Morgunblaðið - 06.11.2005, Blaðsíða 30

30 SUNNUDAGUR 6. NÓVEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
Í
tengslum við fund Norðurlandaráðs í
Reykjavík fór fram umræða um hvort
Íslendingar ættu að hækka þjóðar-
framlag sitt til þróunaraðstoðar frá
þeirri sorglegri stöðu sem nú er,
0,19% af þjóðarframleiðslu. Í fyrstu
fannst mér þetta mjög tímabær um-
ræða og hlakkaði til að sjá hver út-
koman myndi verða. Ekki hefur mikið gerst og
ekki virðist mikið ætla að gerast. Ríkisstjórnin
hefur sagt að framlagið muni hækka í 0,35% á
næstu 5 árum, en það er samt ekki nema helm-
ingur af því sem ábyrgar þjóðir gefa.
Framlag Íslendinga til þróunaraðstoðar
Markmið allra vestræna þjóða er að leggja að
minnsta kosti 0,70% af þjóðarframleiðslu til
þróunaraðstoðar. Nágrannaþjóðir okkar
(Norðurlöndin) fara meira að segja fram úr því
og gefa á milli 0,80 og 0,90%. Það sem hræðir
mig er að 42% Íslendinga eru þeirrar skoðunar
að ekki þurfi að hækka framlag okkar eins og
fram kom í Fréttablaðinu 28. október sl. Ég fór
að velta fyrir mér hvernig svo margir Íslend-
ingar gætu lokað augunum fyrir því sem er að
gerast í heiminum. Þar sem ég hef reynslu á
þessu sviði langar mig að skrifa þessa grein til
þessara42% Íslendinga sem augljóslega finnst
að við gerum nóg fyrir fólk í neyð.
Neyðin og gleymskan
Ég hvet ykkur til að lesa þessa grein og
hugsa ykkur svo um hvort okkar framlag er
nægilegt.
Undanfarin ár hef ég starfað sem hjálpar-
starfsmaður meðal annars á Indlandi, Írak og í
Afríku. Eftir mörg ár í námi og lestur um neyð-
ina í heiminum hef ég fengið þá ómetanlegu
reynslu að ferðast um heiminn og sjá það sem
venjulegir ferðamenn fá ekki að sjá. Fólk sem
hefur gleymst, gleymst af sinni fylkisstjórn, rík-
isstjórn og heimsleiðtogum. Fólk sem þú
kannski stundum lest um þegar þú heyrir
hörmungarfréttir einhvers staðar að úr heim-
inum en þú líka gleymir þegar það er ekki leng-
ur í fréttum. Þetta er margt fólk, nokkrir millj-
arðar manneskja sem ekki endilega geta kennt
aðstæðum sínum um hamfarir, heldur er líf
þeirra stöðug neyð, stöðugt hungur og stöðugur
dauði. Þetta eru í raun manneskjur sem sjaldn-
ast eða aldrei eru í fréttum, þú kannski lest um
að 30.000 börn deyi hvern einasta dag í heim-
inum af ástæðum, sem hefði verið hægt að koma
í veg fyrir. Þegar þú lest svona fréttir hugsar þú
þá einnig til þess að börnin eiga foreldra, systk-
ini og ættingja sem syrgja þau? Allan þann van-
mátt sem þetta fólk upplifir og öll þau framtíð-
arplön sem glatast? Þessar fjölskyldur eru
alveg eins og þú og ég, bera sömu tilfinningar,
sömu ást, sömu framtíðarvonir fyrir börn sín.
Það eru 30.000 fjölskyldur sem á hverjum ein-
asta degi jarða börn sín út af einföldum sjúk-
dómum eða svelti. Vanmátturinn felst í því að
hafa enga úrlausn, enga björgun og ekki eru
nógu margir sem láta sig mál þeirra varða og
koma því til skila að ástandið sé óviðunandi.
Hvers vegna fátækt?
Oft hef ég á Íslandi og annars staðar heyrt
fólk tjá sig um hvers vegna heimsástandið sé
eins og þar er, sérlega þegar talað er um Afríku.
Meðal annars er því haldið fram að fátækt fólk
sé latt, eða hreinlega tilfinningalaust, að fólk
nenni ekki að sjá fyrir sér og sínum og deyi
börnin sé bara hægt að búa til ný. Mín reynsla
af fátæku fólki er sú að það vinnur myrkranna á
milli, öll fjölskyldan og einnig börnin. Því miður
er það ekki nóg því á mörgum stöðum í heim-
inum, til dæmis í flestum löndum sem selja þér
morgunkaffið þitt, starfa tugþúsundir kaffi-
bænda og fjölskyldur þeirra allt að 18 tíma á
dag fyrir sama og ekkert svo að þú og ég getum
keypt kaffi á góðu verði á Íslandi, sparað nokkr-
ar krónur … Flestir hafa þrátt fyrir alla þessa
vinnu varla nóg fyrir mat, ekki er hægt að senda
börn í skóla og ekki er hægt að borga fyrir
læknishjálp. Ef börnin deyja er oftast ekki einu
sinni hægt að jarða þau nema að setja sig í stór-
skuld og þá þarf að vinna enn meira … svona er
hringrásin … og trúðu mér, þegar börnin deyja
er mikil sorg, allt of oft hef ég upplifað það, því
þetta eru börn alveg eins og þín og fátækir for-
eldrar upplifa sorg alveg eins og þú og ég mynd-
um gera.
Næringarspítali í Nígeríu
Ég kom nýlega heim frá Norður-Nígeríu þar
sem ég starfaði sem verkefnastjóri fyrir Medec-
ins Sans Frontieres (Lækna án landamæra)
sem er einkahjálparstofnun með lækna og
hjúkrunarfræðinga innan sinna vébanda, sem
hjálpa fólki í neyð. Í Nígeríu stofnuðum við
næringarspítala fyrir allavega vannærð börn,
börn sem voru að deyja úr svelti. Þetta var og er
stórt verkefni, við vorum með 200 manna teymi,
erlent og innlent starfsfólk. Við tókum okkur öll
saman um að bjarga lífi, bjarga börnum undir 5
ára sem voru á ystu nöf. Þetta gekk ekki vand-
ræðalaust fyrir sig, en eins og ég sagði í byrjun
þá eru svo margar manneskjur gleymdar í
heiminum, oft viljandi. Um 20% af öllum börn-
um í Nígeríu deyja fyrir 5 ára aldur úr hungri,
malaríu og alnæmi en flest deyja þó úr eins ein-
földum sjúkdóm eins og mislingum. Þessi börn
eru viljandi gleymd, samkvæmt ríkisstjórn Níg-
eríu og fylkisstjórninni í Norður-Nígeríu eru
þau ekki til og fæstir heimsleiðtogar telja
ástæðu til að gefa ástandinu gaum svo lengi sem
Nígería heldur áfram að dæla út olíu fyrir
heimsmarkaðinn. Það var mikið reynt til að
stoppa okkur, við vorum sett í bann um tíma,
okkur var neitað um að veita læknisþjónustu og
það átti jafnvel að vísa okkur úr landi. Allt til
þess að hvorki við né heimurinn fengjum að vita
að hér svelta börn til dauða á hverjum einasta
degi, og að þau eru mörg.
Þriggja ára barn eins og nírætt gamalmenni
Fyrsti sjúklingurinn okkar eftir að við unn-
um baráttuna við yfirvöld og opnuðum spítal-
ann var hörmulegur á að líta. Það var erfitt að
horfa upp á svona lítinn líkama og ótrúlegt ap
það skyldi vera líf í þessari litlu rúsínu. Ég segi
rúsínu ekki af því að það er krúttlegt, þau líta út
eins og rúsínur, 3 ára barn með hrukkur eins og
það væri nírætt og allt samanskroppið. En það
dásamlega er að eftir nokkurra daga meðferð
voru flest þessara blessuðu barna sem virtust
ekki eiga margar klukkustundir ólifaðar, bros-
andi, hlæjandi og jafnvel gangandi. Svelt barn
getur ekki gengið, hefur kannski aldrei gengið,
en þau eiga sér kannski lífsvon. Börnin sem
Neyðin þekkir
engin landamæri
Stór hluti jarðarbúa býr við sára örbirgð á meðan aðrir búa við allsnægtir,
jafnvel ofgnótt. Mikil umræða fer fram um fátækt í heiminum og vanda
þriðja heimsins, en oft lætur aðstoðin á sér standa þótt ekki skorti efnin og
sú spurning vaknar hvernig hægt sé að loka augunum fyrir vandamálum
heimsins. Sigurlaug Lydia Geirsdóttir hefur af eigin raun kynnst ástandinu
í þróunarlöndunum.
Helgin
öll
á morgun
• Einstaklingsmiðað nám er skipulagt í ljósi
námsgetu, áhuga og stöðu hvers nemanda.
• Nemandinn setur sér sjálfur markmið
í samvinnu við kennara og foreldra
og velur sér námsleiðir.
• Skólastarf er skoðað með nýju matstæki,
sem nær til sex meginþátta; skipulags í
skóla, námsumhverfis, viðhorfa, skipulags
kennara, þáttar nemanda og hluts foreldra.
Menntasvið
Stefán Jón Hafstein, formaður
menntaráðs, og Gerður G.
Óskarsdóttir, sviðsstjóri
Menntasviðs Reykjavíkurborgar,
kynna hugmyndafræðina á bak við
einstaklingsmiðað nám og nýtt
matstæki fyrir grunnskóla.
Hvað er
einstaklingsmiðað nám
og hvernig er það metið?
Kynnt
u þér
skóla
á nýr
ri öld
Opnir fundir fyrir
skólafólk og foreldra
í Hlíðaskóla
miðvikudag
9. nóv.
kl. 20:00
í Breiðholtsskóla
fimmtudag
10. nóv.
kl. 20:00