húsmóðir.
Hún var ákveðin, samt ljúf og rækti
sitt hlutverk með mikilli prýði. í
eldhúsinu hjá henni var alltaf eitt-
hvert góðgæti á boðstólum og í
búrinu lumaði hún oft á einhveiju
sem kom okkur krökkunum á óvart.
Stundum var það ávaxtasafí,
stundum súkkulaði og stundum
eitthvað enn annað sem lokkaði
okkur fram í eldhús til Tótu. Hún
naut þess áð svo sannarlega að
gleðja litla vini sína og á stundum
sem þessum skein hlýjan af Tótu
og þá sá maður best hvem mann
hún hafði að geyma. Minningarnar
frá Seli eru því góðar og afar dýr-
mætar.
Þegar þau systkinin fluttu til
Reykjavíkur 1972 bjuggu þau sam-
an í Ljósheimunum. Heimili þeirra
var vinalegt og hlýlegt. Gestrisnin
var söm og fyrr á Seli. Það var
gaman að koma í Ljósheimana og
enn sem fyrr flaug tíminn í
skemmtilegu spjalli um alla heima
og geima. Væru börn með í heim-
sóknum glöddust þau systkinin sér-
staklega og gerðu allt til þess að
láta þeim líða vel. Gjarnan voru til
í skáp einhveijar gjafir sem ætlað-
ar voru börnunum og þær voru
gefnar með mikilli gleði og af mikl-
um hlýhug. Enn sem fyrr sýndu
systkinin á Seli á sér hlið mann-
gæsku og vináttu.
Fyrir nokkru tók heilsu Tótu að
hraka en þrátt fyrir það var hún
glaðlynd, gestrisin og naut þess að
vera með sínu fólki. Sem fyrr seg-
ir, bjó Valtýr sonur hennar með
henni hin síðari ár og var það henni
mikill styrkur.
Nú þegar Tóta er fallin frá er
mér efst í huga minning um góða
og tilfínningaríka og heilsteypta
konu sem hafði svo ótalmarga kosti
til að bera. Ég veit að allir sem
þekktu Tótu sakna hennar og ég
veit að minningin um þessa heið-
urskonu mun lifa meðal okkar allra.
Ég votta Valtý og öllum ættingj-
um Tótu samúð 'mína við fráfall
hennar. Blessuð sé minning Þór-
hildar Margrétar Valtýsdóttur frá
Seli.
Ragnar Óskarsson.
Mig langar að minnast með
nokkrum orðum Þórhildar, en við
urðum góðar vinkonur fyrir 24
árum. Þá var hún 71 árs en ég 7
ára.
Hún bjó á Seli í A-Landeyjum
með bræðram sínum Geirmundi og
Karel, þar ti! árið 1972 að þau flutt-
ust til Reykjavíkur.
Það er gaman að riíja upp hvern-
ig vinskapur okkar hófst. En þann-
ig var að í janúar 1972 var amma
mín jörðuð. Meðan útförin fór fram
var okkur krökkunum komið fyrir
hjá þessum barngóðu systkinum.
Þau voru eins og þeirra var von
og vísa einstaklega ljúf og góð við
okkur. Þá fékk ég skyndilega góða
hugmynd og sagði við Þórhildi sem
svo að nú væri hún amma mín
dáin, hvort hún vildi ekki vera
amma mín í staðinn. Hún tók þess-
ari beiðni afskaplega vel og sinnti
hlutverkinu af alúð. Á þessum tíma
kallaði ég hana „plat ömmu“ eða
bara ömmu þegar ég talaði við
hana. Eftir að þau systkinin flutt-
ust til Reykjavíkur fékk ég í nokk-
ur haust að vera hjá þeim í nokkra
daga áður en skólinn byijaði. Ég
man hvað mér, sveitabarninu, þótti
þetta mikið ævintýri. Það var allt
svo spennandi, t.d. að fara fyrir
þau út í búð að versla. En það var
langt frá því að ég væri eina barn-
ið sem vildi koma til þeirra, börnin
í næstu íbúðum vissu vel hversu
indæl og barngóð þau voru og sóttu
í að koma í heimsókn.
Seinna meir, þegar ég var komin
í framhaldsskóla í höfuðborginni,
heimsótti ég þau stöku sinnum og
það var alltaf jafn gaman. Þau
spurðu frétta að heiman úr sveit-
inni og svo spjölluðum við um dag-
inn og veginn. Og iðulega var ein-
hveiju gaukað í vasa minn í kveðju-
skyni.
Nú síðustu árin hittumst við sára
sjaldan, alltof sjaldan auðvitað.
Hún orðin heilsulítil og ég á kafi
í búskapnum og barneignum. En
það er ekki þar með sagt að maður
gleymi gömlu vinunum, þeir eiga
sér alltaf sess í hjarta manns. Og
ég vil nú að lokum þakka henni
„plat ömmu“ minni og einnig Geira
og Kalla allar góðu stundirnar.
Guðbjörg Albertsdóttir,
Skiðbakka.