Menntamál - 01.08.1957, Page 53

MENNTAMAL
147
hljóðaaðíerð og orðmyndaaðferð. Stöfunaraðferðina telur
hann úrelta með öllu, um það séu lestrarfræðingar (lás-
metodiker) sammála. í Svíþjóð varð hún að víkja fyrir
hljóðaaðferðinni, sem nú er þar einráð að kalla. Orð-
myndaaðferð er þar varla beitt.
Hinar tvær, hljóðaaðferð og orðmyndaaðferð, verða
því viðfangsefni rannsóknarinnar, og gerir höfundur þeg-
ar í byrjun nánari grein fyrir því, hvaða gerð þessara að-
ferða hann velur. Það er nauðsynlegt, að við gerum okk-
ur nákvæma grein fyrir þessu, því að mjög eru skoðanir
manna skiptar um það, hvernig beita skuli þessum að-
ferðum.
Næslund ákvarðar hvora aðferðina um sig þannig.
Hljóðaaðferðin á að vera algerlega „synthetisk“. Börn-
unum er ætlað að læra mörg hljóð, áður en þau byrja að
hljóða orð. Áherzlan hvílir á lestrartækninni, ,,formal“
æfingum, en tiltölulega seint er farið að vekja athygli
barnsins á orðinu sem heild og á merkingu þess (bls. 86).
Orðmyndaaðferðin á að vera algerlega „analytisk“,
byrja á heilum orðum, en leiða síðan athyglina að hljóð-
unum og nota þau í áframhaldandi lestrarkennslu. Næs-
lund segir þó, að greining orðanna eigi að bíða, þangað
til hún komi sjálfkra^a fram hjá að minnsta kosti nokkr-
um nemendum (bls. 87).
Ég mun síðar ræða nánar, hvaða þýðingu þessi sér-
staka ákvörðun aðferðanna hefur fyrir niðurstöðuna.
Börnunum 20 var skipt í tvo hópa, þannig að tvíbura-
systkinin lentu sitt í hvorum hópi. Börnin voru á 7. ári,
þegar rannsóknin hófst, en ekki fræðsluskyld fyrr en
haustið 1953. Sami kennari kenndi báðum hópunum. Hann
var leikinn í hljóðaaðferð, en einnig vel kunnugur orð-
myndaaðferð. Um þetta segir Næslund. „Það er alkunna,
að æfingin ræður ekki alltaf mestu um árangur kennsl-
unnar. Við tilraunakennslu verður sjálf vitundin um til-
raunina kennaranum aukin hvöt, eins og menn hafa bent