Morgunblaðið - 19.02.2005, Blaðsíða 36

36 LAUGARDAGUR 19. FEBRÚAR 2005 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
SAMSTARFSERFIÐLEIKAR
milli stjórnar Garðasóknar og hluta
sóknarnefndar, djákna og prests
annars vegar og sóknarprests hins-
vegar, hafa orðið ástæða til nokk-
urra blaðaskrifa frá því í jan. sl.
„Formlega“ hefst deilan með
kvörtun djákna yfir samstarfinu við
sóknarprestinn á fundi sókn-
arnefndar í jan. 2004.
Kvörtun djáknans er
eina forsendan, sem
fram hefur komið, fyrir
kröfu stjórnarinnar til
biskups um brottvísun
sóknarprestsins eða
tilfærslu í starfi. Ein-
hver önnur forsenda
og veigameiri en sam-
skiptaerjur djákna og
sóknarprests hlýtur að
vera til staðar.
Er sóknarnefnd-
armenn gerðu sér fulla
grein fyrir brottvís-
unarkröfu stjórnarinnar, dró strax
nær helmingur sóknarnefnd-
armanna undirskrift sína til baka
bréflega til biskups. Starfsfólk
Vídalínskirkju og safnaðarheimilis
lýstu yfir góðu samstarfi við sókn-
arprest og flest bréflega til biskups.
Biskup svaraði, að engin lagaleg
stoð væri fyrir brottvísun. Sættir
voru reyndar, en mistókust.
Allnokkrir fundir sóknarnefndar
voru haldnir, m.a. í hesthúsi for-
manns. Safnaðarheimilið er þó stórt
og mikið. Gott hesthús er sómi eig-
anda, en pukur-fundir benda ekki
beint til heilinda.
Sálfræðingur var ráðinn fyrir ær-
ið fé. Vinnubrögð hans voru talin
hæpin og nú í meðferð heilbrigðisyf-
irvalda.
Formaður sóknarnefndar var
kosningastjóri núverandi sókn-
arprests í allsögulegum aðdraganda
prestskosninga 1997. Umpólun for-
mannsins í afstöðu sinni til sókn-
arprestsins er enn óútskýrð. Fornar
ástir geta svo sem snúist í andhverfu
sína! Haft er eftir honum í blaða-
grein: „Ástandið er ekki svo slæmt,
að deiluaðilar talist ekki við. Þeir
mæti í messu“ – „ telur (formaður)
sóknarbörnin sennilega ekki hafa
orðið vör við deiluna – því auðvitað
reyna menn að dylja að eitthvað sé
að“ og „Við höfum lítið upplýst, held-
ur reynt að vinna málið í kyrrþey.“
(DV 17.1.05)
Kvæði Gríms Thomsens kemur
óþægilega upp í hugann: Á Glæsi-
völlum aldrei/ með ýtum er fátt/ allt
er kátt og dátt/ en bróðernið er flátt
mjög/ og gamanið er grátt/ í góðsemi
vegur þar hver annan.
Er það nú gleymt, að pólitískir
andstæðingar og sak-
laust fólk hér fyrrum
og raunar enn hafi
horfið þegjandi og
hljóðalaust? Átti þann-
ig að bola réttkjörnum
sóknarpresti frá? Var
ekki á heilu ári nægur
tími til að boða til al-
menns safnaðarfundar
og kynna mál og reyna
að leysa deilumál?
Kirkjan er fólkið, sagði
biskup fyrir nokkru.
Ýmsar siðferðilegar
spurningar koma í hug-
ann, þegar svona átök koma upp: „Á
ég að gæta bróður míns?“ „Hvenær
drepur maður mann og hvenær
drepur maður ekki mann?“ Það eru
gömul sannindi og ný, að ekki þarf
endilega drápstæki til að ganga frá
manni.
Afstaða prestsins með stjórninni
gegn sóknarprestinum og kollega
sínum á sama vinnustað er ráðgáta
útfrá almennri siðfræði og sennilega
kristinni líka, þar sem um kristinn
kennimann er að ræða. Hlutverk
hans sem hlutlaus sáttasemjari hefði
sennilega verið happadrýgra og af-
farasælla.
Kapp í deilum er best með forsjá,
en þegar maki sóknarprestsins nýt-
ur ekki friðhelgis þá tekur í hnúk-
ana. Þeir, sem þannig haga sér, eru
aumkunarverðir, guðsvolaðar mann-
leysur. Taki þeir, sem eiga, það til
sín!
Í fyrrnefndum prestskosningum
1997 hlaut núverandi sóknarprestur
1.376 atkvæði gegn 701 mótherja.
Kjörsókn var 33,3% og því var kosn-
ing ekki bindandi. Þáverandi biskup
og kirkjumálaráðherra voru sam-
mála um að veita honum embættið.
Fróðlegt er að bera saman at-
kvæðafjölda að baki sóknarnefndar
og þeirra, sem hún velur til starfa. Á
aðalsafnaðarfundi mæta almennt
30–40 manns. Sóknarnefnd skipa 14
menn, kjörnir af þessum 30–40
manna hópi. Sóknarnefnd velur
djákna, prest og ýmsa starfsmenn.
Atkvæðamagnið að baki hverjum og
einum er því augljóst.
Vegna kröfu stjórnarinnar um
brottvísun sóknarprestsins úr starfi
verður skýlaust að fá á hreint frá
biskupi: Í fyrsta lagi, hvort hann
væri þá ekki með brottvísun sókn-
arprestsins að reka jafnframt þessa
1.376 einstaklinga og þeirra áhang-
endur úr kirkjunni, þessa, sem kusu
sóknarprestinn í löglegri kosningu. Í
öðru lagi kæmi fram í svari biskups
rökstuddar forsendur fyrir því, vísi
hann sóknarprestinum frá eða færi
til í starfi.
Sóknarpresturinn hefur nú starf-
að á áttunda ár og komið sér vel og
hlotið lof fyrir störf sín og því má
ætla með allgóðri vissu, að úr tölunni
1.376 hafi tognað.
Af ýmsum ástæðum – siðferðileg-
um, borgaralegum, félags- og menn-
ingarlegum – er komið að því, að
bæjarstjórn Garðabæjar og bæj-
arfulltrúar, hvar í flokki sem er, geta
ekki lengur staðið aðgerðalausir hjá
vegna þessarar deilu hér í bæj-
arfélaginu, þar sem kirkjan er stór
hlekkur og stofnun í samfélaginu,
burt séð frá allri trúrækni og kirkju-
sókn. Að tæta æru og embætti af
manni, karli eða konu, hér í bæj-
arsamfélaginu er varla einkamál
sárafárra manna.
Gott fólk og óvilhallt getur tekið
höndum saman og leyst rembihnúta,
sem mönnum með flísar og bjálka í
augum er fyrirmunað að leysa.
Deilur í Garðasókn
Geir H. Þorsteinsson fjallar
um deiluna í Garðasókn ’Gott fólk og óvilhalltgetur tekið höndum
saman og leyst rembi-
hnúta, sem mönnum
með flísar og bjálka í
augum er fyrirmunað að
leysa.‘
Geir H. Þorsteinsson
Höfundur er læknir
og íbúi í Garðabæ.
Vin sínum skal maður vinur vera,
þeim og þess vin.
En óvinar síns skyli engi maður
vinar vinur vera.
Kári Stefánsson, forstjóri Ís-
lenskrar erfðagreiningar, skrifaði
langa grein, „Af flísum og bjálkum“,
í Fréttablaðið laugardaginn 29. jan-
úar sl. Það verða að teljast stórtíð-
indi enda er þetta fyrsta dagblaðs-
grein sem Kári hefur
skrifað frá því að hann
steig hér á land fyrir
níu árum með stór-
huga áform um að
sigra heiminn með
blöndu viðskipta og
erfðavísinda. Öll þessi
ár hefur hann verið
fastagestur á sjón-
varpsskjám lands-
manna ýmist í eigin
persónu eða gegnum
fréttamenn sem flutt
hafa tilkynningar hans
og auglýsingar sem
heimsfréttir. Ekki hefur skort þjón-
ana þótt margir hafi enzt stutt og
sumir bara einu sinni. Í grein sinni í
Fréttablaðinu segir Kári m.a. „Þeir
sem ekki koma málum sínum að á
annan hátt gera það gjarnan með
því að kaupa sér auglýsingar. Gegn-
um tíðina hafa flestir einræð-
isherrar heimsins gert hið sama til
þess að tjá skoðanir sínar og rétt-
læta það hvernig þeir níðast á
þegnum sínum.“ Hér er Kári sér-
fræðingurinn og ekki ég. Þá ekki
síður þegar hann segir um Hallgrím
Helgason rithöfund: „Þess utan hef-
ur hann ekkert starf sem hægt væri
að svipta hann í refsingarskyni. Ég
yrði hins vegar ekki hissa ef forseti
Íslands sæmdi hann stórridd-
arakrossi hin(n)ar íslensku fálka-
orðu fyrir vikið.“ Flestir hefðu sjálf-
sagt átt von á að Kári veldi
Morgunblaðið fyrir þennan tíma-
mótaviðburð, en þá yfirsést þeim að
Fréttablaðið er sömu ættar og mið-
lægi gagnagrunnurinn hans sem all-
ir lenda í nema þeir
segi sig úr honum. En
hvað kom Kára til að
brjóta odd af oflæti
sínu núna?
Eftir að í ljós kom
að Kári klárar sig vel
bæði án miðlægs
gagnagrunns og rík-
isábyrgðar, eins og
vinur hans Mörður
Árnason, þingmaður
Samfylkingarinnar,
orðaði það í Morg-
unblaðsgrein 19. febr-
úar fyrir ári, þurfti
Kári minna á Davíð Oddssyni og
Halldóri Ásgrímssyni að halda.
Þess vegna gerði hann samkomulag
við Jón Ásgeir Jóhannesson, for-
stjóra Baugs, um að kaupa með
honum fjölmiðlarisann Norðurljós.
Til hvers? Kári móðgaði Davíð einn-
ig í ríkisábyrgðarmálinu þegar
hann kom heim frá Bandaríkjunum
í fyrra eftir velheppnað skuldafjár-
útboð og afþakkaði ríkisábyrgðina í
beinni útsendingu. Kvaðst ætla að
borða páskaeggið sitt og skrifa
Davíð daginn eftir. Það kom svo í
hlut Geirs Haarde fjármálaráðherra
og ráðuneytisstjórans Baldurs Guð-
laugssonar, aðallögfræðings Ís-
lenskrar erfðagreiningar við samn-
ingu gagnagrunnsfrumvarpsins, að
kalla málið heim frá ESA í Brussel
og eyða því eins og nú tíðkast.
Kári vissi að hann hafði farið út á
yztu nöf. „Vin sínum skal maður
vinur vera.“ Þess vegna skrifaði
hann fyrrnefnda grein til að mýkja
mestu velgjörðamenn sína, Davíð
og Halldór. Samtímis harmar hann
að Davíð Oddsson og Jón Ásgeir
hafi ekki náð saman sem hefði að
hans mati getað þýtt nánast ótak-
markaða blessun fyrir íslenzkt sam-
félag. Kári kemur víða við í langri
siðferðisprédikun sinni sem vel gæti
heitið: Svona gerir maður ekki. En.
„Þetta, sem helzt nú varast vann,
varð þó að koma yfir hann.“ Í lok
greinarinnar varð honum hált á
skalla Hallgríms Helgasonar og
fallið var hátt. Ekki reyndust allir
viðhlæjendur. Leiðréttingin sem
hann lét síðan Fréttablaðið skjóta
inn í greinina daginn eftir, og blaðið
gerði með ótrúverðugum skýr-
ingum, varð afkáralegur hortittur.
Eins og hún átti skilið.
Svona gera menn ekki
Jóhann Tómasson
svarar Kára Stefánssyni ’En hvað kom Kára tilað brjóta odd af oflæti
sínu núna?‘
Jóhann Tómasson
Höfundur er læknir.
Í LAUGARDAGSBLAÐI Frétta-
blaðsins 29. jan. sl. veltir Óskar Stef-
ánsson, formaður Sleipnis, fyrir sér
handahófskenndum dómum ýmissa
héraðsdóma þar sem
ökuriti bifreiða er not-
aður sem sönn-
unargagn og er mis-
munur á milli dóma
hvort ökuritarnir séu
nógu nákvæmir eða
ekki.
Hinn 7. febrúar 2002
sneri Hæstiréttur
sýknudómi Héraðs-
dóms Vesturlands (þar
sem sátu m.a. tveir
fagdómarar) yfir mér
og sakfelldi mig þar
með um manndráp af
gáleysi o.fl. eftir að
hafa lent í því slysi að
velta hópferðabifreið á
brúnni yfir Hólselskíl í
júlí árið 2000.
Þarna liggur sem sé
fyrir Hæstarétt-
ardómur þar sem dóm-
arar gerðu skífuna úr
ökuritanum að að-
alvitni í málinu og sóp-
uðu öllum öðrum vitn-
isburðum af borðinu
eins og til dæmis vitn-
isburðum farþega
minna sem voru mér í
hag og einnig vitn-
isburði bifvélavirkja er
kom á slysstað
skömmu eftir slys og
benti á að fjöður hefði
brotnað og rifið í stýr-
isgang bifreiðarinnar
og valdið slysinu.
Ökuriti er settur í bifreiðar til að
fylgjast með að atvinnubílstjórar taki
út sinn hvíldartíma, en ekki til að
fylgjast með hraða bifreiðarinnar og
er ekki nákvæmur sem hraðamælir.
Eins og þeir sem til þekkja þá er
sett pappírsskífa í ökuritann sem er
hluti af hraðamæli bifreiðar og sírit-
ar ökuritinn á skífuna frá því hún er
sett í ritann, þar til hún er tekin úr.
Pappírsskífan er 12,5 cm í þvermál
og ritast hraðinn á hring á skífunni
sem er 8 cm í þvermál og skiptist sá
hringur í 24 tíma eins og á klukku-
skífu.
Þetta er að mínu mati
ekki nákvæmt tæki til
að meta t.d. hraðaaukn-
ingu eða hraðaminnkun
á stuttum vegalengdum
eða þegar bifreið er
bremsað niður á nokkr-
um metrum. Nokkrir
atvinnubílstjórar sem
ég þekki hafa prufað að
stöðva bifreið sína á
nokkrum hraða á stuttri
vegalengd og er ekki
hægt að sjá hraða-
minnkunina á skífunni.
Ég gagnrýndi á sín-
um tíma í mínu máli að
skífan væri gerð að svo
stóru vitni og einnig
gagnrýndi ég að ökurit-
inn skyldi ekki tekinn
úr bifreiðinni og sendur
til hlutlauss aðila til
rannsóknar svo sem
framleiðanda. Einnig
gagnrýndi ég að þjón-
ustudeild Vegagerð-
arinnar skyldi látin lesa
úr skífunni en ekki hlut-
laus aðili.
Það vekur furðu mína
að lesa í grein Óskars
um þessa handhófs-
dóma sem hafa fallið
eftir að ég hlaut minn
dóm, þar sem Hæsti-
réttur er búinn að taka
afstöðu til ökuritanna
og ætti þetta því að vera áhyggjuefni
allra atvinnubifreiðastjóra þar sem
þeir geta lent í því að hús þeirra og
heimili séu tekin fjárnámi upp í sak-
arkostnað eins og gerðist í mínu
máli.
Dómar og ökuritar
Steingrímur Guðjónsson fjallar
um ökurita í bifreiðum
Steingrímur
Guðjónsson
’Þetta er aðmínu mati ekki
nákvæmt tæki
til að meta t.d.
hraðaaukningu
eða hraða-
minnkun á
stuttum vega-
lengdum eða
þegar bifreið er
bremsað niður á
nokkrum metr-
um.‘
Höfundur er vélvirki.
EIKARBÁTAR og arfleifðin er
forystugrein Morgunblaðsins hinn
6. febrúar. Þar er vísað í grein eftir
Rúnar Óla Karlsson sem hefur
áhyggjur af því að gamlir eik-
arbátar endi á bálkesti um áramót.
Það er rétt að þeim fer nú óðum
fækkandi bátunum
sem smíðaðir eru á
Íslandi af íslenskum
skipasmiðum. Bátar
smíðaðir úr eik eða
furu og eik.
Siglingasaga Ís-
lands er eitt af því
merkilegasta sem við
getum boðið heim-
inum upp á. Íslend-
ingar eru frumkvöðlar
í úthafssiglingum frá
Evrópu til Ameríku
og voru langt á undan
öllum öðrum á því
sviði. Skipin voru
langskip og knerrir
svokallaðir, súðbyrð-
ingar sem komu á
undan eikarskipum og
því byggingarlagi. Nú
er öldin önnur. Skipa-
smiðir eru deyjandi
stétt og fara þarf inn
á elliheimili til að leita
leiðbeininga um við-
hald og viðgerðir tré-
báta. Það er dýrt
dæmi að eiga og reka trébát og
ekki auðveldar kerfið reksturinn
með yfirgengilegum eftirlits- og
skoðunarkostnaði kerfiskarla. Bara
virðisaukaskatturinn er 150.000 kr.
á bát. Það eru margar góðar sögur
til um báta smíðaða á Íslandi og
sögu þeirra og löngu orðið tíma-
bært að ráða nokkra sagnfræðinga
til að safna sögunum um trébáta,
útgerðir og eigendur þeirra.
Fornbátafélag Íslands hefur gert
nokkrar tilraunir til að fá íslensk
ráðuneyti til að aðstoða við að
bjarga gömlum trébátum en alltaf
fengið nei frá þessu íslenska ráð-
herralýðveldi. Dæmi um áhugaleysi
ráðherra er frá sjávarútvegs-
ráðherra sem sendi fulltrúa í báta-
friðunarnefnd sem
mætti á fyrsta fundinn
en sást ekkert eftir
það. Bátafriðunarnefnd
dagaði uppi í höndum
þáverandi ráðherra,
Björns Bjarnasonar.
Fornbátafélagið og
sjóminjadeild Þjóð-
minjasafns lögðu fram
margar góðar tillögur
sem ráðherra getur
varla hafa lesið. Þing-
menn sem fara fram á
það við framkvæmda-
valdið að nefnd sé sett
saman til að afla upp-
lýsinga eiga að fylgja
málum sínum betur
eftir.
Sorglegast finnst
mér áhugaleysi þing-
manna Reykjavíkur,
fyrsti, annar, þriðji og
fjórði þingmaður höf-
uðborgarinnar eru allir
ráðherrar sem láta sig
litlu varða að vernda
arfleifðina, Sigl-
ingasögu Íslands. Ég hef það fyrir
satt að þegar eldtungurnar læsa
sig um bátinn á brennunni sjá eig-
endur þeirra ráðherrasvip nokk-
urra þekktra sjálfstæðismanna á
bálinu.
Gamlir trébátar
Guðbrandur Jónsson fjallar
um bátasmíði á Íslandi
Guðbrandur Jónsson
’Skipasmiðireru deyjandi
stétt og fara
þarf inn á elli-
heimili til að
leita leiðbein-
inga um við-
hald …‘
Höfundur er formaður
Fornbátafélags Íslands.