Náttúrufræðingurinn - 1959, Blaðsíða 4

66
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
á bak föður sínum, en móðir þeirra breytti ekki út af fyrirætlunum
hans og er bræðurnir hófu háskólanám sitt, í Frankfurt an der Oder,
1787, las Wilhelm einkum lögfræði en Alexander verzlunar- og
hagfræði. En snemma beygðist krókurinn. Wilhelm tók brátt að
sökkva sér niður í málfræði og heimspeki, en hann gerðist síðar
heimsfrægur brautryðjandi um samanburðarmálfræði og mikilvirk-
ur rithöfundur, samtímis sem hann rækti með prýði hinar æðstu
stöður bæði í innan- og utanríkisþjónustunni. Alexander tók að
hneigjast æ meir til náttúruvísinda, enda þótt hann hefði einnig
rnikið yndi af klassiskum fræðum. 1789 fór hann til háskólans í
Göttingen, sem um þær mundir bar hærra en aðra liáskóla Þýzka-
lands, einkum í sagnfræði, málfræði og náttúrufræði. í Göttingen
las Humboldt, ásamt klassískum fræðum, ýmsar greinar náttúru-
fræði, einkum grasafræði og jarðfræði, svo og stærðfræði, en hann
var bráðsnjall stærðfræðingur. Þarna kynntist hann manni, sem
hafði djúptæk álnif á hann; sá var vísindamaðurinn og rithöfund-
urinn Georg Forster. Forster þessi hafði, ásarnt föður sínum, tekið
þátt í annarri heimssiglingu James Cooks, 1772—1775, einum ár-
angursríkasta könnunarleiðangri 18. aldarinnar, og getið sér frægð
fyrir lýsingar sínar af Suðurhafseyjum. Rit Forsters og persónu-
leg kynni Humboldts af honum kveiktu öðru fremur löngun hans
til að komast í rannsóknarleiðangur til fjarra landa. Haustið 1789
ferðaðist Humboldt með Forster um Rínarlönd og birti að þeirri
ferð lokinni fyrstu vísindaritgerð sína. „Mineralogische Beobacht-
ungen fiber einige Basalte am Rhein“ — Steinafræðileg rannsókn
á blágrýti við Rín. Vorið 1790 fór hann enn með Forster í nokkurra
mánaða ferðalag um Frakkland, Belgíu, Flolland og England. í
Lundúnum kynntist hann þá Sir Joseph Banks og jók sú kynning
enn á löngun hans að komast í rannsóknarleiðangur. Hann las þó
enn næsta vetur verzlunar- og hagfræði að ráði móður sinnar, við
verzlunarháskólann í Hamborg, en í júní 1791 segir hann skilið við
þau fræði og innritar sig í námuháskólann, Bergakademie, í Frei-
burg, en þar réði þá lögum og lofum Adam Gottlieb Werner, sem
kallaður hefur verið faðir jarðfræðinnar. Werner var aðalforsvari
þeirrar stefnu í jarðfræðinni, sem nefnd var neptúnismi, en skoðun
neptúnista var að blágrýti væri myndað í vatni og væri því setmynd-
un, en ekki gosberg. En ásamt von Humboldt dvaldist við nám í
Freiburg kornungur jarðfræðinemi, Leopold von Buch, er síðar