Morgunblaðið - 25.03.2001, Blaðsíða 4

4 B SUNNUDAGUR 25. MARS 2001 MORGUNBLAÐIÐ
SÆNSKUNÁMSKEIÐ
Norræna félagið á Íslandi, í samvinnu við Norræna félagið í
Norrbotten í Norður-Svíþjóð, gefur 15 Íslendingum kost á 10
daga sænskunámskeiði í Framnäs folkhögskola dagana 30. júlí -
8. ágúst nk. Farið verður út 29. júlí. Kenndar verða 6 kennslu-
stundir á dag og auk þess fer fram kynning á lífi og starfi fólks á
Norðurkollu. Eftir námskeiðið gefst kostur á þriggja daga kynnis-
ferð um Lappland. Námskeiðið kostar 98.000 krónur. Innifalið er:
Ferðir báðar leiðir, kennsla og dvalarkostnaður með fullu fæði
alla dagana. Umsækjendum er bent á að kanna hvort viðkomandi
stéttarfélög eða atvinnurekendur veiti styrki til fararinnar, svo-
kallaða fræðslustyrki. Félagsmönnum Norræna félagsins er bent
á að sækja um styrk til viðkomandi deildar Norræna félagsins.
Umsóknarfrestur er til 17. apríl nk. Umsóknir skal senda til skrif-
stofu Norræna félagsins, Bröttugötu 3b, 101 Reykjavík, á
sérstöku umsóknareyðublaði sem þar fæst. Opið mánudag-föstu-
dag milli kl. 9.00-16.00.
Kjörið tækifæri til að sameina sumarfrí og sænskunám.
Nánari upplýsingar fást á skrifstofunni.
í Framnäs í Svíþjóð
OFT hefur maður veriðskammaður um ævina.Skammaður fyrir bráð-læti, ókurteisi, skaps-
muni, óvandaðan málflutning.
Stundum er ég líka skammaður heima fyrir
að taka ekki til eða týna hlutum eða bara
vegna þess að maður segir eitthvað, sem fell-
ur ekki í kramið.
Núna hefur það hinsvegar hent mig að
vera skammaður fyrir íhaldssemi! Íhalds-
semi mín mun vera fólgin í því að vilja að
flugvöllurinn verði í höfuðborginni, að
minnsta kosti þangað til vitað er hvert hann á
að fara.
Sagt er að fylkingar með og móti vellinum
hafi skipst eftir aldri. Yngri kynslóðin vilji
völlinn burt, meðan gamlingjarnir vilji láta
hann í friði vgna þess að íhaldssemin hafi ráð-
ið ferðinni.
Kannske er eitthvað til í þeirri fullyrðingu.
Og hálfpartinn stendur mér ekki á sama. Það
er svo stutt á milli íhaldssemi og afturhalds-
semi. Er maður virkilega orðinn svona gam-
all að vilja engu breyta? Er maður loksins
orðinn ómeðvitaður íhaldsmaður fyrir aldurs
sakir?
Víst er það rétt að maður sér fortíðina í
hillingum, hálfgerðri nostalgíu, þegar allt var
í föstum skorðum og veturinn kom með skól-
anum og sveitalífið kom með vorinu og
ábrystirnar komu með rútunni á haustin og
eplalyktin boðaði komu jólanna.
Það var festa í mannlífinu. Kaupmaðurinn
á horninu var á sínu horni í fjörutíu ár, sami
bankastjórinn í bankanum í
fimmtíu ár og afi virtist ódauðleg-
ur þegar hann hélt upp á níræð-
isafmæli sitt. Soðinn fiskur á
mánudögum, sagrínugrautur í
þriðjudögum. Saltfiskur á kvöldin. Sjálfstæð-
isflokkurinn stjórnaði borginni, löggan
stjórnaði umferðinni, mamma stjórnaði fjöl-
skyldunni. Faðir vorið á kvöldin.
Engin blöð á mánudögum, vínlaust ámiðvikudögum, ekkert sjónvarp áfimmtudögum. Hótel Borg sótt á
laugardögum. Heim fyrir tólf á kvöldin.
Þetta var auðvitað skelfileg rútína, engar
óvissuferðir, engar óvæntar uppákomur,
ekki einu sinni neitt óvænt í pólitíkinni eða
kosningum og hvorki nektarbúllur, flugvellir
né þriðja kynslóð farsíma til að rífast um. Það
reifst enginn nema þeir á þinginu og flokks-
hollar málpípur, sem bergmáluðu því, sem
sagt var í málgögnunum.
Og ég sem hélt að ég hefði verið liðsmaður
í þeirri kynslóð sem ýtti þessu tilbreyting-
arleysi til hliðar, ég sem hef staðið í þeirri
meiningu að vera fótgönguliði í þeirri bylt-
ingarsveit nútímans, sem hefur tekist að um-
turna þessum gamaldags, íhaldssama hver-
dagsleika – ég stend allt í einu frammi fyrir
þeirri ásökun að greiða gamla tímanum at-
kvæði mitt, fulltrúi íhaldsseminnar í tilveru
okkar Reykvíkinga!! Fulltrúi afturhaldsins!!!
Jæja þá og hana nú, sagði ég heima í stofu
og fór að velta því fyrir mér hvort ég ætti
ekki að skammast mín fyrir þessa ósvinnu,
fyrir að falla í þann pytt, að vilja status quo.
Sat heima í stofu og vorkenndi þessu gam-
almenni og afturhaldsseggi, sem hefur villst
af leið. Ég sem hef hamast við að veita hinni
líkamlegu hörnun minni viðnám, gert gys að
kritíklausri afstöðu skoðanalausrar þjóðar,
barist gegn flokkslegum fjötrum og jafnvel
barið í borðið (með valdsmannslegum hætti)
þegar konan mín eða börnin vilja mér eitt-
hvað upp á dekk. Mótþróafullur, uppreisn-
argjarn efasemdarmaður og gott ef ekki ríf-
andi kjaft um allt sem mér kemur ekki við.
Ég er meira segja enn að lemja menn, sem
standa upp í hárinu mér og láta lemja mig
líka, fyrir það eitt að vera ekki sammála
þeim.
Svo er ég óafvitandi orðinn bandamaður
þeirra þjóðfélagsafla, sem berjast gegn um-
bótum og breytingum! Á móti því framfara-
máli að völlurinn fari burt. Bara eitthvað
burt.
Þetta er stílbrot. Auðvitað ætti maðurað kyngja því öllu, sem að höndumber, hvort sem það er dópnotkun,
kvótabrask, súludans, öryrkjaeinelti, vaxta-
okur, verðbréfabrask eða þá því, að láta
stjórnmálamenn og sérfræðinga afskiptala-
lausa um að eiga síðasta orðið í því sem varð-
ar hagsmuni fjöldans. Láta þetta allt saman
lönd og leið og strjúka kviðinn fyrir framan
sápuóperurnar í sjónvarpinu. Það er einfald-
asta útgönguleiðin. Enda kom það raunar vel
í ljós í kosningunni um flugvöllinn, að meiri-
hluti Reykvíkinga sér ekki ástæðu til að taka
þátt í þeirri kosningu, af því að það er búið að
venja fólk við að hafa ekki skoðun (nema þá
út af fyrir sig).
Til hvers að vera að skipta sér af þessu? Til
hvers að taka afstöðu gegn blessaða unga
fólkinu og nútímanum, sem fretar á gamlan
flugvöll og lýsir frati á þau sjónarmið að höf-
uðborgin þurfi að þjóna landsbyggðinni?
Skýjakljúfarnir blasa við í Vatnsmýrinni.
Eru þetta ekki úrelt viðhorf, afturhald,
storkun gegn unga fólkinu, sem er skítsama
hvað þeim finnst sem eru eldri en tvævetur?
Íhaldsdurgunum.
Já, hún fellur ekki í kramið, íhaldssemin og
þó er það nú svo að jörðin snýst og jörðin
snýst og sumarið kemur á eftir vorinu og
börnin koma undir með sama hætti og áður
og margt er það í kýrhausnum, sem lærist af
reynslu og þroska og samanlögðum mistök-
um fortíðarinnar. Ég hef stundum saknað
þess að vera ekki ungur eftir að vera orðinn
gamall. En ég hefði líka viljað vera eldri þeg-
ar ég var yngri. Það hefði afstýrt mörgum ax-
arsköftunum. Brennt barn forðast eldinn og
ætli íhaldssemin sé ekki fyrst og fremst sú,
að kunna fótum sínum forráð. Ana ekki út á
foraðið, af því reynslan hefur kennt okkur að
stíga varlega til jarðar.
Það er afturhald að vilja aldrei stökkva, en
það er íhaldssemi og eðlileg varkárni að vilja
ekki stökkva fyrr en maður veit hvar maður
lendir.
Þar að auki er það hroki og barnaleg
stertimennska að úthrópa reynslu manna og
vitsmuni sem íhaldssemi fyrir það eitt, að
lúta lögmálum dómgreindar sinnar.
Svo má heldur ekki gleyma því að í ár-anna rás, kemur að því að unga fólkið ídag, verður gamla fólkið á morgun.
Hvað sem allri viðleitni lýtur um að veita
aldrinum viðnám. Og hvað sem öllum gengur
gott til að varðveita æskumanninn og bylt-
ingarhetjuna í sjálfum sér. Spyrjið bara mig!!
Íhaldssemin
er ekki alvond
Eftir að hafa staðið í þeirri meiningu að hann hefði
verið fótgönguliði í þeirri byltingarsveit nútímans,
sem hefur tekist að umturna þessum gamaldags,
íhaldssama hverdagsleika, stendur Ellert B. Schram
allt í einu frammi fyrir þeirri ásökun að greiða gamla
tímanum atkvæði sitt, vera fulltrúi íhaldsseminnar í
tilveru Reykvíkinga, fulltrúi afturhaldsins.
HUGSAÐ
UPPHÁTT