Morgunblaðið - 19.02.2005, Blaðsíða 41

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 19. FEBRÚAR 2005 41
MINNINGAR
✝ Þuríður Sigurð-ardóttir, fyrrver-
andi bóndi og hús-
móðir í Hátúnum,
fæddist á Hellnum í
Mýrdal 6. desember
1908. Hún lést á
Klausturhólum á
Kirkjubæjarklaustri
aðfaranótt 11. febr-
úar síðastliðinn. For-
eldrar Þuríðar voru
hjónin Halldóra
Árnadóttir, f. 1862,
og Sigurður Björns-
son, f. 1858. Þuríður
var yngst fimm
barna þeirra. Systkini hennar
voru Kristín, f. 1892, Björn, f.
1895, Gísli, f. 1898, og Árni, f.
1902, og eru þau öll látin.
Þuríður giftist Þórarni Kjart-
ani Magnússyni, kennara, bónda
og fræðimanni, f. 19. júlí 1912, d.
14 janúar 2004. Foreldrar hans
voru hjónin Katrín Hreiðarsdótt-
ir, f. 1874, og Magnús Þórarins-
son, f. 1862, Hátúnum. Þuríður og
Þórarinn áttu þrjár dætur. Þær
eru: 1) Katrín, f. 1938. Eiginmað-
ur hennar var Guðmundur Guð-
jónsson, f. 1927, d. 2002. Börn
þeirra eru Hreiðar, f. 1956 d.
1977, Valmundur, f. 1964, Mar-
grét, f. 1966, Jóhanna Þuríður, f.
1968, Finnur, f. 1970, og Elín
Þóra, f. 1973. 2) Sigríður Hall-
dóra, f. 1939. Eiginmaður hennar
er Jens Eiríkur Helgason, f. 1942.
Eiga þau saman
Helga Valberg, f.
1978, og Svein
Hreiðar, f. 1982. Áð-
ur átti hún Kára
Þór, f 1965. 3) Magn-
ea Gíslrún, f. 1948.
Eiginmaður hennar
er Magnús Pálsson,
f. 1921. Dætur
þeirra eru Elín Val-
gerður, f. 1966,
Ragnhildur Þuríður,
f. 1970, Ingunn Guð-
rún, f. 1971, Júl-
íanna Þóra, f. 1972,
Ólöf Birna, f. 1977,
og Pála Halldóra, f. 1980.
Þuríður var með foreldrum sín-
um á Hellnum til 1909 og í Svart-
anúpi í Skaftártungu til 1913, með
föður sínum í Gröf í Skaftártungu
1913 til 1921, við störf í Hvammmi
í Skaftártungu hjá skyldfólki sínu
til 1937. Hún var á húsmæðra-
námskeiði einn vetur í Vík í Mýr-
dal og bóndi og húsmóðir í Hátún-
um í Landbroti 1937 til 1979.
Árið 1979 fluttu Þuríður og
Þórarinn að Klausturhólum á
Kirkjubæjarklaustri og héldu þar
heimili. Þau sáu um sig sjálf fram
að jólum 2003 er Þórarinn veikist
og lést stuttu síðar. Þuríður
dvaldi sitt síðasta ár á hjúkrunar-
heimilinu Klausturhólum
Útför Þuríðar verður gerð frá
Prestbakkakirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 14.
Góðvild, kurteisi, kærleikur, finna
samhljóm og nálgast alla sem jafn-
ingja, burtséð frá stöðu eða hlut-
verki. Eiginleikar sem elskuleg
amma mín hafði. Þú varst miklum
mannkostum búin, bráðgreind,
traust, trygg, trú, hreinskilin, heið-
arleg, gamansöm og stálminnug.
Margar eru ljúfar, ógleymanlegar
minningarnar og hreinasta guðs-
gjöf, að hafa fengið að fylgjast að í
lífinu um fjörutíu ár. Hvort og hvað
við eigum val með eða örlögin út-
hluta, gæti ég ekki valið mér eða
óskað betri ömmu.
Kærar voru þér uppeldisstöðv-
arnar Skaftártungan og samferða-
fólkið frá fyrstu árunum. Var ein-
stakt að heyra þig segja frá gamla
tímanum, frásögnin svo lifandi og
skemmtileg. Að hafa átt þig að
gegnum barnæskuna er ómetanlegt.
Þú kenndir mér að bera virðingu
fyrir dýrum og skilja að þau hefðu
hugsanir og tilfinningar, umgangast
skuli allar sálir menn og dýr með að-
gát. Þú hafðir einstakt lag á skepn-
unum og komst í samband við þær
sem engir aðir höfðu lag á en þýdd-
ust þig. Þú varst náttúrubarn með
sérstaka náðargáfu. Mikil búkona
og stórkostleg húsmóðir. Hvergi
hefur maður fengið betra rúgbrauð,
pönnukökur eða kjötsúpu. Alltaf
sannkallað veisluborð og alúð lögð í
allt og nutu þeir vel er þáðu. Þú
hafðir líka gott lag á fólki og áttir
ekki í skærum. Undirlægja varstu
ekki og þeir sem sýndu yfirgang,
áttu ekkert í þig, fáein orð en hnit-
miðuð, hittu fyrir og málið dautt. Þú
varst ákaflega sanngjörn og réttsýn
manneskja. Væri verið að fara illa
með fólk eða skepnur léstu viðkom-
andi vita. Þinn andlegi styrkur og
hvað þú varst alltaf minnug þar til
yfir lauk er aðdáunarvert. 96 ár er
töluverður aldur og standa fyrir
heimili og sjá um sig til 95 er sér-
stakt og hvað þið afi voruð samtaka í
öllu og báruð virðingu hvort fyrir
öðru er manni mikil fyrirmynd. Þið
eruð manni þær fyrirmyndir og
höfðuð þá eiginleika sem eftirsókn-
arverðast er að ná.
Þitt síðasta ár var þér erfitt og
saknaðir þú mannsins er stóð við
hlið þér síðustu tæp 70 ár. Var mjög
leitt að þú skyldir ekki fá að vera hjá
afa er hann dó. Þú barst harminn í
hljóði, líkaminn var orðinn þreyttur
og held ég að sumir hafi ekki gert
sér grein fyrir hversu slæm þú varst
orðin undir það síðasta. Þú varst svo
andlega sterk. Ekki baðstu um hjálp
nema nauðsynlega þyrftir, svo mikið
er víst. Fyrir þína hönd get ég sam-
glaðst þér að þú færð nú að fara í
annan heim. Ég þakka af auðmýkt
fyrir að vera afkomandi þinn, tím-
ann sem við áttum saman og allar
góðu minningarnar um þig. Guð
geymi þig, mín ástkæra amma.
Kári Þór Sigríðarson.
Mig langar aðeins að minnast
ömmu minnar, Þuríðar Sigurðar-
dóttur frá Hátúnum. Það var alltaf
gott að koma til ömmu og maður var
alltaf velkominn til hennar og afa. Í
raun er ekki hægt að lýsa henni
ömmu eða góðmennsku hennar í
svona stuttri grein sem þessari, til
þess þyrfti mun meira.
Amma er nú farin sömu og leið og
Þórarinn afi, sem dó fyrir um ári.
Þau höfðu lifað löngu lífi og áttu
góða ævi. Þau voru alltaf mjög sam-
rýnd og fannst mér erfitt að sjá
ömmu aðskilda frá afa síðasta spöl-
inn, en hún tók því af æðruleysi, sem
í raun einkenndi allt hennar líf, ró-
semi og æðruleysi.
Á mínum yngri árum fór ég oft í
heimsókn til ömmu og ræddi við
hana um heima og geima. Þegar ég
síðan fluttist suður urðu heimsókn-
irnar færri og stopulli, oft leið lang-
ur tími á milli. Þó að maður væri
fluttur annað, þá fylgdist amma vel
með hvað við barnabörnin vorum að
gera og var alltaf með höndina á
púlsinum.
Amma hefur alltaf stutt vel við
bakið á okkur afkomendunum og
efast ég um að hún hætti því núna,
þótt hún sé komin yfir móðuna
miklu. Megi guð geyma þig, amma
mín.
Helgi Valberg.
ÞURÍÐUR
SIGURÐARDÓTTIR
Minningargreinum fylgir formáli,
sem nánustu aðstandendur senda
inn. Þar koma fram upplýsingar
um hvar og hvenær sá, sem fjallað
er um, fæddist, hvar og hvenær
hann lést, um foreldra hans,
systkini, maka og börn og loks
hvaðan útförin fer fram og klukk-
an hvað athöfnin hefst. Ætlast er
til að þetta komi aðeins fram í for-
málanum, sem er feitletraður, en
ekki í minningargreinunum.
Undirskrift Minningargreinahöf-
undar eru beðnir að hafa skírnar-
nöfn sín en ekki stuttnefni undir
greinunum.
Minningar-
greinar
ur Samtakanna á þessum fundi og
gegndi því embætti til ársins 2001.
Hann gekkst af sama krafti og fyrr
fyrir því, að Samtök lungnasjúk-
linga voru tekin inn í SÍBS í októ-
ber 1998. Má með sanni segja, að
hann hafi unnið að framgangi sam-
takanna svo og að störfum sínum í
hinum ýmsu nefndum í SÍBS af
sama kjarki, elju og þori og hann
sýndi þann dag sem samtökin voru
stofnuð.
Í gegnum árin hefur verið afar
gott að sækja upplýsingar og hug-
myndir til Jóhannesar. Hann hafði
ávallt sínar skoðanir á málunum, en
var gæddur þeim mikilvæga hæfi-
leika að geta hlustað á skoðanir
annarra og virt þær. Margar hug-
myndir hans hafa komið til fram-
kvæmda og margt gott af þeim
hlotist. Hann var óeigingjarn á
starf sitt í kynningar- og markaðs-
nefnd SÍBS, og ég held að ekki sé
of djúpt í árinni tekið þegar ég segi
að áhrif hans á breytt Fréttabréf
SÍBS hafi verið mjög mikil. Þarna
kom að góðum notum þekking hans
á útgáfu alls konar.
Þrátt fyrir að heilsu Jóhannesar
hafi hrakað mjög síðustu árin kom
hann á alla félagsfundi Samtaka
lungnasjúklinga sem hann mögu-
lega gat og lét sig heldur ekki
vanta í Opna húsið á mánudögum í
SÍBShúsinu í Síðumúla.
Ekki er hægt að ljúka þessum
fáu minningarorðum án þess að
minnast á Guðlaugu Guðlaugsdótt-
ur, eiginkonu Jóhannesar, stoð
hans og styttu. Stuðningur hennar
við Jóhannes og störf við hlið hans í
öllum hans félagsmálum eru alveg
einstök og fyrir það ber okkur að
þakka. Það er okkar einlæga ósk að
Guðlaug verði áfram jafndugleg að
taka þátt í félagsstarfinu þótt skarð
sé nú fyrir skildi. Jóhannes og Guð-
laug eru heiðursfélagar í Samtökum
lungnasjúklinga – enda eiga þau
heiður skilið.
Jóhannes og eftirlifandi eigin-
kona hans, Guðlaug, eiga ómælda
þökk allra þeirra sem hafa átt þess
kost að starfa með þeim, svo og
hinna, sem meðvitað eða ómeðvitað
njóta ávaxta góðs og óeigingjarns
starfs þeirra, bæði í þágu Samtaka
lungnasjúklinga, SÍBS og uppbygg-
ingarstarfs þess alls. Guðlaugu,
börnum og barnabörnum vottum
við okkar innilegustu samúð og
kveðjum góðan dreng og afburða
félaga með kærri þökk.
Ingi Dóri Einarsson,
formaður Samtaka
lungnasjúklinga.
Ég kynntist Jóhannesi Guð-
mundssyni þegar ég kom til starfa
á Alþýðublaðinu árið 1980. Í dag
virðist óratími síðan. Alþýðublaðið
var þá til húsa í Síðumúlanum og
ég man vel minn fyrsta vinnudag.
Jóhannes var á svæðinu ásamt Jóni
Baldvin. Mér var holað niður í
þrönga kytru. Þar var gömul Oliv-
etti ritvél með svartan og rauðan
borða. Þar var lítið segulband, sími,
stóll og skrifborð. Annað ekki. „Hér
er vinnuaðstaðan þín,“ sagði Jó-
hannes. „Þú kannt á ritvél, er það
ekki? Síminn og segulbandið eru
þarna.“
Þetta lýsti vel þeirri ótrúlegu
bjartsýni sem einkenndi næstu þrjú
árin mín sem blaðamaður á Alþýðu-
blaðinu. Jón Baldvin stýrði blaðinu
eins og um væri að ræða heimsblað
sem kæmi út í milljónum eintaka og
þjóðin biði gersamlega á öndinni
eftir hverju tölublaði. Hver rit-
stjórnarfundur var þannig að nú
átti að bjarga heiminum. Það átti
sko að taka þennan á beinið. Brjóta
þetta mál til mergjar. Fréttaskýr-
ing og aftur fréttaskýring. Og húm-
orinn mátti ekki vanta. Það var val-
inn maður í hverju rúmi að mati
ritstjórans. Helgi Már Arthursson
hafði fylgt ritstjóranum á blaðið, Ís-
firðingur að uppruna með jafnaðar-
mann í blóðinu og næmt auga og
eyra fyrir framvindu stjórnmál-
anna. Ólafur Bjarni Guðnason
stýrði húmorþætti blaðsins af al-
kunnri snilld og kaldhæðni og síðan
dró ritstjórinn að fjölda þjóð-
þekktra einstaklinga sem lögðu
blaðinu lið. Bryndís skrifaði gagn-
rýni um leiklist sem eftir var tekið.
Það var líka reyndin að ótrúlega
margir landsmenn lásu þetta fjög-
urra síðna, átta síðna og á mesta
bjartsýnisflippinu tólf og sextán
síðna blað annaðhvort með beinum
hætti eða í gegnum aðra fjölmiðla.
Mitt í þessu öllu hrærðist Jó-
hannes Guðmundsson, fram-
kvæmdastjóri blaðsins. Hann var
eins og aðrir á blaðinu smitaður af
eldmóði ritstjórans. En þess þurfti
reyndar ekki við því Jóhannes gekk
fyrir eigin eldmóði sem einkenndi
hann alla tíð meðan hann stóð í út-
gáfumálum. Víst er að hann var
ekki öfundsverður af því að reka
Alþýðublaðið. En það sást ekki á
þessum léttfætta og kvika manni,
tággrönnum og sífellt með bros á
vör. Það var nefnilega þannig að
þrátt fyrir miklar vinsældir Alþýðu-
blaðsins, létu peningar eitthvað á
sér standa við að halda þessu afar
vinsæla heimsblaði gangandi.
Ef það er eitthvað sem ég man
frá þessum dögum fyrir utan óbil-
andi bjartsýni var það samveran
með Jóhannesi Guðmundssyni á Al-
þýðublaðinu. Alltaf í góðu skapi
hvernig sem á gekk. Alltaf stutt í
húmorinn og hláturmildur og
skemmtilegur með afbrigðum. Það
var oft mikið hlegið.
Jafnvel þegar illa gekk þá var
sko ekkert vol né væl. Á þessum
þremur árum mínum með Jóhann-
esi skiptust á skin og skúrir eins og
alla tíð á Alþýðublaðinu. Það voru
stundum bara engir peningar til.
Ekki einu sinni til að greiða launin.
Og þá var reynt að þrauka þorrann
og góuna. Þá var reynt að borga
eitthvað í skömmtum til að við hefð-
um salt í grautinn.
Í reynd var Jóhannes Guðmunds-
son afar elskulegur og hlýr ein-
staklingur sem varð með tímanum
vinur og félagi. Það var eiginlega
einkennandi fyrir Jóhannes að öll-
um þótti vænt um hann. Ég átti við
hann gott og afar gefandi samband
lengi vel eftir að samvistum okkar á
Alþýðublaðinu lauk. Hann var sí-
fellt með nýjar og skapandi hug-
myndir í útgáfumálum sem sumar
hafa orðið að veruleika í annarra
höndum. Mér er það t.d. minnis-
stætt að hann átti hugmyndir að
dagskrám sjónvarps- og útvarps-
stöðvanna sem sérstakar útgáfur
áður en öðrum datt í hug að gera
svo vel við þetta efni. Það sannast í
þessu að þeir njóta sjaldnast eld-
anna sem kveikja þá.
Þegar ég hugsa til baka er ég
þakklátur fyrir að hafa fengið að
kynnast Jóhannesi Guðmundssyni
og mannkostum hans. Ég sendi
fjölskyldu hans samúðarkveðjur og
bið almættið að blessa minningu
þessa góða drengs.
Þráinn Hallgrímsson.
Jóhannes Kr., vinur minn til
langs tíma, hafði hæfileika til að
virkja fólk og vekja áhuga þess á
viðfangsefnum; sjálfur látlaus upp-
spretta hugmynda; skarpgreindur,
hæverskur, hjálpsamur og orðheld-
inn – og sölumaður af guðs náð. Jó-
hannes var framkvæmdamaður með
kraft og verkstjórn sem fáum er
gefin. Á meðal hugmynda hans var
útgáfa mikils og merkilegs fagrits
um stjórnun ,,Handbók stjórnand-
ans“. Jóhannes lét ekki þar við sitja
heldur skipulagði félagsskap at-
vinnustjórnenda ásamt starfsfélaga
sínum, Birnu heitinni Eyjólfsdóttur,
og sleppti ekki hendinni af fé-
lagsskapnum fyrr en hann hafði
starfandi stjórn. Jóhannes gaf einn-
ig út ritið ,,Heilsugæsla heimil-
anna“.
Um og upp úr 1980 var Jóhannes
framkvæmdastjóri Alþýðublaðsins
og Helgarpóstsins og eins víst er að
hvorki hefur það verið einfalt né
auðvelt starf. En Jóhannes var
sama lipurmennið í samskiptum við
starfsfólk, stuðningsaðila, lánar-
drottna sem í viðskiptum við póli-
tískar prímadonnur. Í ,,gúrkutíð-
inni“, líklega sumarið 1981, þótti
Jóhannesi Alþýðublaðið óvenju-
dauft og leitaði til mín um að skrifa
dulnefnisdálk sem gæti hrært upp í
pólitískri umræðu. Engir nema við
tveir skyldu vita deili á höfundi.
Dulnefnið var Loki (Laufeyjarson).
Pistlana sótti Jóhannes til mín. Við
hlógum dátt þegar menn ærðust út
í Loka í Þjóðviljanum – töldu að
þar skrifaði einhver ,,mektarmað-
ur“ en ekki strákhvolpur sem ekki
hafði hundsvit á pólitík.
Upp úr 1990 gerðist Jóhannes
einn af frumkvöðlum upplýsinga-
væðingarinnar og stofnaði, ásamt
Birnu Eyjólfsdóttur, fyrirtækið
Strax sem sérhæfði sig í gerð
nafnalista og markpósti. Það hafði
m.a. yfir að ráða fullkomnum sjálf-
virkum tækjum sem vélvæddu frá-
gang markpósts. Hér sem áður var
Jóhannes frumkvöðull þótt farinn
væri að heilsu. Við hittumst síðast á
Reykjalundi 1997 þar sem hann
hafði verið í endurhæfingu eftir að-
gerð en ég að hefja mína. Við Sig-
rún vottum Guðlaugu, börnum
þeirra og aðstandendum samúð
okkar. Minning um góðan dreng
mun geymast.
Leó M. Jónsson.
Það er undarlegt en satt, að hafa
gengið í skóla án þess að vita af því
og hafa um leið afar gaman af
hverri mínútu námsins. Þannig var
háttað samskiptum mínum við heið-
ursmanninn Jóhannes Kr. Guð-
mundsson, fyrrum framkvæmda-
stjóra Alþýðublaðsins og
athafnamann með meiru, sem
kvaddi þetta jarðlíf á dögunum eftir
erfið veikindi. Ég lærði margt og
mikið af þeim góða manni í gegnum
tíðina. Það var einfaldlega ekki
hægt annað en hrífast af þessum
sumpart hlédræga manni, sem jafn-
framt var svo stórhuga og síkvikur
í hugsun. Og lét svo líka verkin
tala.
Ég átti þess kost að vera sam-
starfsmaður Jóa, eins og við vinir
og samferðamenn kölluðum hann
jafnan, á Helgarpósti, á Alþýðu-
blaðinu og í Alþýðuflokknum um
langt árabil. Það var sannkallaður
lífsins skóli að njóta vináttu Jóa og
eiga þess kost að skiptast við hann
á skoðunum um hvaðeina sem á
dagana dreif. Hann var ótæmandi
fjársjóður á heilræði til okkar
starfsmanna blaðanna og samherja
í pólitíkinni. Kom ósjaldan með
nýja sýn á viðfangsefni samtímans
og oft með nýstárlegar og róttækar
hugmyndir um það sem betur
mætti fara í samfélaginu.
Jói var alla tíð gegnheill jafn-
aðarmaður. Hann bar hag þess
fólks fyrir brjósti, sem átti á bratt-
ann að sækja af ýmsum ástæðum.
Ekki var hann þó þeirrar gerðar
sem jafnaðarmaður, að ríkið ætti
fyrir öllum að sjá og allt að um-
vefja. Nei, hann var hægri krati og
frjálslyndur, þegar gangverk at-
vinnulífsins var annars vegar, en
vinstri velferðarkrati hins vegar
þegar samfélagsþjónusta við al-
menning var viðfangsefnið.
Jói var opinn og ævinlega vak-
andi fyrir nýjum hugmyndum, ekki
síst á vettvangi útgáfumála. Ég
minnist þess þegar hann réðst í út-
gáfu tímaritsins TV, sem var eins
konar örtímarit um daginn og veg-
inn, en sjónvarps- og útvarpsdag-
skrá meðfram. Þar ruddi hann
brautina fyrir öðrum sem fóru síðar
í hinn sama farveg í tímaritsútgáfu.
Það var nefnilega æði oft hans hlut-
skipti að ríða á vaðið og tala fyrir
nýjum hugmyndum og jafnvel
framkvæma þær. Oft féllu þær í
fyrstu í grýttan jarðveg, en gjarnan
varð það þannig þegar frá leið, að
allir vildu Lilju kveðið hafa.
Ég þakka af heilum hug, að hafa
notið vináttu Jóhannesar Guð-
mundssonar í 25 ár. Hans verður
minnst um ókomna tíð í hópi jafn-
aðarmanna sem eins hinna áhrifa-
miklu í þeirra hópi. Ekki vegna
þess að hann hafi verið hrópandi á
torgum eða með hávaða á fundum,
heldur vegna þess að með hógværð,
eðlisgreind, hjartahlýju, hugmynda-
auðgi og dugnaði hafði hann ómæld
áhrif á alla samferðamenn sína og
um leið á samtök jafnaðarmanna og
þeirra pólitík um áratugaskeið.
Guðlaugu, eiginkonu Jóa, börnum
hans og stórfjölskyldunni allri,
sendi ég mínar innilegustu sam-
úðarkveðjur. Megi minningar um
vandaðan og góðan mann milda
sára sorg og söknuð.
Guðmundur Árni Stefánsson.