Eimreiðin - 01.09.1905, Síða 24

184
Ég hef nú leitast við að skýra nokkuð helztu móvinnuaðferðir,
og til hvers og hvernig mór verði hagnýttur. Kemur þá að þeirri
spurningu, hvernig á að koma móiðnaði í lag heima á íslandi.
Pað sem mér lízt tiltækilegast í þá átt, er, að vér förum að
dæmi annarra þjóða og stofnum íslenzkt móiðnaðarfélag. Félag
þetta ætti að sjálfsögðu að fá styrk af almannafé. Markmið fé-
lagsins yrði að útbreiða þekkingu á mó og móiðnaði á íslandi,
og mætti gjöra það með blaða- og tímaritsgreinum og með fyrir-
lestrum, er félagið sæi um að yrðu haldnir sem víðast. Pað ætti
að gangast fyrir að leitað yrði að mó, þar sem hann er ekki
fundinn enn þá, og sjá um, að mór og mómýrar yrðu rannsakað-
ar svo nákvæmlega, að hægt yrði að gefa bendingar um, hvernig
haga skyldi móvinnu á hverjum stað.
Pað ætti að sjá um útvegun hentugra áhalda og véla til mó-
vinnu og síðast, en ekki sízt, að sjá um, að svo margir ungir menn
lærðu móvinnu — fyrst um sinn utanlands, seinna heima —, að
þeir, sem vildu ráðast í móiðnaðarfyrirtæki, ættu jafnan kost á
mönnum með nauðsynlegri sérþekkingu.
Við saming ritgjörðar þessarar hef ég alstaðar, þar sem mér
var unt, stuðst við sjálfsýn. Par sem þekking mín og reynsla
hehr ekki hrokkið til, hef ég stuðst við upplýsingar frá einstökum
mönnum og vil ég þar til einkum nefna hinn góðfræga ritara Mó-
iðnaðarfélagsins danska, riddarahöfuðsmann Rahbek í Sparkær.
Kann ég honum miklar þakkir fyrir hina dæmafáu alúð hans, og
hve staklega hann lét sér ant um, að ég hefði sem mest gagn af
dvöl minni í Sparkær og ferðalagi mínu í Danmörku.
Af bókum, er ég hef stuðst við, skal ég nefna: A. Hausding
Handbuck der Torfgewinnung und Torfverwertung (1904). Pessi
ágæta bók er nokkurskonar móiðnaðarbiblía og ómissandi öllum
þeim, er vilja kynna sér móiðnað til hlítar. Ennfremur Alf Lar-
son och Ernst Wallgren: Om Bránntorfindustri i Europa;
Dr. Th. Köller: Die Torf-Industrie; J. G. Thaulow: Indberet-
ning. Meddelanden frán Kungl. Landtbruksstyrelsen 1904 (nr. 95);
Meddelelser fra Moseindustriforeningen og Meddelelser fra det
norske Myrselskab.
Myndir þær, er fylgja ritgjörðinni, eru flestar lánaðar á ýms-
um stöðum. Bezt hefir »Det norske Myrselskab« reynst mér.