Morgunblaðið - 07.12.2001, Qupperneq 38

LISTIR
38 FÖSTUDAGUR 7. DESEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
AÐVENTAN er skollin á, og aftur
hópast tónlistarunnendur í hrönnum
að höfuðkirkjum til að hlýða á fagn-
aðarsöng árstíðarinnar, svo verður
oft að margítreka hljómleikahaldið.
Afkastametið á trúlega Mótettukór
Hallgrímskirkju, enda vel að stærsta
tónlistarvettvangi landsins (ef frá er
talin Laugardalshöllin) kominn. Á
þriðju af fimm áformuðum tónleikum
kórsins sl. þriðjudagskvöld var kirkj-
an enn setin að 2⁄3, og sáu súlnaraðir
um náttúrlega grisjun áheyrenda til
beggja handa þar sem þær skyggðu á.
Flytjendur voru í turnenda þaðan
sem skýrast berst, og ljóskastarar
vörpuðu andrúmsaukandi purpura-
bjarma upp í oddbogahvelfingar
musterisins til áréttingar um komu
himnakonungs í heiminn.
Víðómshugtakið hlaut nafn með
rentu þegar Mótettukórinn hóf tón-
leikana á frönskum 14. aldar helgi-
söng í útsetningu Róberts A. Ottós-
sonar, Kom þú, kom, vor Immanúel,
er fluttur var á inngöngu, fyrst inn
eftir miðgangi en síðan út eftir hlið-
argöngum, þar sem ýmist var sungið
samtaka eða tímariðlað, líkt og gjör-
vallt mannkyn, heiðinna sem hólp-
inna, tæki til máls hver eftir sínu nefi í
kosmísku „sensurround“. Seinni
áferðin kom sannast sagna furðuvel
út, þótt nytist trauðla með sama ár-
angri í minni kirkjum, og bar uppá-
tækið vott um að stjórnandinn gjör-
þekkti ómvist staðarins og kynni að
notfæra sér hana út í hörgul.
Svo stiklað sé fyrst á sérviðfangs-
efnum kórsins bar hátt tvö ljómandi
góð verk eftir sænska tónskáldið ást-
sæla Otto Olsson (1879–1964), Að-
venta og hið þjóðlagalitaða Guðs
sanni son! sem hófst á kyrrlátum
marsi á bordún-bassa. Íðiltær útsetn-
ing Róberts á Nú kemur heimsins
hjálparráð var sungin af aðdáunar-
verðri kliðmýkt. Af tveim hálfpólýfón-
ískum lögum þýzka endurreisnar-
meistarans Johanns Eccard tókst
bezt hið fyrra, Mig huldi dimm og
döpur nótt, í frábærlega vel mótaðri
útfærslu. Hér mætti kannski skjóta
inn, að öll erlendu kórlögin voru sung-
in í vönduðum íslenzkum þýðingum,
og hefði í síðastnefndu tilfelli verið
fróðlegt að hafa þýzka frumtextann til
samanburðar, líkt og raunar með alla
aðra frumtexta fyrir utan þá latnesku.
Maríusöngur hins norska Tronds
Kvernos (f. 1945), Ave maris stella,
var sérlega svipmikil og stílhrein nú-
tímasmíð. Þá var a cappella-útsetning
Roberts Lucasar Pearsalls (1795–
1856) á Sjá himins opnast hlið (In
dulci jubilo) einkar hugvitssöm í
marglita meðferð sinni á ólíkum vers-
um, t.a.m. þegar alt og bassi – hvor
rödd tvískipt – tóku 2. erindið ein, eða
þegar fismjúk „piccolo“-yfirsópran-
rödd sveif efst yfir öllu í því þriðja.
Engu bragðminni var útsetning Dav-
ids Willcocks (f. 1919) fyrir kór og
orgel á hinu jafnkunna Opin standa
himins hlið (með viðlaginu Gloria,
hosanna in excelsis), sem var fágunin
uppmáluð í lifandi dýnamískum and-
stæðum kórsins.
Daði Kolbeinsson lék á óbó við org-
elmeðleik Kára Þormar í Andante í C-
dúr eftir Mozart (K315) af alkunnri
syngjandi snilld, þó að „kadenzan“
væri helzti stutt og annars skínandi
orgelleikur Kára ofurlítið stirður á
stöku stað. Daði lék einnig með ein-
söngvara og orgeli í Ave Maria eftir
Caccini og að viðbættum kór í Nóttin
var sú ágæt ein eftir Sigvalda Kalda-
lóns í útsetningu Atla Heimis Sveins-
sonar. Þar kom kontrapunktísk yfir-
lína óbósins í síðasta er. undirrituðum
reyndar fyrir sem algerlega óþörf,
enda hafði hún fátt til mála að leggja,
og var skemmtileg bergmálsdýnamík
kórstjórans í viðlaginu til muna
áhrifameiri.
Auk perlu Kaldalóns, barnagælu
Schuberts „Mille cherubini in choro“
(Schlafe, schlafe, Mutter süsse
Knabe) og hinnar ódrepandi jóla-
lummu Adolphes Adams Ó, helga
nótt, öll með kórundirsöng, flutti Jó-
hann Friðgeir Valdimarsson nokkur
ítölsk einsöngslög og aríur eftir
Stradella, Caccini, Mascagni og Bizet
(Agnus dei). Tókst honum langbezt
upp í því síðastnefnda, enda útheimti
það mestu átökin. Að öðru leyti virtist
rödd hans fullþung og dramatísk fyrir
ef ekki viðkomandi óperuhöfunda, þá
a.m.k. fyrir glaðlynt aðventuand-
rúmsloft staðar og stundar. Dýnam-
ísk og tónmyndunarleg blæbrigði
voru þess utan af frekar skornum
skammti, inntónunin hafði annað
slagið tilhneigingu til að lafa, og átt-
undarupphækkuðu „bravúru“-loka-
nótum þriggja laga hefði að ósekju
mátt sleppa.
Undirtektir voru samt með ágæt-
um, og átti Mótettukórinn þær ekki
minnst skildar fyrir afburðatæran
söng, ekki sízt í sópran, sem stundum
gat minnt á heiðskíra brezka úrvals-
drengjasóprana einmitt þar sem bezt
átti við; ævinlega í nánast fullkomnu
raddsamvægi og með góðum texta-
framburði. Að ekki sé talað um upp-
lyftandi orgelleik Kára Þormar í tign-
arglampandi raddvali. Einnig var
akkur í vandaðri tónleikaskránni –
kannski burtséð frá fjarveru fróðleik-
skorna um höfunda og verk, sem tón-
listarunnendur hefðu margir kosið
umfram tilvitnanir úr jólatengdum
bókmenntum.
Heiðskír aðventukór
TÓNLIST
Hallgrímskirkja
Aðventutónleikar Mótettukórs Hall-
grímskirkju. Jóhann Friðgeir Valdimars-
son tenór; Daði Kolbeinsson, óbó; Kári
Þormar, orgel. Stjórnandi: Hörður Áskels-
son. Þriðjudaginn 4. desember kl. 20.
AÐVENTUTÓNLEIKAR
Ríkarður Ö. Pálsson
SÝNING Steinunnar Einarsdóttur
stendur nú yfir í Galleríi Smíðar og
skart við Skólavörðustíg. Á henni
eru 18 verk, flest máluð með vatns-
litum.
Sýningin er fyrsta sýning Stein-
unnar í Reykjavík frá því hún flutti
heim frá Ástralíu árið 1990. Þar út-
skrifaðist hún sem myndlistamaður
frá T.A.F.E.-háskólanum í Towns-
ville, Qeensland. Steinunn hefur
tekið þátt í nokkrum samsýningum
í Ástralíu og í Vestmannaeyjum og
þar hefur hún einnig haldið einka-
sýningar.
Steinunn hefur í nokkur ár verið
með myndlistarnámskeið í Vest-
mannaeyjum og á Höfn í Horna-
firði. Námskeið Steinunnar hafa
verið vel sótt bæði í Eyjum og í
Höfn. Menningarmálanefnd Horna-
fjarðar verðlaunaði Steinunni sl.
vor fyrir að efla myndlistaráhuga á
Hornafirði og nærsveitum.
Sýningin stendur yfir fram í
miðjan mánuð.
Morgunblaðið/Sigurgeir
Listamaðurinn, Steinunn Einarsdóttir, ásamt frænku sinni, Sigurlaugu
Þorkelsdóttur, á opnunardaginn í Galleríi Smíðar og skart.
Vatnslitir í
Galleríi Smíð-
ar og skart
ÞAÐ tíðkast mjög hin síðari ár,
eftir því sem framhaldsskólum í fá-
mennari byggðarlögum fjölgar og
þeir eflast, að leikfélögin á staðnum
starfi með áhugasömum nemendum
skólanna og leiksýningar settar upp
undir sameiginlegum formerkjum
aðila. Þetta er lofsverð þróun, bæði
nýtast hinir reyndari leikfélags-
meðlimir vel í að leiðbeina ungling-
unum um hvaðeina sem snýr að
uppsetningu leikverka, og fjörkipp-
ur hleypur í starfsemi leikfélagsins
með samvinnunni við ungviði ný-
smitað af leikhússbakteríunni. Nú
hafa komist á tengsl milli Leik-
félags Hornafjarðar og Framhalds-
skóla Austur-Skaftafellssýslu sem
lofa góðu og vonandi verður fram-
hald á.
Það er þá vel við hæfi að verk-
efnið sem þau hafa valið sér er ein-
mitt orðið til í samskonar samvinnu,
milli Leikfélags Fljótsdalshéraðs
og Leikfélags Menntaskólans á Eg-
ilsstöðum. Grunnurinn að leikritinu
Þetta snýst ekki um ykkur var lagð-
ur í spunavinnu þátttakenda undir
stjórn Gunnars Gunnsteinssonar,
sem síðan mótaði handrit úr þeim
hugmyndum og persónum sem
spuninn gaf af sér.
Verkið hverfist um vinahóp úr
skóla og sjálfsvíg einnar stúlkunnar
úr hópnum. Það gerist að mestu í
tveimur sumarbústaðaferðum,
einni afdrifaríkri á unglingsárunum
og annarri sem hópurinn fer í mörg-
um árum seinna eftir jarðarför
Maríu, stúlkunnar sem svipti sig
lífi. Atriði úr fortíð og nútið skiptast
og kallast á og útkoman er athygl-
isvert leikrit, skipulega upp byggt,
með skýrum persónum, bæði
skemmtilegt og með sárum undir-
tóni. Það þarf þó ekki að koma á
óvart að þeir hlutar sem fjalla um
yngra fólkið eru bæði betur skrif-
aðir og persónurnar trúverðugri á
þeim árum. Kemur þar væntanlega
til reynsluheimur upprunalega
spunahópsins. Þetta endurspeglast
síðan í uppfærslu Hornfirðinga,
þeim leikurum sem léku fólk á sínu
reki gekk auðvitað betur að skapa
trúverðugar persónur.
Þröstur Guðbjartsson stýrir sýn-
ingunni og tekst að láta hana renna
vel.
Hugvitsamleg leikmynd, vel út-
færðar skiptingar milli tíma og
kraftmikill leikur verður til þess að
hvergi verður dauður punktur þó
atriði séu stutt og skiptingar tíðar.
Hann velur þá leið að draga fram
skopið í verkinu með nokkuð ýkju-
kenndum leik á köflum, sem þjónar
vel skoplegri þráðum verksins en
nokkuð á kostnað alvarlegri þráða
verksins. Þetta er vissulega fær
leið, en fyrir vikið er varla innstæða
fyrir tilfinningalegri innlifun áhorf-
enda á stundum þegar persónurnar
hleypa okkur nær sér.
Leikhópurinn skilar sínu í heild-
ina vel. Mest þótti mér koma til
túlkunar Eddu Bjarnadóttur á
brandarakellingunni Evu yngri og
Jónasar Magnússonar á Svenna
yngri, sem glímir við kynhneigð
sína og fyrirsjáanlega fordæmingu
foreldranna. Eldra fólkið á erfiðara
um vik eins og áður sagði, en Sigrún
Inga Sigurgeirsdóttir hafði örugg
tök á hreinræktaðri skopfígúru í
hlutverki pjattrófunnar treggáfuðu,
Stínu eldri.
Í heild ágætlega sviðsett og
skemmtileg sýning sem vonandi
verður upphafið að frekara sam-
starfi leikfélags og skóla á Höfn.
Að vita sína ævina
LEIKLIST
Framhaldsskólinn í Austur-
Skaftafellssýslu og Leikfélag
Hornafjarðar
Eftir Gunnar Gunnsteinsson og félaga í
Leikfélagi Fljótsdalshéraðs og Leikfélagi
Menntaskólans á Egilsstöðum.
Leikstjóri: Þröstur Guðbjartsson.
Mánagarði 1. desember 2001.
ÞETTA SNÝST EKKI UM YKKUR
Þorgeir Tryggvason
VILLT dýr í norðri nefnist sýning
veflistarmannsins Anne-Mette Holm
sem opnuð verður í anddyri Nor-
ræna hússins í dag. Sýnir hún þar
rýjateppi.
Á sýningunni eru 15 rýjateppi sem
sýna villt dýr sem lifa á norðlægum
slóðum. Verkin eru öll gerð með
rýjatækni og búin til úr 100% ull.
Sýningin hefur áður verið sýnd í
Listiðnaðarsafninu í Kaupmanna-
höfn, Skógarsafninu í Luosto í Finn-
landi, í Veiði- og skógarsafninu í
Elverum í Noregi, í Silvanum í Gävle
í Svíþjóð, Náttúrusögusafninu í Ár-
ósum í Danmörku og í Þjóðminja-
safninu í Nuuk í Grænlandi á síðasta
ári.
Anne-Mette Holm er fædd 1949.
Hún vann þrjú ár á verkstæðum hjá
dönsku veflistarkonunum Lis
Ahlmann, Kim Naver og Vibeke
Klint og fékk sveinsbréf 1971. Árið
1980 lauk hún prófi frá Skolen for
Brugskunst eftir þriggja ára nám.
Hún hefur tekið þátt í mörgum sam-
sýningum og haldið einkasýningar
og verk hennar er að finna í mörgum
kirkjum í Danmörku.
Anne-Mette Holm býr nú í Aust-
ur-Grænlandi í þorpinu Tasiilaq á
Ammassalik svæðinu. Þar starfar
hún nú sem verkefnisstjóri og rekur
verkstæði í handmennt á vegum
grænlensku heimastjórnarinnar.
Sýningin í Norræna húsinu er op-
in kl. 9-17 alla daga nema sunnudaga
kl.12-17 og stendur til 13. janúar.
Opið er um jólin 27.-30. desember.
Aðgangur er ókeypis.
Rýjateppi
í Norræna
húsinu
GÓÐGERÐARFÉLAGIÐ Stoð og
styrkur var stofnað 1998 og hefur
gefið út eitt bindi ritsafnsins ár-
lega. Það er gefið út til stuðnings
Barnaspítala Hringsins og for-
varnastarfi IOGT meðal barna. Á
dögunum afhenti formaður félags-
ins, Geirþrúður Kristjánsdóttir, Ás-
geiri Haraldssyni, forstöðulækni
Barnaspítala Hringsins, viðbót-
arframlag vegna útgáfu ritsafnsins
Á lífsins leið og nokkur eintök 4.
bindis sem er nýkomið út.
„Í bókunum segir fjöldi þekktra
manna og kvenna frá fólki og atvik-
um sem ekki gleymast. Höfundar
skrá frásagnir sínar sjálfir. Efnið
er því fjölbreytt og fróðlegt, ýmist
áhrifamikið og áleitið eða létt og
glettnislegt,“ segir í kynningu.
Morgunblaðið/Kristinn Ingvarsson
Við afhendingu styrksins, f.v.: Árni Gunnarsson, Ásgeir Haraldsson,
Jens Kr. Guðmundsson, Geirþrúður Kristjánsdóttir, Karl Helgason,
Ásta R. Jóhannesdóttir og Bryndís Hlöðversdóttir.
Barnaspítala Hringsins
færður ágóði bókasölu
Listasafn Íslands
Yfirlitssýningu á verkum Gunn-
laugs Scheving lýkur á sunnudag. Á
veggjum safnsins eru um 90 myndir
Gunnlaugs en jafnframt er hægt að
nota tölvur
safnsins til
þess að
skoða tæp-
lega 1000
myndir
hans í staf-
rænum
gagna-
grunni
Listasafnsins sem nú hefur verið
opnaður almenningi í fyrsta sinn.
Á sýningunni er gefið yfirlit um
allan listferil Gunnlaugs. Hefur safn-
ið af því tilefni fengið lánuð verk úr
ýmsum áttum svo að á sýningunni er
fjöldi verka sem sjaldan eða aldrei
hafa sést opinberlega áður.
Á nýrri netstofu safnins er gestum
boðið að heimsækja vefsetur margra
þekktustu listasafna heims með há-
hraðtengingum í tölvum.
Listasafn Íslands er opið daglega
kl. 11-17.
Ljósmyndasafn
Reykjavíkur, Grófarhús
Samsýningu 17 ljósmyndara,
Reykjavík samtímans, lýkur á
sunnudag.
Sýningin er opin virka daga 12-17
og um helgar 13-17.
Sýningu lýkur
Fóstra, 1935.
♦ ♦ ♦
Safnahúsið á Egilsstöðum
Bókavaka verður kl. 20.30. Fram
koma Ágúst Borgþór Sverrisson,
Björn Ingi Hrafnsson, Guðjón
Sveinsson, Gylfi Gröndal, Jóhanna
Kristjónsdóttir og Sigurður Óskar
Pálsson.
Lesið verður úr nýútkominni bók
Ármanns Halldórssonar og bókin
Ljósmyndarar á Íslandi kynnt.
Einnig verður lesið úr Sýslu- og
sóknalýsingum í Múlaþingi. Björn
Ingi, Gylfi Gröndal og Jóhanna
munu einnig lesa upp í Búlands-
tindi hf., frystihúsi Djúpavogsbúa
kl. 15 í boði Búlandstinds og
Djúpavogshrepps.
Bókavakan er styrkt af Menning-
arsjóði KHB, Búnaðarbanka Ís-
lands, Eddu miðlun og útgáfu,
bókaútgáfunni Ormstungu og JPV
útgáfu.
Í DAG