Morgunblaðið - 06.11.2005, Blaðsíða 8

8 SUNNUDAGUR 6. NÓVEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Áætlaður kostnaðurvið að koma uppviðunandi rann-
sóknaaðstöðu til að greina
smitsjúkdóma í dýrum,
öryggisrannsóknarstofu,
er á bilinu 90 til 130 millj-
ónir króna. Stjórn Til-
raunastöðvar Háskóla Ís-
lands í meinafræði að
Keldum hefur síðastliðin
sex ár beðið um fjárveit-
ingu til að koma upp slíkri
öryggisrannsóknarstofu,
en án árangurs.
Sigurður Ingvarsson,
forstöðumaður Tilrauna-
stöðvar HÍ í meinafræði, sagði að
sótt hefði verið um fjárveitingu til
menntamálaráðuneytis sem færi
með málefni Keldna mörg und-
anfarin ár, m.a. til að bæta örygg-
isstaðla. „Við höfum bent á að
þörf sé á hækkun á framlagi til
okkar vegna aukinnar þarfar og
til að koma á nútímalegri að-
stöðu,“ sagði Sigurður. Öryggis-
rannsóknarstofur eru flokkaðar
eftir svonefndum P-stöðlum og er
sá hæsti P-4. „Við slögum upp í
P-2,“ sagði Sigurður, en horft
væri til þess að ná P-3 aðstöðu á
Tilraunastöðinni. Hann sagði um-
fang þjónustu stöðugt að aukast,
m.a. grunnrannsóknir á smitefn-
um. Lögð er áhersla á að vinna
með ný smitefni, ný aðferðarfræði
væri viðhöfð og það gæfi tilefni til
víðtækari rannsókna en áður.
„Þess vegna er þörf á að húsnæð-
ið uppfylli allar nútímakröfur,“
sagði Sigurður. Hann nefndi einn-
ig að um 200 hræ af fuglum væru
tekin til rannsókna á ári hjá stöð-
inni.
„Spá um að farfuglar muni bera
fuglaflensuveiruna hingað til
lands strax næsta vor hristi upp í
mönnum,“ sagði Sigurður.
Viðbragðsáætlun væri til stað-
ar og hún væri í stöðugri endur-
skoðun, enda nýjar upplýsingar
sífellt að berast. Hann sagði mik-
ilvægt að skoða íslenska fugla,
bæði villta og alifugla, til að kort-
leggja hvaða veirur væru í gangi
núna, svo það myndi ekki trufla
matið þegar og ef fuglaflensa
bærist til landsins. Áætlanir um
slíka kortlagningu væru til staðar
en hægt gengi að fá fjármuni til
að hrinda þeim í framkvæmd.
Eggert Gunnarsson, yfirmaður
sýkla-, sníkjudýra- og meina-
fræðideildar Tilraunastöðvar HÍ
að Keldum, sagði stofnunina ekki
búa við þau skilyrði nú að þar
væri hægt að vinna með hættuleg
smitefni á borð við fuglaflensu-
veiruna. Reglur banni að unnið sé
með inflúensuveirur úr dýrum og
mönnum undir sama þaki, enda
blasi þá við hættan á að veiran
geti breyst í farsótt í mönnum.
Hann nefndi fleiri sjúkdóma,
eins og gin- og klaufaveiki og
miltisbrand. „Það þarf að gæta
fyllsta öryggis þegar menn fara
að vinna með þetta, það er alveg
viðbúið að þessi veira berist hing-
að með farfuglum næsta vor og þá
þarf að gera allt til að hindra að
hún breiðist út og komist í ali-
fuglastofninn sem hér er,“ sagði
Eggert.
Eggert nefndi að fyrir fjórum
árum hafi sú ákvörðun verið tekin
að flytja starfsemi Keldna í
Vatnsmýrina og byggja þar upp
nýja aðstöðu. Nú væri gert ráð
fyrir uppbyggingu stofnunarinn-
ar í tengslum við aðra rannsókn-
arstarfsemi á vegum heilbrigðis-
vísindadeilda. Það væri álitlegur
kostur, en myndi eflaust ekki
koma til framkvæmda fyrr en eft-
ir um áratug. Á meðan væri stofn-
unin vart til stórræðnanna, hún
byggi við framkvæmdasvelti og
væri nánast í gíslingu. Sú vá sem
fyrir dyrum stæði nú ætti fremur
að hvetja menn til að styrkja
stofnunina, en að setja hana í far-
veg hnignunar.
Halldór Runólfsson yfirdýra-
læknir sagði að beiðni frá stjórn
Keldna, þar sem hann á sæti,
hefði legið fyrir lengi um að komið
verði upp svokallaðri P-3 aðstöðu,
til að hægt verði að stunda rann-
sóknarvinnu við hættulega dýra-
smitsjúkdóma. „Þetta hefur verið
í fjárlagabeiðni Keldna undanfar-
in ár en ekki hefur verið orðið við
henni af hálfu menntamálaráðu-
neytisins. Þetta er algjörlega
óviðunandi ástand og er búið að
vera það lengi og mér er ekki
kunnugt að það hafi verið tekið
neitt betur í þessa beiðni nú en
áður.“
Halldór sagði að tilhugsunin við
að fá þessa fuglaflensu yfir okkur,
eins og hún er nú, sé nógu slæm
og geti gert hér mikinn usla bæði
á alifuglum og villtum fuglum. Því
sé það mjög brýnt að eitthvað sé
gert í þessu máli, burtséð frá
hugsanlegum seinni tíma vanda-
málum sem gætu orðið ef hún
breytist yfir í mannasjúkdóm.
Halldór sagði að áfram yrði
fylgst vel með því sem er að ger-
ast úti í heimi og staðan metin eft-
ir þörfum. „Það eru að fara í gang
á næstunni rannsóknir á öndum
og gæsum sem eru í vetrarstöðv-
um á Bretlandi og ef í ljós kemur
að þessa veiru er að finna í fugl-
unum, verðum við að reikna með
að hún muni berast til Íslands. Og
þá stöndum við illa að vígi ef við
höfum ekki aðstöðu til að vinna
með slíka hluti. Þá er ég að tala
um aðstöðu til að taka á móti
hugsanlega sýktum fuglum, að-
stöðu til krufninga og til að
greina.“
Fréttaskýring | Aðstaða til að greina smit-
sjúkdóma í dýrum talin óviðunandi
Skortur er á
fjárveitingu
Mikilvægt að skoða íslenska fugla, til að
kortleggja hvaða veirur eru í gangi
Gæsir gætu borið veiruna hingað til lands.
Gagnrýni á flutning
dýralækna til Selfoss

Í umræðunni um að bæta þurfi
aðstöðu til rannsókna á dýra-
sjúkdómum hefur komið fram
gagnrýni á flutning dýralækna
til Selfoss og að huga ætti frekar
að staðsetningu þeirrar starf-
semi í Vatnsmýrinni í námunda
við Keldur og aðrar heilbrigðis-
vísindagreinar. Hefur m.a. verið
bent á að með því að aðskilja
þessa þætti sé viðbúið að tengsl
milli aðila minnki, þar sem leiðir
verða lengri.
Eftir Margréti Þóru Þórsdóttur
og Kristján Kristjánsson
FJÓRIR íslenskir kafarar luku á dögunum kenn-
aranámi í köfun, og er þetta í fyrsta skipti sem nám
af því tagi fer fram hér á landi. Fór hópurinn m.a.
ásamt leiðbeinanda í Þingvallavatn þar sem æft var
hvernig kenna á byrjendum í köfun grunnatriðin í
vatninu.
Þau Helgi Hafsteinsson, Guðmundur Steinar
Zebitz, Birna Björnsdóttir og Páll Sævar Sveinsson
verða því fyrst til að útskrifast sem köfunarkennarar
hér á landi frá upphafi, en þau munu þreyta próf hjá
erlendum prófdómara seinnipart nóvember. Hingað
til hafa þeir Íslendingar sem hafa viljað slík réttindi
þurft að sækja þau út fyrir landsteinana. Páll segir
fjórmenningana alla starfa fyrir Köfunarskólann,
www.kafa.is, og stóð skólinn að því að bjóða upp á
þetta nám.
Þó Þingvallavatn hafi ekki verið sérlega hlýtt þeg-
ar farið var út í segist Páll lítið hafa fundið fyrir
kulda. „Maður er í búningum, í undirgalla og með
hanska og hettur, svo manni er ekkert kalt. Það er
kannski þegar fólk fer að óttast að því verði kalt sem
kuldinn kemur, en við höfum kafað í 25 stiga frosti í
Silfru, sem er ekki nema 1–2 gráður, og manni verð-
ur ekki kalt nema maður sé þar í yfir klukkutíma.“
Morgunblaðið/Ómar
Luku kennaranámi í köfun
FÉLAGSMÁLARÁÐHERRA hef-
ur sett nýja reglugerð um daggæslu
barna í heimahúsum. Reglugerðin
tekur til gæslu dagforeldra á börn-
um í atvinnuskyni í heimahúsum,
þ.e. daggæslu ungra barna fram að
grunnskólaaldri.
Reglugerðin öðlaðist gildi 1. nóv-
ember og kemur í stað reglugerðar
um daggæslu barna í heimahúsum
frá árinu 1992. Að því er fram kemur
í frétt á vef ráðuneytisins er með
nýju reglugerðinni allt eftirlit og um-
sjón með starfsemi dagforeldra eflt
til muna í því skyni að tryggja öryggi
og aðbúnað barnanna sem best.
Reglugerðin var smíðuð af starfs-
hópi sem félagsmálaráðherra skipaði
í júní 2004 til að fjalla um drög að
nýrri reglugerð um daggæslu barna
í heimahúsum sem lágu þá fyrir í
ráðuneytinu.
„Ég held að reglugerðin sé mjög
góð, en tímabært var orðið að endur-
skoða hana,“ segir Inga Hanna Dag-
bjartsdóttir, er situr í stjórn Barna-
vistunar, félagi dagforeldra, og var
fulltrúi þeirra í starfshópi félags-
málaráðherra. Segir hún fremur
veigalitlar breytingar gerðar á end-
urskoðaðri reglugerð, en breyting-
arnar snúa aðallega að ákvæðum um
húsnæði, þ.e. að börnin fái sérað-
stöðu, leikföng, leiktæki og öryggis-
atriði á borð við reykskynjara og ör-
yggishlið fyrir stigum, sem
dagforeldrar eru afar sáttir við, að
sögn Ingu Hönnu, enda sjálfsagt og
eðlilegt.
Dagforeldrar geta aftur
boðið upp á hálfsdagspláss
Ekki var gerð nein breyting á
leyfilegum fjölda barna á hvert dag-
foreldri og er hámarksfjöldi barna
eftir sem áður fimm börn. Að sögn
Ingu Hönnu eru dagforeldrar afar
ánægðir með að samkvæmt nýju
reglugerðinni verður skörun í há-
deginu leyfð, sem er í samræmi við
það sem gerist á leikskólum. Það
þýðir að milli kl. 12–13 mega vera sjö
börn hjá dagforeldrum. „Þetta þýðir
að nú getum við aftur boðið foreldr-
um upp á hálfsdagspláss, en það
máttum við ekki áður þar sem börnin
máttu ekki skarast í hádeginu þótt
þau væru bara sofandi.“ Að sögn
Ingu Hönnu er hins vegar eitt atriði í
nýju reglugerðinni sem dagforeldrar
eru ekki sáttir við og það er aukið
eftirlit með dagforeldrum sem boðað
er. „Við teljum þetta bæði óþarft og
kostnaðarsamt fyrir sveitarfélögin,“
segir Inga Hanna og bendir á að
dagforeldrar hafi hingað til komið
vel út úr slíku eftirliti.
Í nýju reglugerðinni er kveðið á
um a.m.k. þrjár óboðaðar heimsókn-
ir á ári af óháðum aðila, en að sögn
Ingu Hönnu er ráðgert að í kjölfarið
komi síðan umsjónarfóstrur í heim-
sókn. „Við erum þannig að tala um
að lágmarki sex heimsóknir á ári,
sem þýðir í reynd eftirlit annan
hvern mánuð, en til samanburðar má
nefna að eftirlitið er aðeins einu sinni
á ári á leikskólum. Við teljum hrein-
lega ekki þörf á þessu stóraukna eft-
irliti,“ segir Inga Hanna og bendir á
að áður fyrr hafi eftirlitið falist í ein-
um til tveimur heimsóknum á ári.
Segist Inga Hanna ekki skilja þörf-
ina fyrir aukið eftirlit og bendir á að
eftirlitsheimsóknirnar trufli starf
dagforeldra, setji daginn úr skorðum
og geri börnin óróleg.
Eftirlit og umsjón
efld til muna
Eftir Silju Björk Huldudóttur
silja@mbl.is
GUÐLAUG Þorsteinsdóttir hefur
hálfs vinnings forskot á Lenku
Ptácníkovú á Íslandsmóti kvenna í
skák þegar 6 umferðum er lokið af
10. Guðlaug vann Guðlaugu Hörpu
Ingólfsdóttur í 6. umferð í gærkvöldi
en Lenka vann Guðfríði Lilju Grét-
arsdóttur.
Guðlaug hefur 4,5 vinninga, Lenka
4 vinninga, Guðfríður Lilja er með 2
vinninga, Harpa 1,5 vinninga og Sig-
urlaug Friðþjófsdóttir er án vinn-
ings.
Íslandsmót
kvenna í skák
Guðlaug
með forystu