Morgunblaðið - 18.04.1999, Blaðsíða 4

4 SUNNUDAGUR 18. APRÍL 1999
MORGUNBLAÐIÐ
VIKAN 11/4 -17/4
►BAUGUR hf. gekk í vik-
unni frá samningi við bresku
verslanakeðjuna Debenhams
og Smáralind um rekstur
sérverslunar undir merkjum
Debenhams í verslunarmið-
stöðinni i Smáralind í Kópa-
vogi.
Jafnhliða tókust samning-
ar milli Baugs og Smáralind-
ar um að Smáralind kaupi
lóð Nýja bíós í Lækjargötu
af Baugi og standi þar fyrir
uppbyggingu verslunarhús-
næðis.
►LANÐSBJÖRG, landssam-
band björgunarsveita, og
Slysavamafélag íslands und-
irrituðu á föstudag sam-
komulag um sameiningu fé-
laganna undir heitinu Slysa-
vamafélagið Landsbjörg.
Gert er ráð fyrir að nýja fé-
lagið hefji störf 1. júlí.
►SINFÓNÍUHLJOMSVEIT
íslands heldur til Bandaríkj-
anna á næsta ári og eru sex
til níu tónleikar fyrirhugaðir
í ferðinni. Gert er ráð fyrir
einum tónleikum í Carnegie
Hall í New York. Stjórnandi
hljómsveitarinnar í ferðinni
verður Rico Saccani og ein-
leikari Judith Ingólfsson, ís-
lenskur konsertfiðlari, sem
býr í Bandaríkjunum.
►GERT er ráð fyrir tölu-
verðum samdrætti í
þorskafla milli ára í netaralli
Hafrannsóknastofnunar, sem
hófst eftir páska og lýkur
væntanlega nú um helgina.
Sagði Vilhjálmur Þorsteins-
son, fiskifræðingur og verk-
efnisstjóri rallsins, að útlit
væri fyrir minni veiði en í
fyrra, en vegna þess að
norðanátt hefði verið ríkj-
andi á veiðisvæðinu frá því
fyrir páska þyrfti veiðin ekki
að segja til um stofnstærð-
ina.
Samkomulag
í Smugudeilu
SAMKOMULAG var gert í Smugudeil-
unni á þriðjudag eftir nokkurra ára
ágreining og deilur við Norðmenn og
Rússa. Samkvæmt samkomulaginu,
sem sendinefndir íslands, Noregs og
Rússlands gerðu um veiðar í Barents-
hail, fá íslendingar árið 1999 8.900 lesta
þorskkvóta, sem skiptist til helminga
milli lögsögu Noregs og Rússlands.
Fari leyfílegur heildarafli á þorski í
Barentshafi niður fyrir 350 þúsund lest-
ir falli veiðar Islendinga úr stofninum
niður og sömuleiðis veiðar Norðmanna í
íslenskri lögsögu.
I sérstakri bókun íslands og Rúss-
lands er kveðið á um að íslensk skip geti
veitt 4.450 lestir af þorski í rússneskri
lögsögu á þessu ári og muni Rússar þar
af bjóða íslenskum útgerðum 37,5% eða
1.669 lestir til kaups á markaðsverði.
Halldór Asgrímsson utanríkisráð-
herra sagði að samningurinn væri mjög
hagstæður, en Kristján Ragnarsson,
formaður Landssambands íslenskra út-
gerðarmanna, kvaðst telja hlut Islands
rýran.
Verðmæti þess afla, sem íslendingum
er heimilt að veiða, nemur tæpum millj-
arði króna.
Kennarar lögðu
niður kennslu
GRUNNSKÓLAKENNARAR í
Reykjavík lögðu klukkan 11 á fímmtu-
dag niður vinnu vegna óánægju með
kjör sín. Þeir kröfðust þess að launa-
munurinn á þeim og kennurum á lands-
byggðinni yrði jafnaður með 250 þús-
und króna eingreiðslu. Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir borgarstjóri harmaði að-
gerðir kennara og sagði að í gildi væri
kjarasamningur með tilheyrandi friðai--
skyldu.
Harma loftárás
á flóttamenn
TALSMENN NATO viðurkenndu í vik-
unni og hörmuðu, að fyrir mistök hefði
verið ráðist á bflalest með aibönskum
flóttamönnum en lýstu jafnframt yfír,
að Slobodan Milosevic, forseti Jú-
góslavíu, bæri fulla ábyrgð á harmleikn-
um í Kosovo. Bill Clinton, forseti
Bandaríkjanna, sagði slík slys næstum
„óumflýjanleg" í átökum eins og þessum
en árásir á skotmörk í Júgóslavíu hafa
enn verið hertar. Aðrir frammámenn á
Vesturlöndum tóku í sama streng og
sögðu Sérba gráta krókódílatárum yfir
dauða flóttamannanna. Leiðtogar Evr-
ópusambandsríkjanna funduðu í Brus-
sel á miðvikudag ásamt Kofi Annan,
framkvæmdastjóra Sameinuðu þjóð-
anna, um tillögur Þjóðverja um lausn á
átökunum á Balkanskaga. Kom fram
hjá Joschka Fischer, utanríkisráðherra
Þýskalands, að Rússar væru „nær al-
gerlega“ samþykkir tillögunum en þær
gera ráð fyrir, að loftárásum verði hætt
þegar allt serbneskt herlið er farið frá
Kosovo. Hafa leiðtogar annarra ESB-
rílqa tekið tillögunum vel en þó með
nokkurri varfæmi. Talsmaður Flótta-
mannastofnunar SÞ sagði á fóstudag, að
Serbar hefðu eftir nokkurt hlé hafið aft-
ur brottrekstur albansks fólks frá
Kosovo og ætluðu sér augljóslega að
reka það allt frá héraðinu.
Óeirðir í
Kuala Lumpur
ÓEIRÐIR brutust út í Kuala Lump-
ur, höfuðborg Malasíu, eftir að Anwar
Ibrahim, fyrrverandi aðstoðarforsæt-
isráðherra, var dæmdur í sex ára
fangelsi fyrir spillingu. Hafa stjóm-
málamenn í nágrannaríkjunum gagn-
rýnt dóminn og alþjóðleg mannrétt-
indasamtök segja hann af pólitískum
rótum runninn. Ymsir telja, að dóm-
urinn muni veikja stöðu Mahathirs
Mohammads forsætisráðherra en
ekki styrkja.
►JACK Straw, innanríkis-
ráðherra Bretlands, hefur
ákveðið að leyfa breskum
dómstólum að taka fyrir
beiðni um framsal Augustos
Pinochets, fyrrverandi ein-
ræðisherra í Chile, til Spán-
ar. Baltasar Garzon, spánski
dómarinn, sem krefst fram-
salsins, kveðst vera „sæmi-
lcga ánægður" með ákvörð-
unina en stjórnvöld í Chile
hafa fordæmt hana.
►BENAZIR Bhutto, fyrrver-
aridi forsætisráðherra
Pakistans, og eiginmaður
hennar, Asif Zardari, voru
dæmd á fimmtudag í fimm
ára fangelsi fyrir spillingu.
Þá voru þau dæmd til að
greiða um 600 millj. ísl. kr.
fyrir að hafa tekið við mútum
frá svissnesku fyrirtæki.
Bhutto, sem er stödd í
London, kveðst saklaus og
segir vera um að ræða póli-
tíska ofsókn í því skyni að
binda enda á stjómmálaferil
sinn.
►PAKISTANAR hafa svarað
eldflaugatilraunum Indverja
með því að skjóta á Ioft
tveimur meðaldrægum eld-
flaugum, sem borið geta
kjarnorkuvopn. Ekkert lát er
þvi á kjarnorkuvopnakapp-
hlaupi ríkjanna en stjórnvöld
í Pakistan hafa þó hvatt til,
að ríkin semji um það sín í
milli að takmarka það.
►FORSETAKOSNINGAR
vom í Alsír á fimmtudag og
var í raun aðeins einn maður
í kjöri þar sem sex af sjö
frambjóðendum drógu sig í
hlé. Sökuðu þeir stjórnvöld
og herinn um að hafa úrsltin
í hendi sér og samkvæmt
fréttum fékk Abdelaziz Bou-
teflika, sem hcrinn styður,
73,79% atkvæða. Sagt var, að
10,5 millj. manna af 17,5
millj. á kjörskrá hefðu kosið.
FRÉTTIR
Framkvæmdum við
Kringluna fleygir fram
FRAMKVÆMDUM við byggingu
Kringlunnar miðar vel áfram,
sprengingum ásamt jarðvinnu
er lokið að mestu og aðrar fram-
kvæmdir vel á veg komnar, að
sögn Gísla Kristófei-ssonar verk-
sljóra hjá ístaki. Þokkalega hef-
ur viðrað til verka í vetur og tíð-
arfarið ekki unnið gegn fram-
kvæmdum. 40 manns eru við
vinnu á svæðinu nú, þar af 18
trésmiðir.
Verið er að slá upp undir
gólf í torgbyggingu, en við
gólfið er notuð ný tækni frá
Bretlandi. Járnplötueiningum
er raðað undir gólfið, járna-
binding og lagnir settar í þær
og gólfíð steypt þar beint of-
aná.
Byrjað verður að reisa stál-
virki bflageymslu upp úr 20.
aprfl. Jarðvinnu við tengibygg-
ingu Borgarleikhúss er að
mestu lokið og frálagnir komn-
ar útfyrir vegg. Gísli segir að
áætlanir standist og verkið sé
jafnvel heldur á undan áætlun.
Framkvæmdum eigi að Ijúka að
mestu næsta haust og þá verði
bflastæðahús og torgbygging
tekin í notkun. Aðeins verði
eftir að klára tengibyggingu
Borgarleikhúss en sá hluti
verði þó að fullu steyptur upp í
haust.
Gísli segir að nokkurt rask
kunni að verða þegar lagnir frá
byggingunni verða lagðar en
þær liggja út í götuna milli Kr-
inglunnar og Morgunblaðshúss-
ins og verða tengdar inn á meg-
inlögn við hús Sjóvár-Almennra.
Þess vegna má búast við
nokkrum umferðartöfum vegna
þess að önnur akrein götunnar
til norðurs verður grafín upp
vegna framkvæmdanna.
„ _ Morgunblaðið/Golli
GISLI Kristófersson verkstjóri hjá ístaki við framkvæmdasvæði ný-
bygginganna í Kringlunni.
NÝ TÆKNI er notuð við gólf nýbyggingarinnar, valsaðar járnplötur
eru Iagðar í gólfstæðið og steypt ofaná þær þegar lagnir hafa verið
lagðar niður í þær. Gunnþór Oddgeirsson og Atli Bryngeirsson voru
að vinna við gólfið í gær.
Smjörfjall að myndast en það er flutt út til Mið-Austurlanda
Framleiðsla á mjólk
er langt umfram sölu
HORFUR eru á að framleiðsla á
mjólk á þessu verðlagsári verði 7-8
milljónir lítra umfram innanlands-
neyslu, en heildarneyslan er um 102
milljónir lítra á ári. Oskar H. Gunn-
arsson, formaður Samtaka afurða-
stöðva í mjólkuriðnaði, segir að
þessi miklu munur á framleiðslu og
sölu muni koma niður á afkomu
mjólkurframleiðenda á næstu
tveimur árum. Búið er að lofa
bændum að þeir fái greitt fyrir alla
umframmjólk á þessu verðlagsári
og virðist þetta loforð eiga stóran
þátt í framleiðsluaukningunni.
Neysla á mjólk hefur á síðustu ár-
um verið að færast yfir á magrari
mjólkurvörur. Þetta hefur leitt til
þess að meiri þörf er fyrir prótein-
ríka mjólk en fitumikla mjólk. Óskar
sagði að í haust hefði verið ljóst að
auka þyrfti framleiðslu á mjólk um
1-1,5 milijón lítra á þessu verðlags-
ári til að hægt væri að anna eftir-
spum eftir próteinríkum mjólkur-
vörum. Þess vegna hefðu afurða-
stöðvar lýst því yfir að þær myndu
greiða fyrir alla umframmjólk.
Greitt yrði að fullu fyrir próteinhluta
mjólkurverðsins, sem er 75% af
verðinu, en ekkert fyrír fitu. Mjólk-
ursamlag KEA á Akureyri hefði að
vísu ákveðið að greiða einnig fyrir
fituna. Óskar sagði að þetta ásamt
góðum heyjum og mjög lágu verði á
kjamfóðri hefði leitt til mikillar
framleiðsluaukningar á mjólk.
„Áætlanir benda til að umfram-
mjólkin verði 7-8 milljónir lítra á
þessu verðlagsári, sem lýkur 1.
september. Bændur hafa því tekið
ansi hressilega við sér og langt um-
fram það sem æskilegt er. Við mun-
um auðvitað reyna að selja eins
mikið og við getum á innlendum
markaði, en það er ljóst að við get-
um ekki selt þetta allt og reiknum
með að flytja út smjör á erlenda
markaði," sagði Óskar.
A undanförnum ámm hafa ís-
lendingar flutt út smjör á markaði í
A-Evrópu. Óskar sagði að þessir
markaðir væm mjög lélegir nú um
stundir. Bæði væri verðið lágt og
eins væri mjög erfitt að eiga við-
skipti á þessu svæði núna. Hann
sagði að í næsta mánuði yrðu 100
tonn af smjöri seld til Mið-Austur-
landa. Islenskt smjör hefði aldrei
áður verið selt þangað. Hann sagði
að verðið væri lágt og því óvíst
hvort framhald yrði á þessum út-
flutningi, en nauðsynlegt væri að
flytja út 400-500 tonn af smjöri til
að birgðastaðan yrði viðunandi.
Kemur niður á
framleiðendum síðar
„Eg tel að þetta vandamál sem
við stöndum nú frammi fyrir komi
niður á framleiðendum á næstu
tveimur áram því þá verður ekki
þörf fyrir neina umframmjólk. Það
væri mjög æskilegt að bændur
drægju úr framleiðslu núna því það
er þeim ekki í hag að safna upp
verðlitlum smjörbirgðum,“ sagði
Óskar.
Síðastliðið haust tók ný reglugerð
um fmmutölu í mjólk gildi sem fól í
sér hertar kröfur um gæði mjólkur-
innar. Reglugerðin leiddi til þess að
bændur urðu að farga miklu af kúm
sem voru annaðhvort orðnar gamlar
eða vom með gölluð júgur. Óskar
sagði að af þessum sökum hefðu
margir haft efasemdir um að bænd-
ur gætu aukið framleiðsluna svona
mikið eins og nú hefði komið á dag-
inn. Margir hefðu þvert á móti
reiknað með að það drægi úr mjólk-
urframleiðslu vegna reglugerðar-
innar. M.a. þess vegna hefðu mjólk-
ursamlögin gefið yfirlýsingar um
fulla greiðslu fyrir umframmjólk.
Eftir á að hyggja hefði verið skyn-
samlegra að hafa þak á þessum
greiðslum, t.d. við 1-1,5 milljónir
lítra.
Mjólk sem framleidd er á haustin
er greidd hærra verði en mjólk sem
framleidd er á öðrum árstímum.
Þetta er gert til að reyna að stuðla
að jafnari framleiðslu yfir árið. Ósk-
ar sagði að þetta ætti sinn þátt í
mikilli framleiðslu í haust. Fram-
leiðslan í sumar gæti því ráðið
miklu um útkomu ársins.
Óskar sagði að sala á mjólkurvör-
um hefði gengið allvel að undan-
fömu. Sala á ostum hefði t.d. aukist
um 6-7% á einu ári, en sala á
neyslumjólk hefði hins vegar aðeins
dregist saman.