Morgunblaðið - 18.04.1999, Blaðsíða 24

24 SUNNUDAGUR 18. APRÍL 1999
MORGUNBLAÐIÐ
Vissi nákvæmlega hvernig
heildarmyndin yrði
Morgunblaðið/Rax
JON Asgeir Jóhannesson er 31 árs gamall, forstjóri fyrirtækis sem er 10 milljarða króna virði og hefur 1.500 manns í vinnu.
Jón Ásgeir Jóhannes-
son er 31 árs gamall og
ekki aðeins forstjóri
Baugs hf., eins stærsta
fyrirtækis landsins,
heldur hugmyndasmið-
urinn að baki stofnun
þess á síðasta ári.
Baugur hefur 44-45%
hlutdeild á matvöru-
markaði í smásölu inn-
anlands, um 16% af
smásölumarkaði í sér-
vöru og um 1.500
starfsmenn. Pétur
Gunnarsson ræddi við
----------7-----------
Jón Asgeir.
IBAUGI sameinast Bónus,
Hagkaup, Nýkaup og Hrað-
kaup, auk lyfjaverslana, gler-
augnaverslana og Bens-
ínorkunnar. Baugur er stór að-
ili í matvöruverslun í Færeyjum og
hefur áform um frekari umsvif er-
lendis í samstarfi við Reitan-
gruppen í Noregi, sem á 20% í
Baugi, en Baugur er talinn 10 millj-
arða króna virði samkvæmt for-
sendum hlutafjárútboðsins sem
hefst á mánudag.
Grunnhugmyndin að baki fyrir-
tækinu segir Jón Ásgeir að sé sú að
Bónus eigi að keppa að því að bjóða
lægsta vöruverðið, Nýkaup eigi að
leggja áherslu á ferskleika og gæði,
en aðalmarkmið Hagkaups sé að
bjóða mikið úrval af sérvöru og
matvöru á lágu verði. Hraðkaups-
verslanimar sem eru í Borgamesi,
á Akureyri og á Egilsstöðum leggja
áherslu á skjóta afgreiðslu, langan
afgi-eiðslutíma og sanngjamt vöm-
verð. Öll innkaup þessara verslana
fara í gegnum sama vöruhúsið, Að-
föng, og þaðan er dreift til þeirra
þurrvöra og ávöxtum og grænmeti.
„Svona skiptum við þessu upp til að
geta nálgast allan markaðinn. Við
teljum að með þessu náum við að
spanna allan þennan lagskipta
markað; við náum til þeirra sem
sækjast eftir lægstu verði, þeirra
sem leggja áherslu á ferskleika og
gæði og svo framvegis. Að baki
hverri verslun liggur ákveðin
grannhugmynd um hvernig þjóna
eigi ákveðnum hópi,“ segir Jón Ás-
geir.
- En eru þessi fyrirtæki ekki í
stöðugii samkeppni hvert við ann-
að?
„Auðvitað er hver sá sem selur
mjólk að vissu leyti í samkeppni við
alla aðra, sem eru að selja mjólk.
En hjá okkur fer hver keðja eigin
leiðir til að ná upp sölu og allir era
að keppa sín á milli. Það veit enginn
í Hagkaupi hvað Bónus og Nýkaup
eru að gera í markaðsmálum. Það
kemur framkvæmdastjóra Hag-
kaups jafnmikið á óvart og fram-
kvæmdastjóra Nóatúns að sjá aug-
lýsingamar frá Nýkaupi og Bón-
usi.“
- Eru stjómendur þessara versl-
unarkeðja ekki í einkennilegri stöðu
gagnvart Baugi að vera annars veg-
ar samkeppnisaðilar og hins vegar
samkeppnisaðilar að vinna fyrir
sömu eigendur?
„Ég hugsa að það sé harðari sam-
keppni á milli þeirra en ef tengslin
væra engin. Samstarfið er lítið og
birtist aðallega í innkaupum og
samstarfi um upplýsingatækni, sem
við eram að koma inn í eitt kerfi. Að
öðru leyti er hver og einn fram-
kvæmdastjóri ábyrgur fyrir öllum
daglegum rekstri. í staðinn fyrir að
það sé stjórn yfir þessum verslunar-
keðjum heyra þær allar undir Baug.
Ég, í Baugi, virka sem stjóm yfir
Hagkaupi, Nýkaupi og Bónusi, en
ég er ekki að skipta mér af dagleg-
um rekstri þeirra.“
-Þú hefur verð nefndur hug-
myndasmiður og frumkvöðull þess
að búa til Baug. Hvað kveikti þá
hugmynd hjá þér?
„Ég var búinn að fylgjast með því
hvað var að gerast erlendis. Ég
hafði unnið í Bónusi og við höfðum
verið í samstarfi við Hagkaups-
bræður og ég sá í hendi mér hvað
væri hægt að gera í fyrirtækinu
með því að vinna á þann hátt sem
við erum að gera í dag. Þótt margir
væru vantrúaðir á þetta, sá ég alltaf
til lands og vissi nákvæmlega
hvemig ég vildi sjá heildarmyndina
líta út. En ef ekki hefði notið við
ferskra vinda í íslenskri bankastarf-
semi hefði þetta ekki verið hægt.
Við höfum séð svipaða hluti ger-
ast víða, t.d. í Danmörku, þar sem
Dansk supermarked er fyrirtæki
uppbyggt á svipaðan hátt og Baug-
ur. Svipuð fyrirtæki era annars
staðar á Norðurlöndunum. Maður
sá erlendis þessa nýju nálgun á
markaðinn; að nálgast hann með
mörgum ólíkum andlitum sama fyr-
irtækisins, þar sem hver deild
keppti við aðrar um að ná sem best-
um árangri. Síðan sá ég fyrir sér
þau tækifæri, sem era að verða að
veraleika í dag; Topshop og Deben-
hams og fleira er á prjónunum sem
hentar líka mjög vel inn í kerfið hjá
okkur. Sum fyrirtæki erlendis, t.d.
sá aðili sem Debenhams er í sam-
starfi við í S-Arabíu, hefur 20
merkjafyrirtæki af þessu tagi undir
sínum hatti. Til framtíðar er ekkert
annað sem blasir við fyrir okkur en
að fjölga slíkum samstarfsaðilum
okkar á sérvöramarkaðnum.
Sóknarfærin era á sérvöramark-
aðnum. Hlutfallið milli matvöra og
sérvöru hjá okkur er í dag þannig
að matvaran er 70% en sérvaran
30%. Þetta hlutfall á eftir að jafnast
og ég vil sjá það ná því að verða
60% á móti 40%. Sama breyting
verður hjá okkur í Færeyjum. Þar
verður okkar hlutfall í sérvöranni
þó ekki jafnhátt.
Við viljum nýta þá þekkingu, sem
er til í Hagkaupi í dag, og þá tækni,
sem við höfum yfir að ráða, til þess
að þenja út sérvörusviðið og sækja
okkur nýja þekkingu og nýja mark-
aði. En við erum fyrst og fremst
smásölufýrirtæki með stoðdeildum.
Við erum að selja matvöra og sér-
vöra í smásölu og ætlum okkur að
halda því áfram.“
- Sú atvinnugrein sem þú ert í í
dag er að mörgu Jeyti frábrugðin
smásöluverslun á Islandi fyrir ára-
tug.
„Það hefur mikið breyst. Áður
þótti gott að vera með eina góða
verslun en í dag er það varla hægt.
Baugur er mjög lítið fyrirtæki á er-
lendan mælikvarða. Oft þegar okk-
ar innkaupaaðilar ætla að gera
pantanir erlendis fá þeir svör eins
og þessi: „Þú verður að kaupa gám,
vinur, ef þú ætlar að fá þessa vöra.“
Þess vegna þurfum við að tengjast
stæiTÍ aðilum.
Reitangruppen, samstarfsaðili
okkar í Noregi, er lítil keðja á evr-
ópskan mælikvarða en þeir sjá sína
framtíð í því að tengjast enn stærri
keðju. Bætt markaðshæfni felst í
því að verða enn stærri. Innan 5-6
ára munum við sjá í Evrópu 3-4
stóra aðila í smásölu. Innan 10 ára
stefnir í að það verði bara 5-6 aðilar
í heiminum öllum, sem munar um á
þessum markaði. Við sjáum hvað
Getum ekki
borið uppi
heildsölu
með 20-25%
álagningu
WalMart er að gera núna, íyrirtæki
með um 200 milljarða bandaríkja-
dala í veltu og 1,4 milljónir manna í
vinnu.
Þegar verið er að keppa við svona
aðila þurfa þeir smærri að vera í
samstarfi. I flestum löndum í kring-
um okkur era núna orðnir til eða að
verða til 2-3 aðilar, sem halda utan
um smásöluna. Menn lifa ekki af
öðruvísi. I Danmörku og Noregi
hefur svipað gerst og er að gerast
hér.
Þetta gengur þannig fyrir sig að
um leið og einhver er búinn að ná
4-6% yfirburðum í innkaupaverði er
erfitt að keppa við hann. Það verður
svo lítið eftir af innkaupsverðinu í
íyrirtækjunum að um leið og aðili,
sem er með sæmilegan rekstur nær
þessu forskoti, eiga aðrir ekki
möguleika á að keppa við hann ef
innkaupaverð þeirra er 4-6% eða
10% hærra.“
- Hvernig munu þessar breyting-
ar sem þú ert að lýsa birtast neyt-
endum?
„Andlit fyrirtækjanna gagnvart
neytendum breytast ekki mikið
heldur verður breytingin fyrst og
fremst í því afli, sem stendur á bak
við innkaupin. Þar verður hagræð-
ingin til.“
- Hvað er pláss fyrir marga stóra
aðila á matvælamarkaðnum hér og
hvaða aðilar telur þú að eigi eftir að
lifa af til frambúðar?
„Hér verða 2-3 aðilar eins og
annars staðai’. Það er mín sýn.
Kaupfélögin hafa verið og verða
sterk hér úti á landi og það kemur í
ljós hvað verður um samstarf þeirra
og Nóatúns. 10-11 er spriklandi
keðja og það verður spennandi að
sjá hvað verður um hana.“
- Hvaða framtíð á kaupmaðurinn
á horninu fyrir sér?
„Hann á framtíð fyrir sér, en þarf
að fá aðild að samstarfi í svona
keðju. Það verður ómögulegt að
reka verslun með því að kaupa inn
af 50-100 litlum heildsölum, eins og
nú era að selja í fyi-irtæki hér á
landi.“
-Eru þá ekki aðrir möguleikar
fyrir einyrkja í smásöluverslun með
matvöm en ísælkerabúðum?
„Já, það verður pláss fyrir þær.
Gallerí kjöt og fiskbúðir eru gott
dæmi um það hvar einyrkjar eiga
framtíð fyrir sér. Slíkar verslanir,
sem stfla inn á ferskleika og gæði,
eiga sér markað og Nýkaupi er ætl-
að að keppa við þær.“
- Þótt þið hafið náð undir ykkur
matvælamarkaðnum hefur ykkur
ekki tekist jafn vel upp á neyslu-
fisksmarkaðnum og köllunum í físk-
búðunum. Hvers vegna?
„Þetta hefur verið að breytast
hægt og hægt, m.a. með tilkomu
Nýkaups, en það er misjafnt hvern-
ig verslanir okkar ná sér í fisk. Þar
sér hver um sig. Fisksalamir hafa
staðið sig vel og ég held að fersk-
leikinn hafi skilað þeim mestu.
Stærri verslanirnar hafa til þessa
ekki passað sig á að leggja næga
áherslu á ferskleikann."
- Hvemig eru viðskipti ykkar við
íslenska birgja; heildsölur og fram-
leiðendur?
„60% af okkar viðskiptum eru við
íslenska birgja. Ég sé miklar breyt-
ingar á íslenskum heildsölumarkaði
framundan enda hefur heildsala-
stéttin lifað mjög góðu lífi á íslandi.
Afkomutölur úr heildsölu hafa verið
tvöfalt eða þrefalt hærri hér á landi
n