Morgunblaðið - 12.05.2005, Blaðsíða 4

4 FIMMTUDAGUR 12. MAÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
www.urvalutsyn.is
Í dag, fimmtudag, kynnum við
sjóðheit tilboð í sólina.
Tilboðin eru einungis bókanleg
á netinu, frá fimmtudagsmorgni
til sunnudagskvölds.
Kynntu þér málið
og bókaðu strax á
www.urvalutsyn.isÍSLE
N
SK
A
A
U
G
LÝ
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
/S
IA
.I
S
U
RV
2
83
48
0
5/
20
05
Tryggðu þér bestu kjörin og bókaðu strax á
www.urvalutsyn.is
Skráðu þig í Netklúbb Úr
vals
-Út
sý
na
r –
þa
ð
m
ar
gb
or
ga
r
si
g!
að með þessu væri mikilli óvissu
eytt, hefðu þau þurft að sækja tví-
vegis um framlengingu dvalarleyfis
til eins árs hefði ýmislegt óvænt get-
að komið uppá því svo virtist sem yf-
irvöld útlendingamála væru tilbúin
að seilast býsna langt til að koma
sumum útlendingum úr landi. Þann-
ig gæti það komið fólki í koll ef það
gerði smávægileg mistök í umsókn-
um um dvalarleyfi.
Ekki lengur svo erfitt
Í samtali við Morgunblaðið sagði
Ramin að hann væri feginn að málið
væri í höfn, nú gætu stjórnvöld ekki
ákveðið að vísa þeim úr landi. Að
hans sögn hefur gengið betur hjá
ættingjum hans að fá hæli sem
flóttamenn í nágrannalöndunum.
Þannig hefðu foreldrar hans fengið
hæli í Danmörku og bróðir hans og
systir í Bretlandi, öll á grundvelli
þess að þau væru flóttamenn.
Fljótlega eftir komuna til Íslands
eignuðust þau sitt fyrsta barn, son-
ÚTLENDINGASTOFNUN hefur
veitt Ramin og Jönu Sana, sem var
neitað um hæli hér á landi sem
flóttamenn árið 2003, dvalarleyfi í
2½ ár. Þetta var gert á grundvelli
sáttar sem náðist eftir að þau höfð-
uðu mál gegn íslenska ríkinu og
kröfðust þess að staða þeirra sem
flóttamenn yrði viðurkennd, að sögn
lögmanns þeirra. Vegna sáttarinnar
munu þau að öllum líkindum öðlast
rétt til ótímabundins búsetuleyfis
hér á landi, að uppfylltum ákveðnum
skilyrðum.
Ramin er frá Mazar e-Sharif í N-
Afganistan en Jana er frá Úzbek-
istan sem liggur að norðurlanda-
mærum Afganistan. Þau komu hing-
að til lands í mars 2003 og sóttu um
hæli sem flóttamenn. Því var neitað
með úrskurði Útlendingastofnunar
en þeim var þess í stað veitt dval-
arleyfi af mannúðarástæðum til eins
árs. Í kjölfarið höfðuðu þau mál
gegn íslenska ríkinu og kröfðust
þess að staða þeirra sem flóttamenn
samkvæmt Flóttamannasamningi
Sameinuðu þjóðanna yrði við-
urkennd og þeim veitt hæli á þeirri
forsendu.
Málið var þingfest í Héraðsdómi
Reykjavíkur en fór ekki lengra þar
sem ríkið bauð fram sátt í málinu, að
sögn Ragnars Aðalsteinssonar hrl.
en hann og Sigríður Rut Júlíusdóttir
hdl. hafa verið lögmenn hjónanna.
Niðurstaðan hefði orðið sú að ríkið
bauð þeim dvalarleyfi til 21⁄2 árs gegn
því að málið yrði fellt niður. Þessu
boði hefðu þau ákveðið að taka þar
sem ávallt væri ákveðin óvissa um
niðurstöðu dómsmála. Í reglugerð
um útlendinga segir að útlendingi
sem hefur dvalið hér samfellt í þrjú
ár á grundvelli dvalarleyfis megi
veita ótímabundið búsetuleyfi, að
uppfylltum skilyrðum, m.a. þeim að
hann hafi stundað nám í íslensku.
Allar líkur eru á að þau hljóti slíkt
leyfi, að sögn Ragnars. Hann sagði
inn Thomas. Ramin og Jana hafa
undanfarið stundað fullt nám í ís-
lensku við Iðnskólann í Reykjavík
og eru nú að leita sér að sum-
arvinnu. „Við skiljum meira, tölum
kannski ekki svo vel,“ sagði hann.
„Það gengur allt í lagi, stundum er
erfitt af því að við skiljum ekki allt.
En það kemur alltaf. Núna er það
miklu betra en það var fyrstu árin
og þetta er ekki lengur svo erfitt,“
sagði hann. Reyndar hefði þó vafist
verulega fyrir íslenskum stjórnvöld-
um að viðurkenna giftingu þeirra.
Þau hefðu verið gift í sjö ár en samt
sem áður gengi erfiðlega að fá það
viðurkennt. Félagsþjónusta Reykja-
víkur liti svo á að þau væru hjón og
aðstoð stofnunarinnar væri í sam-
ræmi við það en hjá Hagstofunni og
Þjóðskrá væri litið svo á að þau
væru ógift sambúðarfólk og þau
borguðu því skatta og gjöld í sam-
ræmi við það. Ramin sagðist ekki
átta sig á því hvers vegna ekki hefði
tekist að fá þau skráð sem hjón.
Hjónum frá Afganistan og Úzbekistan var neitað um hæli
Veitt dvalarleyfi í
2½ ár til viðbótar
Morgunblaðið/Þorkell
Ramin og Jana Sana með son sinn sem fæddist eftir að þau komu til Íslands.
Eftir Rúnar Pálmason
runarp@mbl.is
SAMKVÆMT upplýsingum frá Út-
lendingastofnun hafa um 350 út-
lendingar sótt um hæli sem flótta-
menn hér á landi undanfarin fimm
ár en aðeins einum hefur verið veitt
slíkt hæli. Á sama tíma hafa ríflega
20 fengið dvalarleyfi af mannúðar-
ástæðum. Margir hælisleitendanna
hverfa af landi brott áður en um-
sókn þeirra hefur hlotið afgreiðslu
en einnig er mörgum vísað af landi
brott á grundvelli svonefndrar
Dyflinnar-reglugerðar sem kveður
m.a. á um að ríkið sem tók fyrst við
umsókn hælisleitanda um hæli geti
ekki neitað að taka við honum og
afgreiða umsókn hans, nema í und-
antekningartilfellum.
Hætti í mafíu
Einn af þeim sem hefur verið vís-
að úr landi á grundvelli Dyflinnar-
reglugerðarinnar er rúmenskur
karlmaður um þrítugt sem vísað
var úr landi í síðustu viku og fluttur
á brott. Hann kom hingað til lands í
febrúar og við komuna lagði hann
fram falsað vegabréf og óskaði eft-
ir hæli hér á landi. Ragnar Aðal-
steinsson, sem er einnig lögmaður
hans, sagði að Rúmeninn hefði unn-
ið fyrir rúmenska mafíu og hlut-
verk hans tengst viðskiptum með
stolna bíla. Seinna hefði honum ver-
ið sagt að taka þátt í mansali með
því að flytja konur sem þvinga átti
til vændis og hann hefði neitað að
taka þátt í því. Mafían hefði brugð-
ist ókvæða við og honum verið mis-
þyrmt og því hefði hann flúið til
London og sótt um hæli í Bretlandi.
Eftir tveggja ára dvöl þar hefðu út-
sendarar rúmenska glæpaflokksins
haft uppi á honum, haldið honum
föngnum í þrjár vikur og enn á ný
misþyrmt honum. Eftir það hefði
hann ákveðið að leita hælis á Ís-
landi þar sem hann taldi ljóst að
bresk yfirvöld gætu ekki tryggt ör-
yggi hans. Ísland væri á hinn bóg-
inn utan seilingar mafíunnar.
Ragnar sagði að meiðsli manns-
ins hefðu verið alvarleg, m.a. hefði
hann verið beinbrotinn og sálrænt
ástand hans verið afar bágborið.
Ágústa Gunnarsdóttir sálfræðingur
hafi þrívegis skrifað íslenskum yf-
irvöldum bréf og óskað eftir hæli
fyrir hann af mannúðarástæðum.
Samkvæmt áliti Ágústu hafi hann
orðið fyrir stórfelldum áföllum og
útilokað sé að hann geti gert sér
þau upp. Ragnar sagði að hér á
landi hefði ekki verið gerð tilraun
til að rannsaka sannleiksgildi frá-
sagnar mannsins heldur hefði hann
einfaldlega verið sendur til baka á
grundvelli Dyflinnar-reglugerð-
arinnar. Íslensk stjórnvöld hefðu
hins vegar fullt leyfi til að veita
honum hæli hér á landi.
Tímafrekar rannsóknir
Björk Viðarsdóttir, lögfræðingur
hjá Útlendingastofnun, sagði að
þegar farið væri með hælisumsókn
eftir Dyflinnar-reglugerðinni þýddi
það að málið væri ekki tekið til efn-
ismeðferðar hér á landi, heldur yrði
fjallað um málið í því landi sem við-
komandi lagði fyrst fram hælis-
umsókn í. Hún sagði að samstarf
þeirra ríkja sem standa að reglu-
gerðinni byggðist á því að sama
málið væri ekki til meðferðar í
mörgum löndum í einu. Hælisleit-
endur leggi oft fram umsóknir í
nokkrum löndum, hver umsókn
krefjist gríðarlegrar vinnu og það
gangi hreinlega ekki upp að mál
eins og sama hælisleitanda sé tekið
til meðferðar í mörgum ríkjum.
Grunnhugsunin sé sú að meðferð á
umsókn um hæli ljúki í því ríki sem
hún var lögð fram í, að ákveðnum
skilyrðum uppfylltum.
Rauði kross Íslands er fulltrúi
Flóttamannastofnunar SÞ á Íslandi
og samkvæmt samkomulagi við rík-
ið annast RKÍ réttindagæslu og
málsvarahlutverk auk eftirlits með
aðbúnaði. Atli Viðar Thorstensen,
verkefnastjóri í málefnum hæl-
isleitenda sagði að samtökin hefðu
farið þess á leit við Útlend-
ingastofnun að hún kannaði hvort
frásögn hans væri trúverðug og ef
stofnunin teldi að svo væri yrði sá
kostur íhugaður að veita honum
dvalarleyfi á Íslandi af mannúðar-
ástæðum. Væri frásögn hans byggð
á raunverulegum aðstæðum væri
það mat RKÍ að Rúmeninn þarfn-
aðist einhvers konar verndar og Ís-
land gæti og ætti að veita honum
slíka vernd.
350 umsóknir um
hæli á fimm árum
JARÐSKJÁLFTAHRINA hófst
síðastliðinn þriðjudag á Reykjanes-
hrygg, um 200–300 km suður af
Reykjanestá, samkvæmt upplýsing-
um frá Steinunni Jakobsdóttur,
deildarstjóra eftirlitsdeildar Veður-
stofu Íslands.
Síðdegis í gær virtist heldur vera
að draga úr skjálftahrinunni, þótt
Steinunn teldi ólíklegt að henni væri
þá lokið. Að sögn Steinunnar var
ekki hægt að fullyrða að ekki væri
um eldvirkni að ræða á þessum slóð-
um, en henni þótti ýmislegt benda til
að fremur væri um kvikuinnskot að
ræða en eldgos.
„Við getum ekki séð út frá þessum
mælingum að um eldgos sé að ræða,
allavega ekki í augnablikinu,“ sagði
Steinunn. „Þetta er langmesta virkni
sem við höfum haft á þessum slóðum
í meira en áratug. Það hafa verið
skjálftar þarna, en ekki svona hrin-
ur.“
Fyrsti skjálftinn mældist kl. 14:30
á þriðjudag og var um 3,5 að stærð á
stað nálægt 62°N og 25°V. Milli kl.
16:30 og 18 sama dag varð önnur
hrina þar sem stærsti skjálftinn
mældist um 4 stig. Um kl. 21.12 á
þriðjudagskvöld hófst þriðja hrinan,
sem stóð í um 40 mín og mældust
nokkrir skjálftar á því tímabili allt að
5 að stærð. Upp úr miðnætti, aðfara-
nótt miðvikudags, jókst virknin aftur
og virtist ná hámarki um kl. 7 í gær-
morgun. Skjálftar í fyrrinótt urðu
stærstir um 4,5–5 stig.
Upptök jarðskjálftanna eru svo
langt frá landinu að íslenska mæla-
kerfið staðsetur ekki skjálftana af
mikilli návæmni, þó að virknin sjáist
mjög vel. Á sjálfvirkum skjálftakort-
um á vef Veðurstofunnar virtist
skjálftavirknin ganga á land á Suð-
urlandi. Þetta var ekki rétt, en vegna
hinnar miklu virkni suður á Reykja-
neshrygg reyndi sjálfvirka skjálfta-
kerfið að staðsetja virknina nær
landi. Við nánari skoðun kom í ljós að
upptök skjálftanna voru mun sunnar
en sjálfvirka kortið gaf til kynna.
Mikil jarðskjálftahrina á Reykjaneshrygg
Engar vísbendingar
komnar fram um eldgos
Stjörnurnar suðvestur af landinu sýna staðsetningu stóru skjálftanna.